Skrzyp polny

Opis rośliny

Właściwości skrzypu polnego

Układ moczowy

Skrzyp polny, dzięki obecności flawonoidów i kwasów fenolowych, stosowany jest ze względu na łagodne działanie moczopędne i stymulujące mięśnie gładkie. Zwiększa ilość wydalanego moczu (dość nieregularnie, zależnie od wrażliwości na związki czynne) oraz usuwanych wraz z nim szkodliwych produktów przemiany materii. Wspiera leczenie lekkich schorzeń dróg moczowych, w tym obniżonego przesączania kłębuszkowego, a także pomocniczo łagodzi dolegliwości reumatoidalne, kamicę moczową, nietrzymanie moczu, moczenie nocne u dzieci oraz dnę moczanową. [1] Działa rozkurczowo na drogi moczowe i uszczelnia naczynia krwionośne, przez co pomaga zmniejszyć obrzęki, krwiomocz i ułatwia pozbycie się nadmiaru wody z organizmu (zwiększając oddawanie moczu nawet o 30%). Do tego nadmiar potu wydalany jest wraz z moczem, więc skrzyp zalecany jest również w razie nadmiernej potliwości stóp. [1]

Przewód pokarmowy i drobnoustroje

Właściwości rozkurczowe pozytywnie działają również na stan miąższu wątroby i drogi żółciowe, przez co usprawnia on trawienie oraz (dzięki obecności krzemu) procesy metaboliczne. Z kolei flawonoidy oraz inne substancje chronią komórki wątroby przed substancjami toksycznymi oraz łagodzą stany zapalne wątroby.

Ekstrakty wodne i alkoholowe ze skrzypu wykazują działanie antyoksydacyjne, zmiatające wolne rodniki i antymikrobowe [2]. Olejek eteryczny skutecznie zwalcza bakterie Gram-dodatnie, odpowiedzialne za infekcje jelitowe, w tym pałeczkę okrężnicy, paciorkowce, salmonellę jelitową oraz grzyby, m.in. kropidlaki. Badania potwierdzają brak działania w przypadku bakterii Gram-ujemnych oraz Candida albicans. [3] Do tego ekstrakty wodne hamują cytopatię wywołaną przez wirusa HIV-1 oraz łagodzą stres oksydacyjny. [1], [3]

Układ krwionośny i nerwowy

Ziele skrzypu ponadto ma właściwości przeciwkrwotoczne, polegające na zwiększeniu krzepliwości krwi oraz pobudzeniu produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny. Również jako dodatek do mieszanek ziołowych w przypadku problemów z miesiączką, w tym nadmiernie obfitych krwawień, ale także w razie hemoroidów, owrzodzeń okrężnicy, wrzodów żołądka i dwunastnicy oraz krwawienia z jamy ustnej, nosa i płuc. [1] Do tego badania potwierdzają uspokajające oraz przeciwdrgawkowe działanie wodno-alkoholowych ekstraktów ze skrzypu. Zwiększają one czas nieprzerwanego snu, utajenie pierwszych drgawek, a także zmniejszają nasilenie drgawek. [4]

Wzmocnienie organizmu, stany zapalne oraz znieczulenie

Skrzyp, dzięki wysokiej zawartości minerałów, działa ogólnie wzmacniająco i remineralizuje kości, ścięgna, włosy oraz paznokcie. Poprawia elastyczność naskórka, błon śluzowych i tkanki łącznej, zapobiega rozdwajaniu się włosów i wzmacnia ich strukturę. Sok z rośliny jest skutecznym środkiem na anemię spowodowaną krwawieniem wewnętrznym, w tym wrzodami żołądka oraz przy ogólnym osłabieniu. [1] Ponadto, ekstrakty ze skrzypu wykazują działanie ogólnie przeciwzapalne i znieczulające. Łagodzi stany zapalne stawów (w tym reumatoidalne), [5] spojówek, pęcherza moczowego, dolnych dróg moczowych, jamy ustnej i dziąseł, a także zapalenie lub łagodne powiększenie gruczołu krokowego. [1]

Zewnętrznie

Stosowany zewnętrznie skutecznie wspomaga gojenie ran oraz odnowę tkanki łącznej. [6] W formie okładów pomaga w razie uszkodzeń skóry i owrzodzeń, pomocniczo przy oparzeniach, stanach zapalnych skóry, łuszczycy. Wysoka zawartość krzemionki z kolei jest pomocna przy kompresach na złamania i zwichnięcia. Do tego wzmacnia naczynka i zmniejsza ryzyko ich pęknięcia, przez co polecany jest do pielęgnacji cery naczynkowej.

Kosmetyki zawierające skrzyp polny działają silnie przeciwstarzeniowo, nawilżająco, przeciwzmarszczkowo, łagodzą trądzik i egzemy (badania potwierdzają, że jest jednym z najlepszych toników na te dolegliwości, ponieważ działa zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie) , nadmierną potliwość oraz odżywiają skórę. Ponadto zapobiegają siwieniu włosów, wzmacniają strukturę, stymulują wzrost włosów (także u osób z problemem łysienia) utrzymują koloryt oraz działają przeciwłupieżowo. Kąpiele, poza łagodzeniem bóli reumatycznych, niwelują także odmrożenia oraz cellulit. [1]

[1] Źródło: Equisetum arvense: pharmacology and phytochemistry- a review. Asian Journal of Pharmaceutical Clinical Research, 2010
[2] Źródło: Antioxidative and Antiproliferative Activities of Different Horsetail (Equisetum arvense L.) Extracts, 2010
[3] Źródło: Equisetum arvense L. Extract Induces Antibacterial Activity and Modulates Oxidative Stress, Inflammation, and Apoptosis in Endothelial Vascular Cells Exposed to Hyperosmotic Stress, 2018
[4] Źródło: Sedative and anticonvulsant effects of hydroalcoholic extract of Equisetum arvense, 2005
[5] Źródło: Phytomedicine in Joint Disorders, 2017
[6] Źródło: The Effect of Equisetum Arvense (Horse Tail) Ointment on Wound Healing and Pain Intensity After Episiotomy: A Randomized Placebo-Controlled Trial, 2015

Rośliny o podobnym działaniu

Osłabione przesączanie kłębkowe – Robinia akacjowa
Salmonella – Orzech włoski
Obfite miesiączkowanie – Jasnota biała
Wzmocnienie organizmu – Brzoza brodawkowata
Oparzenia – Przywrotnik pospolity

Przeciwwskazania do stosowania skrzypu

Skrzyp zawiera neopirytaminę (inaczej antywitaminę B1) dlatego podczas dłuższego stosowania trzeba zadbać o suplementację witaminy B1. Braki mogą skutkować zaburzeniami w pracy układu nerwowego. Krzemiany powodują problemy z trawieniem, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu. Alkaloidy, choć nie występują w dużych stężeniach, to długa kuracja może kumulować ich ilość w organizmie, co może sprzyjać przedwczesnemu porodowi, zaburzeniom nerwowym, bólom głowy, utracie apetytu, problemom z połykaniem itp. Zatrucia te wymuszają leczenie przywracające niedobór tiaminy (b1), chociaż jeśli chodzi o zwierzęta, w wielu przypadkach nie można go już wyleczyć

Pozyskiwanie

Skrzyp jest chwastem, którego bardzo ciężko pozbyć się z ogrodu. Pojawia się od maja i rośnie do późnej jesieni. Najlepiej zbierać dobrze rozwinięte pędy i od razu suszyć zawinięte pęczki, wieszając je w przewiewnym i zacienionym miejscu. Przechowywać natiomiast w zamkniętym pojemniku, z dala od słońca. Najwięcej właściwości posiada odwar ze względu na dobrą rozpuszczalność krzemu w wodzie. Należy uważać, żeby podczas zbioru nie pomylić jej ze skrzypem błotnym, który jest gatunkiem toksycznym dla zwierząt, zwłaszcza koni.

Składniki aktywne

Przepisy z wykorzystaniem skrzypu