Opis rośliny
rozwińPokrój
Osiąga wysokość od 50 do 80 cm.
Łodyga
Omszała, zielona, częściowo barwy brunatnej lub fioletowej, są podłużnie bruzdowane, grubości do 3 mm, z jasno zabarwionym rdzeniem.
Kłącze
Pełzające o żółtawym kolorze, podziemne białe, zaróżowione przy węzłach. Wydaje liczne, przyziemne rozety liści, z których wyrastają łodygi kwiatostanowe.
Liście
Zielone lub szarawozielone, słabo owłosione na górnej i bardziej owłosione na dolnej powierzchni, podwójnie lub potrójnie pierzastosieczne, o odcinkach równowąskich, z lekko zaostrzonym, białawym szczytem.
Kwiaty
Zebrane w drobne koszyczki, zazwyczaj zebrane w podbaldachy. Kwiaty języczkowate okrągławe, drobne, najczęściej białe (rzadziej żółte). Kwiaty rurkowate najczęściej również białe, czasem żółte.
Owoc
Spłaszczona niełupka, srebrzystoszara, wąsko oskrzydlona.
Występowanie
Występuje w Europie, części Azji oraz w Ameryce Północnej. W Polsce pospolita w całym kraju. Rośnie na suchych łąkach, miedzach, przydrożach oraz skrajach lasów. Łatwa w uprawie, rośnie na każdej glebie, ale preferuje stanowiska słoneczne i suche.
Właściwości krwawnika pospolitego
Układ krążenia
Ziele krwawnika posiada działanie wielokierunkowe, m.in. przyspieszające proces krzepnięcia krwi. Hamuje mikrokrwawienia z uszkodzonych naczyń włosowatych błon śluzowych, w tym przewodu pokarmowego i płuc, a także wspiera leczenie krwawień płucnych oraz hemoroidów. Olejek z krwawnika często dodawany jest do maści i kremów przyspieszających gojenie się ran i wrzodów.
Przewód pokarmowy oraz układ moczowy
Dzięki obecności flawonoidów ziele przyjmowane doustnie leczy również zaburzenia oraz bóle układu pokarmowego i moczowego. Wykazuje rozkurczowe działanie na mięśnie gładkie jelit, dróg żółciowych, a także moczowych. Nieznacznie stymuluje przepływ żółci do dwunastnicy, zwiększa ilość wydalanego moczu, a także łagodzi bóle spowodowane skurczami jelit i kolką jelitową. Obecna w surowcu goryczka pobudza wydzielanie soku żołądkowego i usprawnia przy tym trawienie, poprawia przyswajanie składników odżywczych, pobudza apetyt oraz łagodzi wzdęcia i gazy. Przetwory polecane są w przypadku nieżytów i stanów zapalnych przewodu pokarmowego, zwłaszcza z niewielkimi krwawieniami, przy przewlekłych zaburzeniach trawiennych, nudnościach, bolesnych skurczach i zaparciach. Ponadto ekstrakty z ziela działają odtruwająco, usuwając z moczem toksyczne produkty przemiany materii, a także pobudzają miesiączkowanie u kobiet i łagodzą bóle menstruacyjne.
Kwiaty krwawnika wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz rozkurczowe silniejsze niż ziele, z kolei jako środek przeciwkrwotoczny i na dolegliwości żołądkowe jest mało wartościowy. Przetwory hamują rozwój bakterii, zmniejszają przepuszczalność ścian błon śluzowych, a także hamują uwalnianie histaminy. Wspierają leczenie choroby wrzodowej, owrzodzenia jelita grubego oraz hemoroidów. Do tego łagodzą nieżyt jelit, skurcze jelit oraz zaburzenia trawienne.
Nowotwory
Krwawnik posiada również interesujący potencjał przeciwnowotworowy. Zawiera pochodne kwasu krwawnikowego, które hamują rozrost ludzkich komórek rakowych piersi, szyjki macicy i skóry. Badania potwierdziły, że podawanie myszom chorym na leukemie ekstraktów z krwawnika znacznie przedłużyło ich życie.
Zewnętrznie
Stosowanie zewnętrznie krwawnika polecane jest w przypadku stanów zapalnych skóry i błon śluzowych oraz w formie płukanek jamy ustnej i gardła. Skuteczniejsze do tych celów są kwiaty, które zawierają więcej flawonoidów i olejków eterycznych. Kwiaty stosuje się także jako okłady przy podrażnieniach skóry, przy zapaleniu zatok bocznych nosa, upławach i świądzie sromu (irygacje i kompresy), owrzodzeniach żylakowych nóg, pęknięciach skóry i odmrożeniach. Ponadto pomagają w pielęgnacji skóry, niwelują trądzik oraz wypryski.
Rośliny o podobnym działaniu
Krwawienie (wewnętrzne) – Tasznik pospolity
Przyswajanie składników odżywczych – Bylica pospolita
Wrzody – Pięciornik kurze ziele
Nowotwory – Bukko brzozowe
Świąd sromu – Rumianek pospolity
Przeciwwskazania do stosowania krwawnika
Należy przestrzegać zalecanych dawek. Nie stosować przez dłuższy okres czasu. Nie powinien być stosowany przez kobiety w ciąży oraz dzieci. Olejek eteryczny powinien być stosowany tylko po konsultacji z lekarzem. Spożywanie surowego, nieprzetworzonego krwawnika stwarza ryzyko zatrucia. Dotknięcie świeżej rośliny może powodować wysypkę u osób uczulonych.
Pozyskiwanie
Górne części pędów (25 cm) zbieramy w okresie kwitnienia od połowy czerwca do września. Suszymy w miejscu zacienionym i przewiewnym, rozkładając cienką warstwą na papierze lub wiążąc w cienkie pęczki i zawieszając. Kwiatostany natomiast najlepiej suszyć w suszarniach naturalnych w temperaturze poniżej 35 stopni.
Składniki aktywne
rozwińZiele
Olejek eteryczny (do 0,33%) – chamazulen, cyneol, borneol, alfa- i beta-pinen
Substancja goryczowa – achilleina
Keton bylicy
Terpen
Flawonoidy – glikozydy apigeniny i luteoliny
Cholina
Garbniki – do 3%
Kwas askorbowy
Furanokumaryna
Sole mineralne – duża ilość magnezu
Kwiaty
Olejek eteryczny (0,5%) – jw.
Cholina – 0,3%
Flawonoidy
Przepisy z krwawnika pospolitego
Napar z krwawnika
Dawkowanie:1-3 filiżanki dziennie.
Przygotowanie:1 łyżeczka suszonego ziela, 150 ml wody.
Ziele zalewamy wrzątkiem i zaparzamy przez 5-10 minut.
Sok z krwawnika
Dawkowanie:2-4 razy dziennie po 10-15 ml.
Przygotowanie:Ziele lub liście krwawnika, woda.
Miksujemy ziele krwawnika razem z wodą, po czym całość przecedzamy przez gazę. Otrzymaną miksturę przelewamy do słoika i wstawiamy do lodówki. Należy go zużyć w ciągu 3 dni.
Nalewka z kwiatów krwawnika
Dawkowanie:Działanie przeciwbólowe, bóle stawów, korzonki, ból kręgosłupa – wmasowujemy miejscowo.
Choroba wieńcowa, problemy z krążeniem, dolegliwości menstruacyjne, grypa, przeziębienie – 1-2 łyżeczki dziennie.
Przygotowanie:Baldachy krwawnika, 500 ml spirytusu 60%.
Kwiatostany zalewamy wódką, tak by całkowicie zakryć rośliny. Stawiamy w ciepłym miejscu na 4 tygodnie. Przecedzamy i przelewamy do butelki.
Maść z krwawnika
Dawkowanie:Stosować w miarę potrzeby.
Przygotowanie:100g masła, rozdrobnione kwiaty krwawnika.
Rozgrzewamy masło, dodajemy rozdrobnione kwiaty, mieszamy, po czym zdejmujemy z ognia. Przecieramy przez lnianą ściereczkę i wystygniętą maść umieszczamy w słoikach.
Inne
Dawkowanie:Przygotowanie:
1# Ekstrakt alkoholowy z krwawnika pospolitego odstrasza owady.
2# Do nasiadówek najlepiej stosować proporcje 100 g krwawnika pospolitego na 20 litrów wody.