Śliwa tarnina

Opis rośliny

Właściwości śliwy tarniny

Przewód pokarmowy

Owoce tarniny mają lekkie właściwości przeciwbiegunkowe. Zawarte w surowcu garbniki działają osłonowo na błonę śluzową jelit, chroniąc ją przed substancjami wywołującymi biegunki. Spowalniają ruchy robaczkowe jelit, a także działają przeciwzapalnie i antybakteryjnie, choć znacząco słabiej od owoców borówki czarnej. Polecane są szczególnie osobom starszym i dzieciom w słabo nasilonych nieżytach żołądka i jelit, które przebiegają z nadmierną fermentacją. [1]

Układ krążenia i nowotwory

Zawarte w tarkach antocyjany obniżają również ciśnienie krwi, trójglicedrydy oraz zły cholesterol LDL. Do tego podwyższają stężenie cholesterolu HDL, uszczelniają naczynia włosowate oraz niwelują powstawanie zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Stosowane w mieszankach zapobiegają miażdżycy, niedokrwieniu serca, udarowi mózgu, a także zawałowi serca. Mogą być profilaktycznie stosowane w przypadku choroby Parkinsona i Alzheimera. [2]

Ponadto, badania potwierdzają, że ​​ekstrakt z kwiatów tarniny w zakresie stężeń 50–200 μg/ml jest toksyczny dla komórek raka wątroby człowieka i wywołuje apoptotyczną śmierć komórek, najprawdopodobniej poprzez zwiększony stres oksydacyjny (produkcja ROS). [3]

Działanie antyoksydacyjne

Natomiast silne właściwości antyoksydacyjne śliwy tarniny mogą zapobiec stresowi oksydacyjnemu odpowiedzialnemu za rozwój m.in. nowotworów. Najbardziej reprezentatywnymi cząsteczkami w ekstrakcie są związki fenolowe, takie jak antocyjany, które stanowią najobficiej występujące w diecie przeciwutleniacze. [4] Badania potwierdzają, że jej przeciwutleniające działanie jest porównywalnie silne co w przypadku syntetycznych antyoksydantów. [5] Do tego może być stosowana w przemyśle spożywczym jako naturalny barwnik.

Spożywanie owoców o dużej zdolności wymiatania radykalnego wiąże się z rzadszym występowaniem chorób zwyrodnieniowych, takich jak stany zapalne i zapalenie stawów. [10]

Układ moczowy oraz zaparcia

Z kolei kwiaty tarniny korzystnie wpływają na układ moczowy oraz działają nieznacznie przeczyszczająco. Ich diuretyczne właściwości w połączeniu z flawonoidami zwiększają ilość wydalanego moczu i ułatwiają usuwanie z organizmu nadmiaru jonów sodu oraz szkodliwych produktów przemiany materii. Ponadto łagodzą lekkie stany zapalne w drogach moczowych oraz zmniejszają przepuszczalność i zwiększają elastyczność ścian naczyń włosowatych. Stosowane są pomocniczo w leczeniu kamicy moczowej, nieżytu nerek, pęcherza moczowego i cewki moczowej, a także w przypadku skąpomoczu. Napary z kwiatów zalecane są w różnego rodzaju dietach ze względu na właściwości oczyszczające i łagodnie przeczyszczające. Ponadto zwalczają łagodne zaparcia i mało nasilone zaburzenia trawienne (zwłaszcza u dzieci i osób starszych). [1], [2], [6]

Drobnoustroje

Naukowcy donieśli, że ekstrakt etanolowy z dojrzałych owoców tarniny wykazał działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze. Według dostępnych danych takie właściwości bakteriostatyczne i bakteriobójcze polegają głównie na obecności polifenoli, w szczególności antocyjanów. Potwierdzono toksyczność przeciwko niektórym szczepom Gronkowca złocistego, Pałeczki okrężnicy (E.coli), Pałeczki ropy błękitnej i Salmonelli. Co więcej, aktywność przeciwgrzybicza była istotna tylko wobec Candida albicans. [8]

Działanie przeciwbakteryjne i bakteriobójcze ekstraktu metanolowego z owoców śliwy zostało przetestowane na bakterie Gram-ujemne (E. coli, Pałeczka ropy błękitnej, Pałeczka paraduru, Shigella sonnei i Odmieniec pospolity) oraz bakterie Gram-dodatnie (Laseczka zgorzeli gazowej, Laseczka sienna, Gronkowiec złocisty, Listeria innocua, Sarcina lutea i Micrococcus flavus), a uzyskane wyniki wykazały wysoką aktywność przeciwdrobnoustrojową ekstraktu wobec wszystkich badanych szczepów bakterii. [9]

Stany zapalne oraz dolegliwości kobiece

Kora tarniny również działa ściągająco i przeciwzapalnie. Wykorzystuje się ją w formie płukanek w stanach zapalnych ust, jamy ustnej oraz dziąseł. Badania potwierdzają, że ekstrakt etanolowy z tarniny może zwiększać wewnątrzkomórkowe poziomy ekspresji miR-126 i miR-146a, a w konsekwencji zmniejszać odpowiedzi zapalne. [10] Ponadto dodany do kąpieli pomaga łagodzić kobiece dolegliwości bólowe, a także infekcje intymne oraz ułatwia obniżenie gorączki.

[1] Źródło: Antioxidant Activity of Blackthorn (Prunus spinosa L.) Fruit Extract and Cytotoxic Effects on Various Cancer Cell Lines, 2019
[2] Źródło: Plant polyphenols as dietary antioxidants in human health and disease, 2009
[3] Źródło: Toxic activity of Prunus spinosa L. flower extract in hepatocarcinoma cells, 2019
[4] Źródło: Phenolic compounds of blackthorn (Prunus spinosa L.) and influence of in vitro digestion on their antioxidant capacity, 2015
[5] Źródło: Prunus spinosa Extract Loaded in Biomimetic Nanoparticles Evokes In Vitro Anti-Inflammatory and Wound Healing Activities, 2021
[6] Źródło: Prunus spinosa Fresh Fruit Juice: Antioxidant Activity in Cell-free and Cellular Systems, 2009
[8] Źródło: Phenolic composition, antioxidant and antimicrobial activity of the extracts from Prunus spinosa L. fruit, 2014
[9] Źródło: Antioxidant and Antimicrobial Activity of Polyphenol Extracts from Wild Berry Fruits Grown in Southeast Serbia, 2013
[10] Źródło: Chemical composition, antioxidant, antimicrobial and anti-inflammatory activity of Prunus spinosa L. fruit ethanol extract, 2020

Rośliny o podobnym działaniu

Biegunka – Leszczyna pospolita
Udar mózgu – Herbata chińska
Przeciwutleniacze – Czystek siwy
Infekcje układu moczowego – Mącznica lekarska
Bóle menstruacyjne – Jasnota biała

Przeciwwskazania do stosowania śliwy

Nasiona tarniny zawierają trujące glikozydy cyjanogenne, które prowadzą do powstania cyjanowodoru. Nie wolno rozgryzać, ani spożywać rozłupanych pestek tarniny. Brak jednoznacznych badań na temat stosowania tarniny w czasie ciąży i karmienia piersią, stąd nie jest zalecane jej spożywanie.

Pozyskiwanie

Owoce najlepiej zbierać jesienią w suchy, pogodny dzień, strząsając je na tkaninę. Zrywając je ręcznie, możemy liczyć na zadrapania. Tarki zebrane po pierwszych przymrozkach są najlepsze do przetworów spożywczych, ale nie nadają się do suszenia. Najlepiej zbierać je kiedy są już dojrzałe, przebrać, umyć i włożyć do zamrażalnika na kilka tygodni. Suszyć można też w piekarniku, rozkładając cienką warstwą na pergaminie i stopniowo zwiększając temperaturę do osiągnięcia 60 stopni.

Kwiaty zbieramy od kwietnia do maja, po obeschnięciu rosy, ponieważ wilgotne szybko ciemnieją. Suszymy je szybko, rozkładając cienką warstwą, w ciemnym i przewiewnym miejscu. W razie chłodnej i wilgotnej pogody najlepiej skorzystać z suszarni ogrzewanej do 35 stopni.

Składniki aktywne

Przepisy ze śliwy tarniny