Mącznica lekarska

Opis rośliny

Właściwości mącznicy lekarskiej

Układ moczowy

Liście mącznicy zawierają glikozydy fenolowe (w tym arbutynę), które uwalniają hydrochinon – związek działający silnie przeciwbakteryjnie w rejonie dróg moczowych. Arbutyna rozkłada się tylko, kiedy odczyn moczu jest alkaliczny (zasadowy, optymalnie 7,5-8 pH). Uzyskuje się go, pijąc duże ilości wody oraz ograniczając spożywanie mięsa i cukru. Hydrochinon zwalcza wszystkie drobnoustroje powodujące infekcje dróg moczowych (w tym odmiany anybiotykoodporne), m.in. Staphylococcus albus, Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus faecalis, a w szczególności pałeczki Proteus. Ponadto, jego bakteriobójcze właściwości utrzymują się w moczu przez kilka godzin. Stosowany jest w przypadku zakażeń bakteryjnych, zapalenia kłębków nerkowych, miedniczek nerkowych i pęcherza, przypadkach podostrych, ostrych, przewlekłych i powracających (zwłaszcza u osób starszych i młodzieży oraz osób źle znoszących długotrwałą antybiotykoterapię), a także w połączeniu z chemioterapeutykami.

Mącznica działa diuretycznie i antyoksydacyjnie. Nie wykazuje jednak na tyle silnego działania, aby była stosowana samodzielnie, dlatego zaleca się dodawanie jej do mieszanek ziołowych wspierających leczenie chorób układu moczowego. Ekstrakty z mącznicy delikatnie zwiększają ilość wydalanego moczu, a także usuwanie jonów sodowych i chlorkowych z organizmu. Polecane są w przypadku stanów zapalnych dróg moczowych, w razie kamicy nerkowej, białkomoczu i moczeniu nocnym. Osłabiają uczucie wzdęcia i regulują ilość wody w organizmie, przez co korzystnie wpływają na utratę wagi.

Drobnoustroje

Przetwory z mącznicy działają również antyseptycznie i wzmacniają działanie antybiotyków. Obecne w surowcu garbniki wykazują właściwości ściągające na błony śluzowe przewodu pokarmowego. Dzięki temu unieczynniają drobnoustroje i wytwarzane przez nie toksyny, skutecznie usuwają bakterie odpowiedzialne za infekcje jelitowe i zwiększając skuteczność antybiotyków syntetycznych zwalczających bakterie typu gronkowiec złocisty. Z kolei zmniejszanie przepuszczalności ścian jelit powoduje, że wodne wyciągi hamują krwawienie z uszkodzonych naczyń, a także łagodzą biegunki.

Zewnętrznie

Stosowanie mącznicy zewnętrznie działa rozjaśniająco na skórę, poprawia jej kondycję, odpręża oraz łagodzi stany zapalne skóry. Rozjaśnia brązowe przebarwienia pojawiające się w miejscach wystawianych na słońce oraz związane z plamami ciążowymi i ostudą. Niweluje plamy wątrobowe, piegi, ślady po poparzeniu słonecznym oraz reguluje melanogenezę. Napar wykorzystuje się również do przemywania oczu, płukanek jamy ustnej oraz w formie okładów na bóle pleców i bóle reumatyczne. Olej z liści z kolei stosuje się w formie maści w przypadku wysypki i owrzodzeń skóry.

Rośliny o podobnym działaniu

Zapalenie pęcherza – Pietruszka zwyczajna
Moczenie nocne – Dziurawiec zwyczajny
Gronkowiec złocisty – Orzech włoski
Przebarwienia – Przywrotnik pospolity

Przeciwwskazania do stosowania mącznicy

Nie stosować z lekami zakwaszającymi mocz. Leczenie mącznicą może trwać najdłużej tydzień, nie więcej niż 5 razy w ciągu roku. Stosowanie przez dłuższy czas może powodować zatrucie hydrochinonem, którego efektem są nudności, stłuszczenie wątroby, nadpobudliwość, podrażnienie żołądka i niedokrwistość. Dawki większe niż zalecane mogą powodować szum w uszach, ból brzucha i mdłości. Inne leki stosować dopiero po 2 godzinach. Nie stosować w czasie ciąży i podczas karmienia piersią, w stanach pooperacyjnych nerek i przewodu pokarmowego, w przypadku zaawansowanego zanikowego nieżytu błony śluzowej żołądka oraz niedokrwistości niedobarwliwej. Zażywanie łączyć ze środkami alkalizującymi mocz.

Pozyskiwanie

Liście z górnych części pędów zbieramy pod koniec okresu wegetacji, jesienią.  Suszymy w sposób naturalny w zacienionym, przewiewnym miejscu.

Składniki aktywne

Przepisy z wykorzystaniem mącznicy