Agrimonia eupatoria

Rzepik pospolity

W gwarze ludowej nazywany także parzydłem lub zielem wątrobowym, ze względu na swoje antyseptyczne i silnie oczyszczające właściwości lecznicze. Obecnie jest pospolicie występującym i jednym z najstarszych ziół stosowanych na polskich ziemiach. Rzepik jest także wykorzystywany w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej oraz zalecany jest mówcom i śpiewakom w celu utrzymania prawidłowej emisji głosu i wzmocnienia górnych dróg oddechowych. Surowcem leczniczym jest jego ziele. Inną odmianą wykorzystywaną w lecznictwie jest rzepik wonny, który także posiada właściwości przeciwutleniające.

Galeria
Gdzie kupić


Opis rośliny

rozwiń

Pokrój
Osiąga wysokość od 30 to 100 cm.

Łodyga
Prosta, zwykle nierozgałęziona, wzniesiona, owłosiona (występują dwa rodzaje włosków).

Liście
Złożone nieparzystopierzaście z 3 lub 6 naprzeciwległymi parami listków, pomiędzy którymi występują 2 lub 3 mniejsze listki. Listki są głęboko ząbkowane lub piłkowane, ciemnozielone na górnej powierzchni, szarawe i gęsto owłosione na powierzchni dolnej.

Kwiaty
Drobne kwiaty tworzą zwężający się ku szczytowi, kłosowato groniasty kwiatostan. Są one pięciokrotne i wyrastają w kątach owłosionych przylistków. Kielichy są ciasno otoczone przez liczne szczytowe haczykowate kolce, które występują na obrzeżu owłosionego dna kwiatowego. Żółte płatki korony są wolne, łatwo opadające.

Owoce
Typu niełupki.

Występowanie
Występuje w Europie, północnej Azji i Ameryce Północnej. W Polsce pospolita na całym niżu i niższych partiach górskich. Rośnie przy zaroślach, suchych łąkach, miedzach, przydrożach i skrajach lasów. Preferuje miejsca suche i dobrze nasłonecznione.

zwiń

Właściwości rzepiku pospolitego

Przewód pokarmowy

Rzepik najsilniejsze działanie wykazuje w stosunku do układu pokarmowego. Pobudza wydzielanie żółci, działa ściągająco na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Reguluje funkcjonowanie całego układu pokarmowego, ułatwia przepływ żółci do dwunastnicy i łagodzi stany zapalne. Przetwory z rzepiku niwelują objawy refluksu, hamują nadmierny rozwój flory bakteryjnej, łagodzą nieżyt żołądka i jelit, a także zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, poprawiając przy tym nieznacznie trawienie i przyswajanie pokarmów. Jest skutecznym lekiem dla osób z zastojem żółci, brakiem apetytu, wzdęciami, niedokwaśnością i bólami epigastrycznymi. Ma także łagodne właściwości ściągające w przypadku lekkich biegunek oraz stosowany jest pomocniczo w leczeniu chorób woreczka żółciowego.

Wątroba

Rzepik ma także korzystny wpływ na funkcjonowanie wątroby. Pobudza ją do pracy, ochraniają miąższ wątroby, a także zapobiega stłuszczeniu. Wykazuje również silne właściwości oczyszczające, m.in. oczyszcza krew z toksycznych substancji, łagodząc objawy żółtaczki i dolegliwości wynikających z osłabionej wątroby. Ekstrakty polecane są przede wszystkim osobom z osłabioną czynnością wątroby.

Drobnoustroje

Roślina ta przeciwdziała cukrzycy i zwalcza wolne rodniki w organizmie, spowalniając proces starzenia się, a ekstrakty wodno-alkoholowe mają działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne oraz antyoksydacyjne. Zwalcza ponad 12 gatunków bakterii, w tym E. Coli oraz wirus odpowiedzialny za zapalenie wątroby typu B.

Układ moczowy

Zawarte w rzepiku związki działają moczopędnie, dzięki czemu pomocniczo zapobiegają one powstawaniu kamieni nerkowych i wspierają proces wyprowadzania toksyn z organizmu. Pomagają dzięki temu w przypadku infekcji dróg moczowych, zatrzymywanej wody w organizmie oraz cellulitu wodnego.

Medycyna Chińska zaleca rzepik kobietom cierpiącym z powodu obfitych miesiączek.

Zewnętrznie

Stosowany zewnętrznie działa głównie ściągająco i niweluje stany zapalne, a także owrzodzenia, zranienia, wypryski oraz bóle reumatyczne. W formie okładów wspiera leczenie owrzodzeń żylakowych. Może być również wykorzystywany jako płukanki w przypadku zapalenia jamy ustnej i gardła, pochwy (irygacje) oraz do przemywania spojówek.

Wspiera kuracje przeciwtrądzikowe, działa odkażająco i ściągająco na tłustą skórę, eliminując rozszerzone pory. Okłady z liści pomagają w stanach migrenowych, a dodany do kąpieli dostarcza organizmowi energię i siłę.

Rośliny o podobnym działaniu

RefluksRuta zwyczajna
ŻółtaczkaPerz właściwy
BakterieCebula jadalna
Kamica nerkowa (moczowa)Seler zwyczajny
Zapalenie pochwyNagietek lekarski

Przeciwwskazania do stosowania rzepiku

Nie stosować w przypadku ciąży i karmienia piersią. Osoby ze skłonnościami do alergii oraz z zaburzeniami układu trawiennego nie powinny z niego korzystać. Wysoki dawki mogą spowodować bóle brzucha i nudności.

Pozyskiwanie

Roślina lubi miejsca suche i słoneczne. Spotkać go można przy rumowiskach, drogach, skarpach. Ziele zbieramy w początkach jego kwitnienia, od czerwca do sierpnia. Głównie górne części pędów (25 cm) oraz liście odziomkowe, bez grubszych części łodyg. Suszymy w zacienionym i przewiewnym miejscu lub naturalnych suszarniach ogrzewanych do 40 stopni (również w cieniu i przewiewie).

Składniki aktywne

rozwiń

Garbniki pirokatechinowe – 2-5%
Olejek eteryczny
Związek goryczowy
Polifenole – flawonoidy (kwercetyna, luteolina, apigenina, kemferol), kwasy fenolowe (kwas para-hydroksybenzoesowy)
Witaminy – B1, K, PP, kwas nikotynowy i askorbowy
Trójterpeny – kwas ursolowy
Leukoantocyjany
Cholina
Sole mineralne – krzemionka
Kwasy organiczne – kwas cytrynowy
Fitosterole

zwiń

Przepisy z rzepiku pospolitego

Napar z rzepiku

Dawkowanie:

1-3 razy dziennie.

Przygotowanie:

1-2 łyżeczki ziela rzepiku, 250 ml wody.

Ziele zalać wrzątkiem i zaparzać pod przykryciem około 10 minut.

Odwar z rzepiku

Dawkowanie:

1-3 razy dziennie.

Przygotowanie:

1 łyżka ziela, 250 ml wody.

Rzepik zalewamy zimną wodą, doprowadzamy do wrzenia i gotujemy na małym ogniu przez 20 minut.

Nalewka z rzepiku

Dawkowanie:

5-10 ml, 3 razy dziennie.

Przygotowanie:

Ziele rzepiku w stosunku 1:5 ze spirytusem 40-60%.

Rzepik zalewamy alkoholem, po czym macerujemy od 7 do 14 dni.