Rozmaryn lekarski

Opis rośliny

Właściwości rozmarynu lekarskiego

Działanie antyoksydacyjne i stany zapalne

Rozmaryn posiada silne właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne dzięki obecnym związkom fenolowym i flawonoidom. Zwalcza istniejące wolne rodniki i zapobiega powstawaniu nowych oraz działa ochronnie w przypadku stresu oksydacyjnego, chroniąc lipidy przed utlenianiem i redukując uszkodzenia DNA błon komórkowych. Z kolei jego przeciwzapalne właściwości porównywalne są z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi. Hamuje rozwój prozapalnych cytokin oraz zmniejsza prozapalną aktywność leukocytów i płytek krwi.

Drobnoustroje

Wodne i alkoholowe ekstrakty z rozmarynu są także skutecznym środkiem antyseptycznym, przeciwbakteryjnym i owadobójczym. Wykazuje aktywność wobec gronkowca złocistego, pałeczki okrężnicy oraz kilku gatunków Salmonelli i streptokoków. Zwalcza wirusy, grzyby i drobnoustroje powodujące schorzenia skórne, w tym grzyby Candida albicans oraz grzyby z rodzaju Aspergillus. Do tego jest jednym z niewielu metanolowych ekstraktów, które zwalczają bakterie powodujące próchnicę zębów.

Przewód pokarmowy

Medycyna naturalna zaleca stosowanie rozmarynu w przypadku chorób przewodu pokarmowego. Obecna w surowcu gorycz poprawia trawienie oraz pobudza wydzielanie soku żołądkowego i żółci. Jego rozkurczające właściwości pomagają załagodzić bóle żołądka, wspomaga leczenie chorób jelit i pęcherzyka żółciowego, a także łagodzi zaburzenia trawienia. Dodatkowo chroni przed wrzodami żołądka, osłania wątrobę przed szkodliwymi czynnikami chemicznymi, działa detoksykująco oraz wspiera leczenie syndromu leniwej wątroby i woreczka żółciowego. Pomocniczo w przypadku kamicy żółciowej oraz niedokwaśności.

Układ nerwowy i wzmocnienie organizmu

Olejek eteryczny zawarty w rozmarynie wykazuje m.in. pozytywne działanie na ośrodkowy układ nerwowy, blokując normalne reakcje organizmu na stres i powodując, że stajemy się bardziej wyciszeni, spokojniejsi i pogodniejsi. Wspomaga koncentrację, uczenie się i zapamiętywanie, a także ułatwia zasypianie oraz redukuje objawy zaburzeń poznawczych, spowalniając rozwój demencji. Napar z liści rozmarynu ma także właściwości wzmacniające, gdyż podwyższa sprawność fizyczną nawet u rekonwalescentów i osób starszych.

Nowotwory

Medycyna ludowa zaleca stosowanie rozmarynu również w leczeniu hiperglikemii oraz w profilaktyce nowotworowej. Badania potwierdzają, że obniża on poziom glukozy we krwi, jednocześnie zwiększając poziom insuliny, działając silniej i skuteczniej od niektórych leków syntetycznych. Z kolei rozmarynowy olejek i diterpeny hamują rozrost komórek rakowych.

Zewnętrznie

Stosowany zewnętrznie, dzięki antybakteryjnym i antyoksydacyjnym właściwościom, hamuje proces starzenia się skóry, a także wspomaga walkę z cellulitem. Do tego przyspiesza gojenie się ran, łagodzi bóle reumatyczne i jest skutecznym środkiem do pielęgnacji cery tłustej i trądzikowej. Wykorzystując go jako płukanka do włosów, pozwala pozbyć się łupieżu, łojotoku i przetłuszczających się włosów oraz wzmacnia cebulki włosów i pobudza włosy do szybszego wzrostu.

Rośliny o podobnym działaniu

Stany zapalne (ogólnie) – Szałwia lekarska
Próchnica – Cebula jadalna
Koncentracja – Herbata chińska
Wrzody żołądka i dwunastnicy – Róża
Włosy – Skrzyp polny

Przeciwwskazania do stosowania rozmarynu

Nie stosować olejku rozmarynowego doustnie. Może być niebezpieczny dla dzieci. Nie stosować w trakcie ciąży, ponieważ działa poronnie (również napar w dużych ilościach). Nie stosować w przypadku nadciśnienia lub bezsenności.

Pozyskiwanie

Rozmaryn uprawiany jest raczej w ogródkach, na balkonie, czy w doniczkach na parapecie. Jest wrażliwy na niskie temperatury, dlatego zewnętrznie w Polsce jest on rośliną jednoroczną. Hodowany wewnątrz może rosnąć kilka lat. W celu ususzenia najlepiej jest zbierać pod koniec maja.
Związki czynne rozmarynu słabo rozpuszczają się w wodzie, natomiast bardzo dobrze w alkoholu i olejach. Najlepiej przygotować wyciąg olejowy, nalewkę lub wino.

Składniki aktywne

Przepisy z wykorzystaniem rozmarynu