Opis rośliny
rozwińPokrój
Osiąga wysokość do 30 cm.
Łodyga
Rozgałęziona, miękko owłosiona, z płonnymi pędami u nasady, w górnej części bezlistna.
Liście
Dwu- lub trzykrotnie pierzastosieczne. Miękko owłosione do gładkich.
Kwiaty
Zebrane w koszyczki o silnie wypukłym dnie. Żółte dno otoczone białymi językowatymi kwiatami.
Owoce
Niełupki posiadające 3 cienkie żeberka.
Występowanie
Występuje w zachodniej Europie. Obecnie uprawiany, również w Polsce. Często można spotkać go w stanie dzikim.
Właściwości rumianu rzymskiego
Przewód pokarmowy
Rumian rzymski jest bogaty w polifenole oraz laktony, które zapewniają mu właściwości rozkurczowe i pobudzające wydzielanie soku żołądkowego. Działanie spazmolityczne rumianu jest silniejsze, niż w przypadku rumianku pospolitego, natomiast słabsze przeciwzapalne. Flawonoidy i kumaryny stymulują mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, łagodzą bóle jelit, pobudzają ich perystaltykę oraz regulują wypróżnienia. Z kolei gorzkie w smaku laktony łagodzą stany zapalne narządów trawiennych, niestrawność, wzdęcia, bóle brzucha i poprawiają apetyt. Ponadto surowiec usprawnia trawienie i ułatwia przyswajanie składników pokarmów.
Działanie ogólne
Ekstrakty z rumianu mają wszechstronne działanie lecznicze, ponieważ są przeciwbólowe, antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Do tego obniżają ciśnienie tętnicze oraz poziom cukru we krwi, zapobiegają tyciu oraz działają moczopędnie i lekko napotnie. Wspiera leczenie nerwobóli, np. migrenę lub fotofobię połączoną z silnymi bólami nerwu nadczołowego. Rumian łagodzi także mdłości w czasie ciąży, bóle menstruacyjne oraz objawy menopauzy.
Drobnoustroje
Olejek eteryczny rumianu wykazuje silne właściwości antybakteryjne, szczególnie w przypadku pałeczki okrężnicy, gronkowca złocistego oraz kilku szczepów salmonelli. Działa także przeciwgrzybiczo, m.in. na drożdżaki, w tym Candica albicans, który wywołuje grzybicę pochwy i układu trawiennego.
Układ nerwowy
Olejek z rumianu jest przyjmowany doustnie również ze względu na swoje działanie uspokajające i relaksujące. Łagodzi histerię, napięcia nerwowe i irytacje, pomaga w razie niepokoju, depresji i bezsenności, a także stymuluje pamięć. Może być stosowany nawet dla najmłodszych np. w formie kąpieli. Kilka kropel dodanych do wody działa na małe dzieci uspokajająco oraz zmniejsza ból brzucha.
Alergie
Zawarty w surowcu chamazulen działa przeciwuczuleniowo, ponieważ hamuje aktywność histaminy w organizmie, która pobudza receptory bólowe, przyczynia się do rozwoju stanów zapalnych oraz wywołuje reakcje alergiczne. Spożywanie preparatów z rumianu pozwala załagodzić te reakcje.
Jama ustna i oczy
Natomiast w formie płukanek działa znieczulająco w chorobach jamy ustnej i gardła, a także wspiera higienę jamy ustnej. Jest skutecznym środkiem do przemywaniu oczu, zwłaszcza w przypadku zapalenia spojówek lub ich przemęczeniu, i w przeciwieństwie do rumianku pospolitego, nie podrażnia oczu.
Zewnętrznie
Stosowany zewnętrznie, przede wszystkim łagodzi problemy dermatologiczne i zabliźnia małe rany. W formie okładów i kompresów łagodzi podrażnienia skóry, stany zapalne oraz oparzenia termiczne I stopnia. Do tego zmniejsza obrzęki i zaczerwienienia spowodowane ukąszeniami owadów, niweluje ból przy zranieniach i świądzie, usuwa zaczerwienienie, wysypkę, egzemę, łuszczycę i trądzik oraz przyspiesza regenerację naskórka w przypadku rumienia słonecznego.
Rośliny o podobnym działaniu
Nieregularne wypróżnienia – Prawoślaz lekarski
Obniżenie cukru – Seler zwyczajny
Salmonella (Dur brzuszny) – Gwiazdnica pospolita
Histeria – Wąkrota azjatycka (Gotu kola)
Alergia – Fiołek trójbarwny
Przeciwwskazania do stosowania rumianu
Nie stosować w przypadku alergii skrzyżowanych z innymi roślinami astrowatymi (bylica, słonecznik, mniszek, arnika) lub osoby uczulone na seler.
Pozyskiwanie
Surowiec zbieramy w momencie kwitnienia koszyków kwiatowych, czyli od czerwca do sierpnia. Kwiaty zbieramy bez szypułek i suszymy, rozkładając cienką warstwą na papierze lub w suszarni w temperaturze 35 stopni. Przechowujemy w szczelnie zamkniętych pojemnikach, aby rumianek dłużej zachował swoje właściwości.
Składniki aktywne
rozwińOlejek eteryczny (do 1,2%) – chamazulen, farezen, pinokarwon
Flawonoidy – apigenina, apiina
Związki kumarynowe
Germakranolidy – nobilina
Trójterpeny – beta-amyrina
Fitosterole – taraksasterol
Związki poliacetylenowe
Cholina
Inozyt
Kwasy organiczne – kwas kawowy
Sole mineralne
Przepisy z wykorzystaniem rumianu
Napar z rumianu rzymskiego
Dawkowanie:Stosować w miarę potrzeby.
W celu poprawy trawienia – małymi porcjami, ale często.
Przygotowanie:1 łyżka rumianu rzymskiego, 200 ml wody.
Surowiec zalewamy wrzątkiem i parzymy pod przykryciem przez 15 minut.
Płukanka do włosów
Dawkowanie:Stosować w miarę potrzeby.
Przygotowanie:5 łyżek suszonych kwiatów rumianu, 500 ml wody.
Kwiaty zalewamy wodą i na małym ogniu zagotowujemy. Następnie gotujemy pod przykryciem przez kolejne 5 minut, po czym odstawiamy na 15 minut, nie zdejmując przykrywki. Włosy spłukujemy po umyciu i delikatnie osuszamy ręcznikiem.
Inne
Dawkowanie:Przygotowanie:
1# Napar z rumianu jest skutecznym środkiem do usuwania makijażu, oczyszczania skóry oraz jej tonizowania. Z kolei olejek eteryczny z rumianu jest bardzo dobrym środkiem ściągającym, zalecanym przy suchej skórze. Do tego dłonie maczane w naparze stają się delikatniejsze i bielsze.
2# Płukanki włosów z dodatkiem rumianu zalecane są osobom z jasnymi włosami, ponieważ dodatkowo je rozjaśnia, wzmacnia i nadaje blasku.