Opis rośliny
rozwińPokrój
Osiąga wysokość 16-60 cm.
Łodyga
Wzniesiona, rozgałęziona i szorstko owłosiona.
Liście
Dolne są duże, eliptyczne, górne małe, podługowate i obejmujące na wpół łodygę. Brzegiem faliste, pomarszczone.
Kwiaty
Duże, zwisające, wyrastają na szczycie łodygi w formie luźnej, ulistnionej skrętki. Kielich prawie wolny, składający się z 5 wąskich działek. Średnica do 3 cm. Kolista korona o bardzo krótkiej rurce, zbudowana jest z 5 dużych, zaostrzonych płatków o barwie niebieskiej i 5 białych osklepek. Pręcików 5, słupek 1.
Owoc
Rozłupnia zawierająca 4 żeberkowane rozłupki. Barwa od ciemnoszarej do brunatnej.
Występowanie
Pochodzi z zachodniej części basenu Morza Śródziemnego i rozprzestrzeniła się do Azji Mniejszej, Syberii, Europy środkowej i zachodniej. W Polsce spotykana w uprawach, rzadko dziczejąca.
Właściwości ogórecznika lekarskiego
Układ krążenia
Olej z ogórecznika przyjmowany doustnie przede wszystkim wspomaga układ krążenia. Obniża poziom „złego” cholesterolu LDL i zapobiega odkładaniu się złogów w ściankach żył oraz reguluje poziom „dobrego” cholesterolu HDL. Usuwa nadmiar komórek tłuszczowych i przeciwdziała rozwojowi miażdżycy. Do tego poprawia przepływ krwi w naczyniach krwionośnych, obniża ciśnienie tętnicze i zapobiega chorobie wieńcowej.
Górne drogi oddechowe
Ze względu na wysoką zawartość śluzów, które wykazują właściwości zmiękczające, łagodzące i wykrztuśne, ogórecznik jest skutecznym środkiem wspomagającym dolegliwości dróg oddechowych. Łagodzi podrażnienia i stany zapalne błon śluzowych żołądka, jelit i dróg oddechowych oraz (w formie płukanek) wspomaga leczenie zapalenia oskrzeli, kaszlu, chrypy i infekcji górnych dróg oddechowych.
Stany zapalne oraz choroby przyzębia
Badania potwierdzają, że ogórecznik jest inhibitorem cząsteczek wywołujących stan zapalny na poziomie niektórych komórek krwi, przez co może być bardzo dobrym lekarstwem dla osób cierpiących na chroniczne zapalenia. Do tego wpiera leczenie chorób przyzębia, które prowadzą do rozchwiania lub utraty zębów. Niweluje stany zapalne dziąseł, obrzęki, krwawienie i ból oraz stabilizuje głębokość kieszonek dziąsłowych.
Wzmocnienie i oczyszczenie organizmu
Olej jest także źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, które pozytywnie wpływają na funkcjonowanie układu odpornościowego. Wspomagają leczenie atopii i astmy oraz chronią przed nabytą alergią, a także schorzeniami płuc i oczu. Z kolei napotne właściwości pomagają w przypadku stanów gorączkowych spowodowanych przeziębieniem, grypą, czy anginą. Do tego działa odtruwająco, usuwając z organizmu toksyny i chroniąc przed szkodliwymi substancjami oraz przeciwpasożytniczo, hamując rozwój pełzaka czerwonki (pełzakowica) i innych pełzaków gatunku Amoebozoa (infekcja jelit i wątroby).
Układ moczowy oraz dolegliwości kobiece
Dzięki obecności kwasu krzemowego ogórecznik stymuluje wydalanie wody z nerek i zalecany jest w przypadku stanów zapalnych oraz w bólach nerek i pęcherzyka moczowego. Z kolei kwasy tłuszczowe i magnez korzystnie wpływają na gospodarkę hormonalną kobiecego organizmu. Łagodzą dolegliwości menstruacyjne, objawy menopauzy, poprawiają samopoczucie oraz niwelują wahania nastroju, uderzenia gorąca i bóle piersi.
Zewnętrznie
Stosowany zewnętrznie, dzięki kwasom tłuszczowym i flawonoidom, działa silnie przeciwzapalnie, ściągająco i antybakteryjnie. Może być wykorzystywany do przemywania ran i uszkodzonego naskórka oraz w celu zniwelowania oparzeń, w tym słonecznych. Łagodzi także podrażnienia, poprawia elastyczność skóry oraz wspomaga pielęgnację skóry naczynkowej z „pajączkami”, narażonej na rozwój trądziku różowatego. Zmniejsza zaczerwienienia, wzmacnia naczynka i tworzy barierę ochronną dla skóry. Do tego nawilża skórę, ujędrnia ja i działa przeciwzmarszczkowo. Olej z ogórecznika może być również stosowany w przypadku łuszczycy, trądziku młodzieńczego, czyraków, owrzodzeń skórnych, wyprysków oraz skóry szorstkiej i swędzącej.
Rośliny o podobnym działaniu
Miażdżyca (arterioskleroza) – Głóg
Zęby – Cebula jadalna
Alergia – Fiołek trójbarwny
Hormony – Koniczyna łąkowa
Cera naczynkowa – Arnika górska
Przeciwwskazania do stosowania ogórecznika
Nie stosować w trakcie ciąży i karmienia piersią. Długotrwałe stosowanie dużych dawek może wywołać obniżenie ciśnienia tętniczego, powodować nudności i działać przeczyszczająco. Nie stosować z lekami wydłużającymi czas krwawienia. Podawany razem z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi zwiększa ich działanie. Koniecznie trzymać w ciemnym i chłodnym miejscu.
Pozyskiwanie
Kwiaty i liście najlepiej zbierać w czasie kwitnienia, czyli w sierpniu i wrześniu. Ściąć górne części rośliny i suszyć w snopkach, w przewiewnym i zacienionym miejscu lub rozkładając na płaskiej powierzchni kwiaty i liście. Możne też zastosować suszarkę do warzyw w temperaturze nieprzekraczającej 30 stopni.
Składniki aktywne
rozwińAlkaloidy pirolizydynowe
Substancje śluzowe – 12,5%
Garbniki – 3%
Kwasy organiczne – kwas askorbowy
Saponina i cholina
Sole mineralne – krzemionka
Polifenole – flawonoidy (kwercetyna, izoramnetyna, kemferol), kumaryny, kwasy fenolowe
Olejek eteryczny
Olej roślinny (nasiona) – kwas gamma-linolenowy (omega-6) 20%
Przepisy z wykorzystaniem ogórecznika
Napar z ogórecznika
Dawkowanie:Stosować w miarę potrzeby.
Przygotowanie:1 łyżka świeżego lub suszonego ziela, 200 ml wody.
Ziele zalewamy wrzątkiem i zostawiamy pod przykryciem na 20 minut. Gdy się zaparzy, przecedzamy.