Robinia pseudoacacia

Robinia akacjowa

Roślina ta wywodzi się z Ameryki Północnej i zawdzięcza swoją nazwę francuskiemu botanikowi Jean Robin’owi, który sprowadził ją do Europy na początku XVII wieku. Swoją popularność zyskała przede wszystkim dzięki pięknemu zapachowi. Aromaterapia wykorzystuje robinię w celu pobudzania zmysłów i rozwijania psychiki, ponieważ łagodzi napięcie, odpręża oraz pomaga w nauce. Jest również rośliną miododajną, bardzo cenioną przez pszczelarzy. Surowcem zielarskim są tylko kwiaty akacji, ponieważ kora, liście i nasiona są trujące.

Opis rośliny

rozwiń

Pokrój
Osiąga wysokość do 28m.

Pędy
Kora ciemna, głęboko spękana, gałązki lśniące i czerwonobrunatne, w górnej części bruzdowane, dołem gładkie. Pąki są niewidoczne, gdyż ukryte są w korku pod blizną liściową. U nasady każdego liścia występują prostopadle do pędu dwa duże, ciemnobrązowe ciernie.

Liście
Ulistnienie skrętoległe. Liście nieparzysto pierzastozłożone z 7–21 listków eliptycznych lub jajowatych, o zaokrąglonych końcach. Na górnej stronie są jasnozielone, na spodniej zaś szarozielone.

Kwiaty
Motylkowe, białe z żółtą plamką na żagielku, przedsłupne, silnie pachnące i tworzące grona długości 10–20 cm. Wewnątrz korony kwiatu 10 pręcików, z których 9 jest zrośniętych, 1 pręcik jest wolny.

Owoce i nasiona
Nagie, gładkie i spłaszczone strąki. Ich długość dochodzi do 12 cm. Wewnątrz są białej barwy i zawierają 6–8 brązowawych lub czarnych nasion o nerkowatym kształcie.

Korzenie
Początkowo tworzy silny korzeń palowy, potem silnie rozrastają się korzenie boczne. Bardzo łatwo tworzy liczne odrośla korzeniowe.

zwiń

Właściwości robinii akacjowej

Układ moczowy

Dzięki obecnym w surowcu flawonoidom (głównie robinina) akacja jest skutecznym środkiem diuretycznym i odtruwającym. Zwiększa ilość wydalanego moczu, a jej działanie dorównuje mieszaninie kofeiny z benzoesanem sodu stosowanej w medycynie. Łagodzi stany zapalne nerek i dróg moczowych, wspiera leczenie osłabionego przesączania kłębkowego (filtracji) oraz zmniejszonej diurezy, a także ułatwia pozbywanie się wody z organizmu. Ponadto zalecana jest w przypadku uszkodzenia nerek spowodowanego zakażeniem bakteryjnym, zatruciem toksynami i niektórymi związkami egzogennymi (aflatoksyny i pestycydy), czy chemioterapeutykami.

Przewód pokarmowy i nowotwory

Robinia stosowana jest również w razie zaburzeń przewodu pokarmowego oraz ogólnej nadkwasoty u dzieci i dorosłych. Dzięki rozkurczowym i żółciopędnym właściwościom łagodzi zaburzenia przepływu żółci do dwunastnicy, skurcze dróg żółciowych i zaparcia, pobudza apetyt, a także poprawia trawienie oraz pracę wątroby. Do tego obniża poziom kwasu żołądkowego i łagodzi nadkwaśność żołądka, przez co niweluje kwaśne odbijanie, smak w ustach oraz wymioty.

Badania potwierdziły, że robinia hamuje angiogenezę i wzrost guza, wpływając na szlak sygnałowy interleukiny-1β (cytokina prozapalna), a zatem może być obiecującym środkiem w terapii przeciwnowotworowej. [1] Ponadto, zawarte w surowcu polifenole wiążą się z niższym ryzykiem wystąpienia raka piersi po menopauzie. [4]

Drobnoustroje

Jak wykazały najnowsze badania, ekstrakt z surowca może działać jako skuteczny środek hamujący rozwój wirusów. Ma on ogromny potencjał medyczny w zastosowaniach przeciwwirusowych i klinicznych. Wyniki wykazały, że ekstrakt znacząco hamował wirusy HSV-1 (wirus opryszczki) i EV-71 (enterowirus 71). W szczególności, środek wykazał znaczącą przewagę nad kontrolnym lekiem – rybawiryną, gdy zastosowano go do wirusa HSV-1. [2]

Surowy materiał z robinii akacjowej wykazał także wysoką skuteczność przeciwko bakteriom: Gronkowiec złocisty, Porphyromonas gingivalis oraz Streptococcus mutans. [8] Badania wskazują, że surowiec może być cennym i ekonomicznym źródłem do stosowania w ziołowych kompozycjach past do zębów lub jako lek do leczenia płytki nazębnej i chorób przyzębia. Ponadto ekstrakt roślinny i jego związki czynne mogą mieć potencjał do stosowania jako środki dezynfekujące do różnych urządzeń chirurgicznych i ortodontycznych oraz do utrzymania higieny jamy ustnej. [7]

Miód

Miód akacjowy pomaga na różnego rodzaju zaburzenia przewodu pokarmowego, problemach z trawieniem i żołądkiem. Wspomaga też leczenie wrzodów żołądka i dwunastnicy. Działa osłonowo na żołądek i chroni przed nadmierną ilością kwasów trawiennych. Ma właściwości moczopędne, zapobiega powstawaniu kamieni oraz jest pomocny dla osób chorujących na lekką cukrzycę. Do tego bardzo szybko dostarcza energii organizmowi, odpręża i relaksuje. Leczy choroby górnych dróg oddechowych, zapalenie gardła, kaszel i ból gardła. Sprawdza się też zewnętrznie przy nieznacznych ropnych zakażeniach oraz w formie okładów na gojenie ran i likwidowanie infekcji. [3]

Układ krążenia

Spożywanie polifenoli zmniejsza również ryzyko chorób układu krążenia poprzez potencjalny wpływ na funkcję komórek śródbłonka. Ekstrakty z akacji przyczyniają się do zapobiegania udarom, nadciśnieniu, niewydolności serca i chorobie niedokrwiennej serca, a także pomagają regulować glukozę i zwiększają poziom „dobrego” cholesterolu HDL. [5], [6]

Zewnętrznie

Kwiaty akacji sprawdzą się w pielęgnacji każdego rodzaju cery. Do tego odmładza, nawilża i pielęgnuje skórę. Wykazuje właściwości ściągające, przeciwzapalne i pomocniczo wspiera leczenie niektórych schorzeń skórnych w tym trądziku.

 

[1] Źródło: Effect of Robinia pseudoacacia Leaf Extract on Interleukin-1β-mediated Tumor Angiogenesis, 2019
[2] Źródło: Evaluation of antiviral effect and toxicity of total flavonoids extracted from Robinia pseudoacacia cv. idaho, 2019
[3] Źródło: Antioxidant activity, color characteristics, total phenol content and general HPLC fingerprints of six Polish unifloral honey types, 2014
[4] Źródło: Total polyphenol intake and breast cancer risk in the Seguimiento Universidad de Navarra (SUN) cohort, 2019
[5] Źródło: Polyphenols Regulate Endothelial Functions and Reduce the Risk of Cardiovascular Disease, 2019
[6] Źródło: Chronic consumption of a low calorie, high polyphenol cranberry beverage attenuates inflammation and improves glucoregulation and HDL cholesterol in healthy overweight humans: a randomized controlled trial, 2019
[7] Źródło: Bactericidal Effect of Extracts and Metabolites of Robinia pseudoacacia L. on Streptococcus mutans and Porphyromonas gingivalis Causing Dental Plaque and Periodontal Inflammatory Diseases, 2015
[8] Źródło: Synergic antifungal and antibacterial activity of alcoholic extract of the species Robinia pseudoacacia L. (Fabaceae), 2012

Rośliny o podobnym działaniu

Zapalenie nerekJarzębina
Przepływ żółciMięta pieprzowa
Wrzody żołądka i dwunastnicyLen zwyczajny
StarzeniePerz właściwy

Przeciwwskazania do stosowania robinii

Nie stosować kory, liści oraz nasion ze względu na właściwości trujące.

Robinia jest potencjalnie toksyczna ze względu na obecność toksoalbuminy, takiej jak rycyna, robin i robityna. Toksyczność ostra obejmuje głównie działanie przewodu pokarmowego ze względu na działanie żrące (zachowuje się jak środki żrące zasadowe), zarówno na błonę śluzową jamy ustnej, przełyku, jak i żołądka. Charakterystycznymi objawami natychmiastowymi po spożyciu tych nasion lub ich korzenia jest pieczenie w błonie śluzowej jamy ustnej, któremu później towarzyszą krwawe wymioty i krwawa biegunka, która może powodować odwodnienie, jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie środki lecznicze w celu usunięcia nierównowagi. [1]

[1] Źródło: Intoxicación por Robinia pseudoacacia, 2009

Pozyskiwanie

Kiście dojrzałych, pachnących kwiatów zbieramy pod koniec maja lub w czerwcu, w suchy i słoneczny dzień. Trzeba bardzo uważać, ponieważ są wrażliwe na ugniatanie. Kwiaty przeznaczone do suszenia odrywamy i same płatki rozkładamy na papierze cienką warstwą lub w suszarni, w 35 stopniach. Suszymy w ciemnym, przewiewnym miejscu, w temperaturze otoczenia i przechowujemy w szczelnym opakowaniu.

Składniki aktywne

rozwiń

W zależności od koloru kwiatów zaobserwowano różne profile fitochemiczne: żółte i pomarańczowe kwiaty wykazywały wyższe stężenia karotenoidów i flawonoidów, podczas gdy fioletowe, fioletowe i niebieskie kwiaty wykazywały wyższe ilości antocyjanów.

Glikozydy flawonoidowe – aglikony (robinina, akaciina, kemferol, apigenina) oraz biozydy (biokwercetyna)
Olejek eteryczny – farnesol, linalol i piperonal
Karotenoidy
Związki cukrowe
Kwasy organiczne
Leukoantocyjanozyd
Sole mineralne

zwiń

Przepisy z robinii akacjowej

Nalewka z kwiatów robinii akacjowej

Dawkowanie:

Wewnętrznie – 1 łyżeczka rozcieńczona w 50 ml wody, 3 razy dziennie, 15 minut przed posiłkiem

Zewnętrznie – kompresy 3 razy dziennie lub wcierać 4-5 razy dziennie.

Przygotowanie:

1 szklanka świeżych płatków robinii, sok z 1 cytryny, ½ l spirytusu, 300 ml wody, pół szklanki jasnego miodu (najlepiej akacjowego).

Płatki wkładamy do słoja i zalewamy je sokiem z cytryny. Odstawiamy na 15 minut, po czym zalewamy spirytusem i odstawiamy w ciepłe, słoneczne miejsce na 3 tygodnie. Od czasu do czasu mieszamy drewnianą łyżką. Po tym czasie filtrujemy przez gazę i odciskamy kwiaty. Dodajemy wodę wymieszaną z miodem i odstawiamy na kolejne 2 dni. Płyn jeszcze raz filtrujemy przez podwójnie złożoną gazę i przelewamy do butelek.

Napar z kwiatów robinii akacjowej

Dawkowanie:

Ciepły napar pijemy 2-3 razy dziennie.

Przygotowanie:

1 łyżka suszonych płatków robinii, 250 ml wody.

Kwiaty zalewamy wrzątkiem i odstawiamy na 10 minut do naciągnięcia.

Konfitura z płatków robinii akacjowej

Dawkowanie:

Przygotowanie:

2 szklanki świeżych płatków robinii, sok z 1 cytryny, 2 szklanki cukru.

Płatki wkładamy do makutry, zalewamy sokiem z cytryny i wsypujemy cukier. Ucieramy drewnianą pałką aż do uzyskania konsystencji konfitury.

Tonik z robinii akacjowej

Dawkowanie:

Stosować w miarę potrzeby.

Przygotowanie:

1 szklanka kwiatów robinii, 250 ml wody, 2 łyżki octu winnego.

Kwiaty zalewamy wrzątkiem i odstawiamy na 24 godziny. Po tym czasie dodajemy ocet i starannie mieszamy.

Inne

Dawkowanie:
Przygotowanie:

1# W przypadku zmęczenia i stresu warto zastosować kąpiel z dodatkiem kwiatów akacji. Wystarczy zagotować 8 łyżek kwiatów w 2 litrach wody, odstawić do naciągnięcia, odcedzić i wlać do wanny. Relaksuje oraz pomaga pozbyć się zmian skórnych oraz różnego rodzaju egzem.