Urtica dioica

Pokrzywa zwyczajna

Pokrzywa jest rośliną, którą ojciec medycyny Hipokrates wyróżniał jako najskuteczniejszy lek oczyszczający krew. Dzisiaj jest również znana jako bardzo wydajny środek oczyszczający drogi moczowe oraz uznawana za jeden z naturalnych antybiotyków. Działa moczopędnie, aczkolwiek powoduje tylko niewielki wzrost ilości wydalanego moczu. Jej parzące właściwości polegają na łamaniu się włosków, którymi jest pokryta i wydzielaniu drażniącego płynu.

Galeria

źródło: Paul Morley

źródło: Carl

źródło: Jac. Janssen

źródło: Joan Simon

Opis rośliny

rozwiń

Pokrój
Osiąga wysokość do 150 cm.

Łodyga
Czworokątna, pojedyncza, czasem rozgałęziona, pokryta parzącymi włoskami, z podziemnymi rozłogami.

Liście
Parzyste, ogonkowe, z przylistkami, nakrzyżległe, blaszka podłużnie jajowata, wierzchołek zaostrzony. Liście również pokryte są włoskami parzącymi.

Kwiaty
Niepozorne (do 1,5 mm średnicy), zielone, z czterodzielnym okwiatem, zebrane są w luźne lub gęste groniaste kwiatostany dłuższe od ogonków liściowych, wyrastające z pachwin liści. Dwa listki okwiatu są większe, a dwa mniejsze. Kwiatostany żeńskie są zwieszone po przekwitnieniu.

Owoce
Jednonasienne, jajowate lub wąskoeliptyczne i lekko ścieśnione orzeszki o długości do 1,2 mm, otoczone trwałymi listkami okwiatu i często z zachowanymi resztkami słupka na szczycie.

Korzenie
Włókniste

Występowanie
Rozpowszechniona jest po całej kuli ziemskiej oprócz strefy tropikalnej. W Polsce występuje na całej powierzchni kraju w lasach, ogrodach, zaroślach, na polanach, przydrożach i pastwiskach. Znaleźć ją można także nad brzegami jezior i rzek, a także przy terenach ruderalnych. Lubi gleby żyzne, zasobne w sole mineralne i wilgotne.

zwiń

Właściwości pokrzywy zwyczajnej

Układ moczowy

Pokrzywa (zwłaszcza korzeń) przede wszystkim wykorzystywana jest ze względu na jej właściwości diuretyczne, wspomagające funkcjonowanie układu moczowego i oczyszczające krew. Hamuje resorpcję zwrotną, ograniczając wchłanianie toksyn, w tym chlorków, mocznika oraz szkodliwych produktów przemiany materii. Pomocniczo wspiera leczenie kamicy nerkowej, reumatyzmu i dny moczanowej. Łagodzi lekkie stany zapalne dróg moczowych, a także przeciwdziała zatrzymywaniu płynów w organizmie.

Prostata

Korzeń zalecany jest w celu łagodzenia objawów 1 i 2 stopnia przerostu prostaty. Ułatwia oraz zmniejsza ból podczas oddawania moczu i zmniejsza obrzęk. Badania potwierdzają również przeciwnowotworowe działanie ekstraktów z korzenia pokrzywy na rakowe komórki prostaty.

Układ krążenia

Poza zdolnością do oczyszczania krwi pokrzywa ma również pozytywny wpływ na obniżanie ciśnienia krwi. Dodatkowo, działa rozkurczowo na naczynia krwionośne, zwiększa ukrwienie narządów oraz podnosi poziom hemoglobiny i liczbę czerwonych krwinek, przez co działa wspomagająco w przypadku anemii. Do tego pomaga w przypadku mikrokrwawień przewodu pokarmowego, skutecznie obniża poziom glukozy we krwi i łagodzi komplikacje cukrzycowe.

Przewód pokarmowy

Pokrzywa wykazuje pozytywne działanie na funkcje trawienne organizmu. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, ułatwia przemianę materii oraz wzmaga apetyt. Oczyszczające właściwości pokrzywy działają także na układ pokarmowy, odprowadzając złogi żółciowe oraz pozytywnie oddziałując na pracę trzustki, wątroby i żołądka. Wspomaga leczenie nieżytów żołądka i jelit, hamuje rozwój wrzodów żołądka oraz łagodzi mało nasilone biegunki.

Drobnoustroje oraz alergie

Pokrzywa hamuje rozwój bakterii oraz, dzięki obecności aglutyniny, zwalcza wirusa SARS, który wywołuje ciężki i ostry zespół oddechowy. Do tego jest przeciwzapalna i antyalergiczna, ponieważ blokuje procesy zapalne wywołane przez sezonowe symptomy alergiczne.

Zewnętrznie

Stosowana zewnętrznie działa bakteriobójczo i wspomaga leczenie schorzeń skórnych, skóry tłustej i trądzikowej. Ekstrakty z pokrzywy zalecane są w przypadku ropni, czyraków, guzków, a także w razie stanów zapalnych pochwy i mięśni. Pokrzywa (bardziej korzeń) jest także skutecznym środkiem w pielęgnacji włosów, ponieważ działa drażniąco na skórę, powodując delikatne przyspieszenie ich wzrostu. Jednocześnie wspiera leczenie łupieżu i łojotoku oraz pomaga w kuracjach zapobiegających łysieniu.

Rośliny o podobnym działaniu

Woda w organizmieBambus trzcinowaty
ProstataBukko brzozowe
Krwawienie z przewodu pokarmowegoTasznik pospolity
Zapalenie żołądkaLen zwyczajny
Wypadanie włosówŁopian większy

Przeciwwskazania do stosowania pokrzywy

Nie stosować w przypadku nowotworu macicy, krwotoków spowodowanych polipami lub cystami, ciężkich chorób nerek i przed zabiegami chirurgicznymi. Duże dawki mogą powodować alergie.

Pozyskiwanie

Pokrzywa rośnie na polach, łąkach, w lasach i w pobliżu zbiorników wodnych. Najlepiej zbierać w okolicach czerwca. Najwięcej związków czynnych zawierają młode liście (cieńsze łodygi). Warto zbierać też korzenie, ponieważ mają więcej związków czynnych, iż liście. Suszyć zaraz po zbiorach, rozkładając cienką warstwą w przewiewnym i zacienionym miejscu. Z kolei korzeń pokroić na mniejsze części i suszyć tak samo jak liście. Przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku w ciemnym miejscu.

Składniki aktywne

rozwiń

Liście
Kwasy organiczne – kwas glikolowy i glicerowy
Polifenole – flawonoidy, kumaryny, kwasy fenolowe, lignany, taniny
Garbniki
Karotenoidy
Fitosterole – beta-sytosterol
Olejek eteryczny – śladowe ilości
Chorofile (0,7%) – A i B
Związki aminowe – histamina, acetylocholina, serotonina
Polisacharydy
Minerały – wapń, potas, cynk, żelazo, krzem
Witaminy – K, C, B2 i kwas pantotenowy

Korzeń
Kwasy organiczne
Fitosterol
Lecytyna
Substancje woskowe
Substancje śluzowe
Sole mineralne

zwiń

Przepisy z wykorzystaniem pokrzywy

Odwar z liści ( lub korzenia) pokrzywy

Dawkowanie:

1-2 razy dziennie.

Przygotowanie:

1 łyżka liści (świeże lub suszone) lub korzenia, 200 ml wody.

Liście zalać wodą i zagotować. Następnie gotować jeszcze przez parę minut na małym ogniu (w przypadku korzenia gotować 15-20 minut). Odstawić na kolejne 10 minut i przecedzić.

Sok z pokrzywy

Dawkowanie:

1 łyżeczka soku rano na czczo oraz 1 łyżka soku na pół godziny przed kolacją, przez 2 tygodnie. Potem tygodniowa przerwa i znów powtarzamy kurację. Takie leczenie możemy stosować 4-5 miesięcy w ciągu roku.

Przygotowanie:

1 kg pokrzywy, woda, dodatkowo spirytus.

Ziele pokrzywy (najlepiej wykorzystać młode liście z wierzchołków rośliny) delikatnie płuczemy i zalewamy w misce zimną wodą, po czym odstawiamy na godzinę. Następnie kroimy ją na drobne kawałki, całość mielimy przez maszynkę, odciskamy sok i napełniamy nim wyparzone słoiki. Taki sok możemy przechowywać w lodówce 3 dni. Chcąc wydłużyć ten okres do roku warto zalać go spirytusem w proporcji 4 części soku na 1 część spirytusu.

Wywar z pokrzywy

Dawkowanie:

Kurację stosujemy przez kilka dni.

Przygotowanie:

100g świeżych liści, 500 ml wody, 1 łyżka octu jabłkowego lub spirytusowego (10%).

Liście gotujemy w wodzie przez 30 minut, dodając pod koniec ocet. Pozostawiamy do wystygnięcia i na koniec przecedzamy.

Olejek z pokrzywy na pamięć i koncentrację

Dawkowanie:

Stosować przed snem przez kilka dni.

Przygotowanie:

5 łyżek suszonych liści pokrzywy, 2-3 łyżki oliwy z oliwek.

Liście rozcieramy w moździerzu na miałki proszek i dokładnie mieszamy go z oliwą. Papkę wcieramy w skronie i klatkę piersiową.

Inne

Dawkowanie:
Przygotowanie:

1# Wacik nasączony sokiem z pokrzywy i umieszczony w dziurce od nosa natychmiast zatrzymuje jego krwawienie

2# Suszone, pokruszone liście pokrzywy na kromce chleba z masłem (2 dziennie) pomagają na zbyt obfite krwawienia miesiączkowe.