Asparagus officinalis

Szparag lekarski

Słowem „szparag” określa się roślinę oraz jadalne pędy, z których jadana jest tylko końcówka łodygi razem z pąkiem kwiatowym. Z kolei owocem jest okrągła jagoda, która po dojrzeniu przybiera czerwony kolor. Szparag uznawany jest za jeden z najpopularniejszych afrodyzjaków, jest niskokaloryczny, przez co wspiera odchudzanie, wzmacnia odporność, a także odpowiada za prawidłowy rozwój płodu. Do tego posiada najwyższą zawartość glutationu, czyli jednego z najsilniejszych deoksydantów i substancji antyrakotwórczych.

Opis rośliny

rozwiń

Pokrój
Osiąga wysokość do 150 cm.

Kłącze
Krótkie i rozgałęzione, drewniejące, okryte gęstymi, łuskowatymi liśćmi. Z jednego kłącza wyrasta zwykle kilka pędów nadziemnych oraz liczne, grube, szare korzenie.

Kwiaty
Drobne, zielonożółte, na długich szypułkach, dzwonkowate.

Owoc
Niewielka zielona jagoda, czerwona po dojrzeniu.

Nasiono
Kulistawe lub owalne, czarne, o siateczkowato pomarszczonej powierzchni.

Korzenie
Mięsiste, pełniące funkcję spichrzową żyją wiele lat. System korzeniowy sięga na głębokość ok. 3 m i szerokość 2,5 m, główna masa korzeni znajduje się na głębokości ok. 1 m.

Występowanie
Występuje w obszarze śródziemnomorskim, południowej części Europy, północnej części Afryki, w Azji i Ameryce Północnej. Dziko rośnie na zboczach.

zwiń

Właściwości szparagu lekarskiego

Nowotwory

Badania naukowe potwierdzają, że szparagi mają silne właściwości przeciwnowotworowe i przeciwzapalne, chroniąc geny zdrowych komórek oraz niszcząc komórki rakowe. Zawierają wysokie stężenie przeciwutleniaczy, które wymiatają z organizmu wolne rodniki, natomiast saponiny znajdujące się w korzeniu szparaga niwelują komórki nowotworowe jajnika, przełyku, żołądka i płuc.

Układ moczowy

Korzeń szparaga wykorzystywany jest ze względu na właściwości moczopędne, które polecane są do leczenia chorób zapalnych dróg moczowych oraz w prewencji kamieni nerkowych. Obecna w surowcu asparagina wspiera pracę nerek i odpowiada za prawidłowy poziom nawodnienia organizmu.

Wzmocnienie organizmu oraz dolegliwości kobiece

Spożywanie szparagów znacząco zwiększa odporność organizmu, dostarczając mu sporą dawkę przeciwutleniaczy m.in. witaminę C i E, glutation i kwercetynę. Łagodzą stany zapalne oraz wyniszczają bakterie, wirusy oraz grzyby. Łagodzą objawy alergii, mogą zapobiegać chorobie Parkinsona, Alzheimera, czy stwardnienia rozsianego. Natomiast glutation przyspiesza regenerację organizmu, zwiększa jego wydolność i chroni organizm przed skutkami ubocznymi chemioterapii.

Wysokie stężenie kwasu foliowego zaspokaja zwiększone zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne w okresie ciąży, oraz dostarcza witaminę B9, która minimalizuje wystąpienie wad wrodzonych u dziecka. Do tego zmniejsza objawy PMS, bóle menstruacyjne oraz wspiera leczenie migren.

Układ krążenia

Zawarta w szparagach kwercetyna korzystnie wpływa na układ krążenia. Chroni przed chorobami serca, obniża poziom cholesterolu LDL, zwiększa produkcję cholesterolu HDL, a także obniża ciśnienie krwi. Do tego szparagi mają niski indeks, a inulina obniża poziom glukozy we krwi, więc zalecana jest osobom z cukrzycą typu 2.

Popęd płciowy

Szparagi mają dobroczynny wpływ na libido dzięki obecności kwasu d-asparaginowego. Zwiększa on produkcję testosteronu, a co za tym idzie, sprawność seksualną oraz pozytywnie wpływa na procesy spermatogenezy. Z kolei fitoestrogeny wykazują podobne działanie do estrogenu, który jest hormonem odpowiadającym za popęd płciowy u kobiet.

Rośliny o podobnym działaniu

Woda w organizmieRobinia akacjowa
ChemioterapiaRóża
Napięcie przedmiesiączkowe (PMS)Szałwia lekarska
Wspomaganie sercaSerdecznik pospolity
LibidoGalangal

Przeciwwskazania do stosowania szparagów

Ze względu na związki purynowe, które zwiększają stężenie kwasu moczowego, ze szparagów powinny zrezygnować osoby cierpiące na dnę moczanową, zapalenie nerek oraz niewydolność nerek. Spożywanie dużej ilości szparagów może wpłynąć na układ hormonalny, więc kobiety w czasie ciąży i karmienia piersią powinny zachować umiar. Szparagi powodują nieprzyjemny zapach moczu, ze względu na rozkład zawartej w niej asparaginy, choć tylko około 22% populacji, jest w stanie go wyczuć.

Pozyskiwanie

Szparagi wyrastają wiosną, zaraz po ich posadzeniu. W pierwszym roku uprawy nie ścinamy młodych pędów, żeby mogły się dobrze ukorzenić i rozwinąć. Natomiast jesienią nadziemną część szparagów przycinamy tuż przy powierzchni gleby, gdy liście zaczną żółknąć. Młode pędy, które wyrosły wiosną, wycinamy pod powierzchnią ziemi, gdy osiągnąć długość około 15 cm. Zbieramy od kwietnia do czerwca.

Składniki aktywne

rozwiń

Saponiny steroidowe
Związki siarkowe – kwas asparaginowy
Związki fenolowe – flawonoidy, kwasy fenolowe, kumaryny, lignany
Lakton seskwiterpenowy – blumenol C
Lipidy – kwas tłuszczowy omega-6, monopalmityniany
Polisacharydy i oligosacharydy
Witaminy i minerały

zwiń

Przepisy z wykorzystaniem szparagów

Odwar z korzeni szparagów

Dawkowanie:

1-3 razy dziennie.

Przygotowanie:

1 łyżeczka korzenia szparaga, 250 ml wody.

Korzeń zalewamy zimną wodą, po czym doprowadzamy do wrzenia i gotujemy przez kilka minut.

Inne

Dawkowanie:
Przygotowanie:

1# W dietach oczyszczających zaleca się picie wody, która pozostała po ugotowaniu szparagów.