Nostrzyk żółty

Opis rośliny

Właściwości nostrzyku żółtego

Układ krążenia

Ziele nostrzyka podawane doustnie (głównie jako składnik odpowiednich mieszanek, rzadko samodzielnie) wykazuje korzystne działanie na krew oraz ściany naczyń krwionośnych. Zawarty w surowcu dwukumarol zmniejsza krzepliwość krwi, niwelując przy tym prawdopodobieństwo powstania zakrzepów żylnych. Związki kumarynowe poprawiają przepływ krwi oraz limfy, a także polepsza się ukrwienie obwodowe i mózgowe. [1] Pobudzają również ruchy perystaltyczne ścian naczyń limfatycznych, zapobiegają obrzękom limfatycznym i ułatwiają przepływ chłonki. Dzięki przeciwzakrzepowym właściwościom można go stosować przy początkach zakrzepowego zapalenia żył, przy niewydolności żylnej (ciężkie nogi, nocne skurcze, swędzenie) oraz do leczenia żylaków i hemoroidów. Ponadto nostrzyk wspiera leczenie obrzęków limfatycznych, a także łagodzi zastoje chłonki. [2]

Flawonoidy z kolei zmniejszają przepuszczalność i zwiększają odporność ścian naczyń krwionośnych na czynniki wewnętrzne oraz toksyny. Wykazują także lekkie właściwości przeciwzapalne, przez co stosowane są w razie stanów zapalnych naczyń chłonnych. [3] Do tego ekstrakty z nostrzyka polecane są w przypadku słabych naczyń krwionośnych skóry, które przyczyniają się do powstawania krwawych wybroczyn oraz czerwonych plam skórnych. Może mieć również korzystne działanie w leczeniu popromiennych zmian składu krwi – leukopenii. [1]

Cukrzyca

Ekstrakty z nostrzyka, dzięki wysokiej zawartości polifenoli, mogą być również stosowane jako środki przeciwcukrzycowe. Surowe i skoncentrowane ekstrakty wykazały znaczącą aktywność hamującą enzym α-amylazy. Właściwości hamujące głównych związków zidentyfikowanych w ekstraktach z nostrzyka były wyższe niż w przypadku leku terapeutycznego – akarbozy. [4]

Przewód pokarmowy, układ moczowy i nerwowy

Dodatkowo wewnętrznie nostrzyk działa pomocniczo przy zaburzeniach układu pokarmowego, lekko diuretyczne oraz lekko kojąco na układ nerwowy. Niweluje powolne trawienie, wzdęcia i odbijanie, a także łagodzą bóle przewodu pokarmowego. Ponadto nieznacznie zwiększa ilość wydalanego moczu i zwalcza kolkę nerkową, a także łagodzi nerwobóle, zaburzenia snu, stany niepokoju i stres. [5]

Ekstrakt z nostrzyka ma silne działanie hepatoprotekcyjne przeciwko hepatotoksyczności indukowanej paracetamolem i tetrachlorkiem węgla. Może to być spowodowane mechanizmami wymiatania wolnych rodników wykazywanymi przez flawonoidy i fenole, co potwierdza jego tradycyjną rolę terapeutyczną w uszkodzeniu wątroby [9]

Badania potwierdziły także tradycyjne zastosowanie nadziemnych części nostrzyka żółtego w endometriozie. Działanie ekstraktu można przypisać glikozylowanym flawonoidom, które według autorów wynika z właściwości przeciwstarzeniowych. [7]

Układ nerwowy

Wyniki innych badań wykazały korzystny wpływ ekstraktu ziołowego z nostrzyka żółtego na gojenie autoimmunologicznego zapalenia mózgu oraz rdzenia. Poprzez jego właściwości immunomodulujące i przeciwutleniające, badanie to potwierdziło potencjał terapeutyczny rośliny w stwardnieniu rozsianym, a także innych chorobach neurodegeneracyjnych. [8]

Zewnętrznie

Stosowany zewnętrznie przyspiesza gojenie ran, leczenie owrzodzeń i czyraków, wylewów krwawych po urazach oraz dolegliwości związanych z niewydolnością żył. Podawany w formie okładów wspiera walkę z ropniem mnogim, stanami zapalnymi skóry, obrzękami, wybroczynami, a także przy zapaleniach naczyń skóry i żył. [2] Pomaga również w przypadku zapalenia powiek i spojówek. [3]

Do tego ekstrakty z nostrzyka wykazały zdolność stymulowania komórek skóry w celu wspomagania regeneracji tkanek, zapobiegania starzeniu się skóry i redukcji odkładania tłuszczu. Surowiec może zatem stosować do pielęgnacji skóry, a także w preparatach przeciwstarzeniowych i antycellulitowych. [6]

[1] Źródło: Chemical Constituents and Antioxidant, Anti-Inflammatory and Anti-Tumor Activities of Melilotus officinalis (Linn.) Pall, 2018
[2] Źródło: Assessment report on Melilotus officinalis (L.) Lam., herba, 2017
[3] Źródło: Effects of Melilotus officinalis on acute inflammation, 2002
[4] Źródło: In Vitro Evaluation of Antidiabetic and Anti-Inflammatory Activities of Polyphenolic-Rich Extracts from Anchusa officinalis and Melilotus officinalis, 2020
[5] Źródło: Ethnobotanical uses of Plants in and Around Kanji Wildlife Sanctuary, North West Himalaya, 2014
[6] Źródło: Biological activities of the legume crops Melilotus officinalis and Lespedeza capitata for skin care and pharmaceutical applications, 2017
[7] Źródło: The regression of endometriosis with glycosylated flavonoids isolated from Melilotus officinalis (L.) Pall. in an endometriosis rat model, 2020
[8] Źródło: Healing Influence of Melilotus Officinalis Herbal Extract on Experimental Autoimmune Encephalomyelitis in C57BL/6 Mice, 2020
[9] Źródło: Evaluation of hepatoprotective activity of Melilotus officinalis L. against paracetamol and carbon tetrachloride induced hepatic injury in mice, 2017

Rośliny o podobnym działaniu

Rozrzedzenie krwi – Kasztanowiec zwyczajny
Naczynia krwionośne – Tasznik pospolity
Wzdęcia – Rumian rzymski
Czyraki – Babka lancetowata

Przeciwwskazania do stosowania nostrzyku

Nie wolno stosować razem z lekami przeciwzakrzepowymi, a także w skazach krwotocznych, problemach z krzepliwością krwi, niewydolnością nerek i wątroby. Niewłaściwie stosowany, bez kontroli lekarza może wywołać przedłużona krwawienia oraz krwotoki. Nie stosować w przypadku ran otwartych oraz w trakcie miesiączki. Zbyt długie i duże dawki mogą powodować skutki uboczne w postaci nudności, wymiotów, bólu głowy, braku libido i wewnętrznych krwawień.

Pozyskiwanie

Ziele zbieramy na początku kwitnienia, w lipcu lub sierpniu. Ścinamy mocno ukwiecone i ulistnione wierzchołki rośliny o długości około 25 cm. Suszymy w przewiewnym, zacienionym miejscu w temperaturze otoczenia lub ogrzewamy w suszarniach o temperaturze do 35 stopni. Przechowujemy w szczelnie zamkniętych pojemnikach do następnych zbiorów.

Składniki aktywne

Przepisy z nostrzyku żółtego