Morfologia

Pokrój
Osiąga wysokość od 6 do 30 cm.

Łodyga
Kwiatostanowa bladożółta lub bladozielona, pokryta łuskowatymi, czerwonawymi liśćmi.

Kłącze
Cienkie, czołgające się, długości do 1 m.

Pędy
Kwiatostanowe bezlistne, pokryte łuskami.

Liście
Odziomkowe, długoogonkowe, duże, okrągławo-sercowate, z ząbkowanym brzegiem i płytkimi zatokami, pokryte od spodu srebrzystym meszkiem.

Kwiaty
Mały, złocistożółty koszyczek na każdej łodydze kwiatonośnej. Na brzegu liczne języczkowate kwiaty żeńskie, w środku obupłciowe, lecz płonne kwiaty rurkowate.

Owoce
Niełupki, duże i nagie, z białym puchem kielichowym.

Występowanie
Występuje w Europie, środkowej i północnej Azji, północnej Afryce oraz Ameryce Północnej. W Polsce pospolita na niżu i w górach. Dziko rośnie nad brzegiem wody, w wilgotnych zaroślach, lasach, przydrożach, gliniastych zboczach, czy torach kolejowych. Lubi stanowiska nasłonecznione.

Właściwości podbiału pospolitego

Kwiaty podbiału mają silniejsze od liści właściwości przeciwskurczowe, natomiast słabsze powlekające i ściągające.

Górne drogi oddechowe

Wyciągi z liści wykazują skutecznie działanie przeciwzapalne, wykrztuśne i osłonowe wobec dolegliwości górnych dróg oddechowych. [1] Podbiał działa ochronnie na błony śluzowe jamy ustnej, gardła i krtani, tworząc powłokę, która zmniejsza podrażnienie oraz hamując odruch kaszlu. Jednoczenie powoduje rozrzedzenie zalegającej wydzieliny i pobudzenie ruchów nabłonka rzęskowego, przez co ułatwia odkrztuszanie. [7] Zalecany jest w przypadku lekkich nieżytów górnych dróg oddechowych z objawami bólu gardła, utrudnionego przełykania oraz odkrztuszania, zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Do tego wspiera leczenie gruźlicy, przewlekłego zapalenia oskrzeli, suchego nieżytu gardła u palaczy tytoniu i osób starszych, a także infekcji dróg oddechowych. Łagodzi przewlekły kaszel, chrypkę, stany zapalne jamy ustnej i krtani oraz astmę. [9], [10]

Układ nerwowy i nowotwory

Podbiał zawiera substancje, w tym tussilagon, które pozytywnie wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego. Działa antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie, dzięki czemu skutecznie chroni komórki nerwowe przed stresem oksydacyjnym (ekstrakt metanolowo-wodny) oraz potencjalnie może wpierać leczenie schorzeń neurodegeneracyjnych, w tym chorobę Alzheimera. [3], [8] Jednocześnie badania potwierdzają, że wykazuje on potencjał w zapobieganiu chorobom nowotworowym. Hamuje ścieżkę sygnałową odpowiadającą za rozwój raka jelita grubego i okrężnicy, a także zatrzymuje uszkodzenia genetyczne spowodowane przez antybiotyk chinolinowy, które prowadzą do rozwoju raka. [4]. Badania potwierdzają również, że polisacharydy znajdujące się w surowcu, posiadają właściwości łagodzące skutki uboczne spowodowane chemioterapią. [5]

Układ krążenia

Podbiał zalecany jest również jako środek osłonowy dla układu naczyniowo-sercowego oraz w przypadku cukrzycy i otyłości. Zmniejsza koagulację płytek krwi, wykazując działanie przeciwzakrzepowe oraz zapobiegając chorobom naczyniowo-sercowym. Do tego stymuluje aktywność enzymów, które umożliwiają wątrobie uwalnianie glukozy do krwi oraz syntetyzowanie lipidów. Hamuje wzrost stężenia glukozy we krwi oraz magazynowanie tłuszczów, przez co podbiał może potencjalnie wspierać leczenie otyłości oraz cukrzycy typu 2. [6]

Zewnętrznie

Stosowanie zewnętrznie kwiatów podbiału zalecane jest w celu dezynfekcji oraz złagodzenia chorobowych zmian skórnych, w tym łuszczycy. [1] Badania potwierdzają właściwości bakterio- i wirusobójcze surowca, ale wyniki co do skuteczności są dość rozbieżne. [7] Ekstrakty zwalczają wypryski, czyraki, ropnie, odciski, siniaki, a także wspomagają pielęgnację cery tłustej. Z kolei liście podbiału mogą pomóc w przypadku wrzodziejących, trudno gojących się ran. [1] Odwary z kwiatów, stosowane w formie irygacji, mogą być skuteczne w łagodzeniu stanów zapalnych pochwy, z kolei wyciągi etanolowe znajdują zastosowanie do przygotowania roztworów do płukania jamy ustnej i gardła. Napary z liści i kwiatów mogą być używane jako dodatek do kąpieli w przypadku cery suchej i w stanach zapalnych. Odwary z kwiatów podbiału znajdują zastosowanie w preparatach przeznaczonych do cery podrażnionej i zaczerwienionej, również w wyniku oparzeń słonecznych I i II stopnia. [10]

[1] Źródło: Antitussive, expectorant, and anti-inflammatory activities of four caffeoylquinic acids isolated from Tussilago farfara, 2015
[3] Źródło: Neuroprotective and Antioxidant Effects of the Ethyl Acetate Fraction Prepared from Tussilago farfara L., 2005
[4] Źródło: Tussilagone Suppresses Angiogenesis by Inhibiting the VEGFR2 Signaling Pathway, 2019
[5] Źródło: Correction of Damaging Effects of Cisplatin-Containing Polychemotherapy on the Intestinal Epithelium with Tussilago farfara L. Polysaccharides, 2019
[6] Źródło: Biologically active compounds from two members of the Asteraceae family: Tragopogon dubius Scop. and Tussilago farfara L, 2018
[7] Źródło: A review of the ethnobotanical value, phytochemistry, pharmacology, toxicity and quality control of Tussilago farfara L., 2021
[8] Źródło: Evaluation of toxicity and antioxidative effects of Tussilago farfara and Verbascum thapsus water extracts in zebrafish and in bronchial epithelial cells, 2019
[9] Źródło: Discovering the Major Antitussive, Expectorant, and Anti-Inflammatory Bioactive Constituents in Tussilago farfara L. Based on the Spectrum–Effect Relationship Combined with Chemometrics, 2020
[10] Źródło: Podbiał pospolity (Tussilago farfara L.), 2015

Rośliny o podobnym działaniu

Ból gardła – Brzoza brodawkowata
Stres oksydacyjny – Podbiał pospolity
Cukrzyca – Aloes
Czyraki – Babka lancetowata

Przeciwwskazania do stosowania podbiału

Leczenie podbiałem nie powinna trwać dłużej niż 4-6 tygodni rocznie. Nie stosować w czasie ciąży i karmienia piersią. Tabletki lub syrop nie powinny być zażywane przez osoby z problemami wątrobowymi. Nieodpowiednie dla dzieci poniżej 12 roku życia. [1]

[1] Źródło: Toxicity of plant extracts containing pyrrolizidine alkaloids using alternative invertebrate models, 2018

Pozyskiwanie

W przypadku kwiatów zbieramy same główki i suszymy, rozkładając na papierze w zacienionym, przewiewnym miejscu. Przechowujemy w papierowych torebkach lub płóciennym woreczku.
Liście zbieramy w słoneczny dzień, po bezdeszczowej pogodzie. Wybieramy tylko młode i zdrowe, bez ogonków. Nie wolno ich ugniatać. Liści nie myjemy, tylko delikatnie oczyszczamy je suchą ściereczką. Suszymy, rozkładając pojedynczą warstwą na papierze, spodem ku górze. Po wysuszeniu odrzucamy sczerniałe i pokryte rdzą. Przechowujemy w szczelnie zamkniętych pojemnikach, ponieważ łatwo wchłaniają wilgoć.

Składniki aktywne