Lavandula angustifolia

Lawenda lekarska

Lawenda słynie ze swoich właściwości aromaterapeutycznych i stosowana była już w czasach starożytnych. Mówiono, że łagodzi agresję i przyciąga pozytywną energię. Używanie jej w formie kadzidła pomagało odstraszać owady i zapobiegało rozprzestrzenianiu się zarazy. Obecnie jest jedną z najpopularniejszych roślin wykorzystywanych w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym. Wprowadza w stan ukojenia, niweluje uczucie rozedrgania i budzi pozytywne myśli. Z kolei surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie są jej kwiaty.

Opis rośliny

rozwiń

Pokrój
Osiąga wysokość do 60 cm.

Liście
Kutnerowate, równowąskie, lekko srebrzyste, o długości do 4 cm.

Kwiaty
Wargowe, niewielkich rozmiarów, zebrane w kłosy, purpurowe lub niebieskawe. Posiadają podsadki.

Występowanie
Pochodzi z Persji lub Wysp Kanaryjskich, a obecnie występuje w strefie basenu Morza Śródziemnego. Głównie uprawiana, również w Polsce. Wymaga gleby suchej, piaszczystej lub żwirowej, gliniastej, przepuszczalnej o odczynie zasadowym. Preferuje stanowiska słoneczne.

zwiń

Właściwości lawendy lekarskiej

Przewód pokarmowy

Składniki aktywne lawendy oraz jej olejek eteryczny wykazują pozytywne właściwości na układ trawienny. Olejek pobudza czynności wydzielnicze narządów, w tym zwiększa wydzielanie soku żołądkowego oraz wytwarzanie żółci. Natomiast triterpeny i kumaryny działa rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit i dróg żółciowych, a także wspierają leczenie zaburzeń funkcji żołądka i jelit. Do tego pobudza apetyt, przyspiesza trawienie i ułatwia przyswajanie pokarmów. Łagodzi bóle brzucha, niestrawności, wzdęcia, zaparcia oraz kolkę jelitową.

Układ nerwowy

Lawenda działa sedatywnie i antylękowo, przez co stosowana jest w leczeniu stanów lękowych i nerwowych, a także lekkiej bezsenności. Obniża lęk w sposób podobny do diazepamu, wykazuje pozytywne działanie na osoby w stanie depresyjnym, a nawet osłabia nerwowość u pacjentów z demencją starczą i może przywrócić niektóre funkcje intelektualne u osób z chorobą Alzheimera. Zmniejsza stan napięcia nerwowego, działa rozluźniająco i uspokajająco. Wspiera leczenie nerwic, stanów pobudzenia nerwowego i zwiększonego stresu, a także łagodzi bóle głowy, migreny oraz zaburzenia żołądkowo-jelitowe na tle nerwowym i zaburzenia snu.

Drobnoustroje oraz górne drogi oddechowe

Olejek z lawendy ma właściwości antyseptyczne i (w formie pary lub aerozolu) skutecznie zwalcza bakterie odpowiedzialne za infekcje. Medycyna ludowa zaleca stosowanie inhalacji w przypadku stanów zapalnych dróg oddechowych, w tym gardła, zatok, oskrzeli czy migdałków. Z kolei z formie nalewki pomaga zwalczyć drobnoustroje oraz pobudza układ odpornościowy.

Zewnętrznie

Lawenda, zwłaszcza w formie olejku, stosowana zewnętrznie przyspiesza gojenie się ran, ukąszeń przez owady i powierzchownych oparzeń. Łagodzi skurcze mięśni, kręcz szyi, bóle reumatyczne i gośćcowe, nerwobóle, a także urazy i kontuzje. Ze względu na silne właściwości antyseptyczne, jest też skutecznym środkiem w leczeniu trądziku oraz pielęgnuje skórę wrażliwą. Zwalcza wszawicę, łupież, łuszczycę, grzybicę i liszaje.

Rośliny o podobnym działaniu

KolkaKminek zwyczajny
DemencjaDzięgiel litwor
StresWąkrota azjatycka (Gotu kola)
Zapalenie zatokSosna zwyczajna
Skurcze mięśniJodła pospolita

Przeciwwskazania do stosowania lawendy

Olejek lawendowy nie stosować bezpośrednio na skórę, ponieważ działa drażniąco. Mieszać z olejkiem bazowym lub dodawać do kremów i maści.

Pozyskiwanie

Kwiaty należy zbierać w lipcu lub sierpniu, gdy część z nich nadal jest w pączkach. W celu wysuszenia lawendy związujemy ją w pęczki i zawieszamy w zacienionym i przewiewnym miejscu. Trzeba uważać, aby temperatura suszenia nie przekroczyła 35 stopni. Wysuszone kwiaty wykładamy na sito, delikatnie okruszamy i odrzucamy z nich szypułki. Przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku, w ciemnym miejscu.

Składniki aktywne

rozwiń

Polifenole – flawonoidy i kwasy fenolowe
Olejki eteryczne (do 3%) – octan linalolu (40%) i lawandylylu, I-linalol (30%), beta-cymen, alfa-terpineol, cyneol, geraniol
Garbniki
Związki trójterpenowe – kwas ursolowy
Pochodne kumarynowe – herniaryna
Antocyjany
Fitosterol
Kwasy organiczne
Sole mineralne

zwiń

Przepisy z wykorzystaniem lawendy

Napar lawendowy

Dawkowanie:

Uspokaja, wycisza, działa rozkurczająco – najlepiej pić wieczorami.

Pobudza trawienie i działa wiatropędnie – 3 razy dziennie, po pół szklanki, po posiłku.

Przygotowanie:

1 łyżka kwiatów, 300 ml wody.

Kwiaty zalać wrzątkiem. Parzyć przez 15 minut pod przykryciem, po czym przecedzić.

Nalewka lawendowa

Dawkowanie:

Łagodzi dolegliwości żołądkowe, poprawia trawienie, wspomaga leczenie górnych dróg oddechowych, przeziębienie – 1 łyżeczka dziennie.

Zewnętrznie, bóle mięśni i zapalenie korzonków – stosować w miarę potrzeby.

Przygotowanie:

4 garści świeżych kwiatów, spirytus 40-60%.

Kwiaty zalej alkoholem, tak aby je wszystkie zakryć. Odstaw na 2 tygodnie, codziennie wstrząsając, po czym całość przecedź.

Inne

Dawkowanie:
Przygotowanie:

1# Kąpiel uspokajająca – szklankę kwiatów lawendy (20-100g) związać w gazę i włożyć do kąpieli. Możne też z kwiatów przygotować napar i dodać do kąpieli.

2# W przypadku bólów głowy i migreny można także posmarować kroplą olejku eterycznego skronie.