Capsella bursa-pastoris

Tasznik pospolity

Tasznik pospolity wykorzystywany jest z powodu swoich właściwości przeciwkrwotocznych już od czasów średniowiecza. Obecnie uznawany bardziej jako popularny chwast, jest rośliną synantropijną o charakterystycznych owocach w kształcie serc. Usuwanie tasznika pospolitego z pól i ogrodów może być sporym wyzwaniem, ponieważ jest rośliną bardzo ekspansywną. Właściwości te rekompensuje fakt, że tasznik pomaga także zwalczać dokuczliwe dla człowieka owady. Surowcem leczniczym jest jego ziele.

Opis rośliny

rozwiń

Pokrój
Osiąga wysokość od 5 do 60 cm.

Łodyga
Sztywna, naga, czasem lekko owłosiona.

Liście
Wyrastające z łodygi są małe, siedzące, niepodzielone. Liście dolne różyczkowe są pierzastodzielne z lancetowatymi odcinkami.

Kwiaty
Drobne, białe, zebrane w grona. Dojrzewają od dołu, stopniowo zastępowane przez charakterystyczne owoce

Owoc
Trójkątna, silnie spłaszczona łuszczynka z sercowatym (łukowatym) wycięciem na wierzchołku.

Nasiona
Jajowate lub eliptyczne, bocznie spłaszczone, u dołu zaokrąglone, a na szczycie ścięte i tu z mięsistym, białawym znaczkiem.

Korzeń
Pojedynczy, biały korzeń palowy, często rozwidlający się na głębokości ok. 10 cm.

Występowanie
Występuje w wielu krajach półkuli północnej. W Polsce pospolity na polach, w ogrodach i ugorach na terenie całego kraju. Rośnie na terenach otwartych i ruderalnych, łąkach i wysypiskach.

zwiń

Właściwości tasznika pospolitego

Układ krążenia

Tasznik przede wszystkim stosowany jest w przypadku problemów z układem krwionośnym. Obecna w surowcu rutyna zwiększa szczelność naczyń krwionośnych, hamuje krwotoki, krwiomocz oraz krwawe biegunki, czy wylewy w siatkówce oka. Jego właściwości przeciwkrwotoczne oddziałują głównie na macicę, przewód pokarmowy, drogi moczowe oraz błonę śluzową nosa (nieskuteczny w przypadku krwawień płucnych). Do tego wspomaga leczenie zaburzeń menstruacyjnych, takich jak obfite krwawienia, krwawienia poza menstruacjami, bóle menstruacyjne w okresie dojrzewania oraz w czasie menopauzy. Łagodzi symptomy ciężkich nóg, hamuje powtarzające się krwawienia z nosa, także wspiera leczenie hemoroidów. Zwiększa krzepliwość krwi, jednocześnie obniżając jej ciśnienie. Niestety przeciwkrwotoczne działanie surowca jest mało trwałe i po kilku miesiącach przestaje działać.

Zawarte w surowcu fitosterole pomagają nieznacznie obniżyć ciśnienie tętnicze krwi oraz poziom złego cholesterolu, potencjalnie chroniąc przed miażdżycą, Parkinsonem, toczniem, stwardnieniem rozsianym, Alzheimerem, a także reumatoidalnym zapaleniem stawów.

Układ moczowy i przewód pokarmowy

Tasznik pospolity, dzięki obecności flawonoidów, wykazuje także słabe właściwości kojące i przeciwzapalne na układ moczowy. Wspomaga leczenie zapalenia gruczołu krokowego oraz pęcherza moczowego, łagodzi obrzęki związane z zapaleniem nerek oraz bólów odczuwalnych podczas oddawania moczu. Działa również lekko rozkurczowo w przypadku żołądka i jelit, pobudza perystaltykę jelit oraz łagodzi nerwice żołądka, czy nieżyt jelit i żołądka.

Zewnętrznie

Stosowany zewnętrznie i miejscowo również łagodzi krwawienia z nosa oraz powierzchowne, krwawiące zranienia. Niweluje egzemy skórne, skaleczenia, oparzenia, odparzenia, odleżyny i żylaki. Ponadto substancje zawarte w surowcu odstraszają owady, które składają jajeczka na roślinach.

Rośliny o podobnym działaniu

MenopauzaKoniczyna łąkowa
AlzheimerHerbata chińska
Zapalenie nerekJarzębina
Krwawienie (zewnętrzne)Nostrzyk żółty
EgzemyJodła pospolita

Przeciwwskazania do stosowania tasznika

Na środki z tasznika powinny uważać osoby z chorobami tarczycy.

Pozyskiwanie

Najwięcej właściwości przeciwkrwotocznych posiada świeże ziele tasznika oraz jego wyciągi alkoholowe. Po wysuszeniu zaczyna on tracić te wartości. Zbieramy całe pędy w okresie kwitnienia (od maja do lipca, gdy owoce jeszcze się nie wytworzyły, a roślina ma około 20 cm wysokości) i suszymy w przewiewnym, zacienionym miejscu, najlepiej w temperaturze 30 stopni. Nie zbierać roślin pokrytych brunatnymi plamami, które są okrążone przez pasożytnicze grzyby.

Składniki aktywne

rozwiń

Flawonoidy – glikozydy kwercetyny i luteoliny, diosmina, rutyna, trycyna
Aminy biogenne – cholina, acetylocholina, tyramina, histamina
Kwasy organiczne – kwas askorbinowy, fumarowy, sulfanilowy, jabłkowy, winowy, cytrynowy
Kwasy fenolowe – kwas chlorogenowy
Garbnik
Żywice
Alkaloid i inozyt
Sole mineralne – potas i wapń

zwiń

Przepisy z wykorzystaniem tasznika

Napar z tasznika

Dawkowanie:

Nadmierne krwawienia miesiączkowe – 2 szklanki dziennie, przez 8-10 dni przed rozpoczęciem miesiączki.

Łagodzenie objawów menopauzy – 2 szklanki dziennie przez 4 tygodnie, 3 tygodnie przerwy, powtórzyć 4 tygodniową kurację.

Krwawienia z nerek i dróg moczowych – 2 szklanki dziennie, wymieszane w równych ilościach ze skrzypem polnym

Przygotowanie:

1 kopiasta łyżeczka ziela tasznika, 250 ml wody.

Ziele zalać wrzątkiem i parzyć przez 10-15 minut, po czym przecedzić.

Kompres z tasznika

Dawkowanie:

Stosować w miarę potrzeby.

Przygotowanie:

2 łyżki ziela tasznika, 100 ml wody.

Ziele zalewamy wrzątkiem i parzymy przez 15 minut.

Macerat z tasznika

Dawkowanie:

2 łyżki, 2-3 razy dziennie.

Przygotowanie:

4 łyżki tasznika, 250 ml wody, sól.

Całą roślinę, w tym gałązki, kwiaty, owoce i korzenie rozdrabniamy blenderem lub w moździerzu, po czym zalewamy lekko posoloną wodą i odstawiamy na 8 godzin.

Nalewka z tasznika

Dawkowanie:

1 łyżka nalewki rozcieńczona w ½ szklanki wody, 2-4 razy dziennie.

Przygotowanie:

250g ziela tasznika, 500 ml spirytusu.

Ziele siekamy na drobne, wkładamy do słoika i zalewamy wódką. Następnie odstawiamy na 2 tygodnie w ciemne miejsce, po czym przecedzamy.