Trigonella foenum-graecum

Kozieradka pospolita

Zwana inaczej koniczyną grecką, to roślina z rodziny bobowatych, która swoje zastosowanie znalazła już 6 tysięcy lat temu w Chinach jako substytut kawy. W Grecji uważano, że żucie nasion kozieradki usprawnia myślenie, stąd inna nazwa – koniczyna filozofów. Wykorzystywana jako aromatyczna przyprawa, suplement dla kulturystów, a w szczególności doceniana jest w kosmetyce ze względu na swoje właściwości wzmacniające włosy i ograniczające proces ich wypadania. Surowcem leczniczym są jej nasiona.

Galeria

źródło: Dinesh Valke

źródło: Dinesh Valke

źródło: Heymrleej

źródło: Ajay Suresh

Opis rośliny

rozwiń

Pokrój
Osiąga wysokość 30-60 cm.

Łodyga
Wyprostowana, słabo rozgałęziona, w górnej części delikatnie owłosiona.

Liście
Trójlistkowe, listki odwrotnie jajowate, z wierzchu zielone, spodem sinozielonkawe.

Kwiaty
Siedzące lub na bardzo krótkich szypułkach, osadzone po jeden lub dwa w kątach liści. Kielich rurkowaty, pięciowrębny. Korona motylkowata, żółtawa, pręcików 10 (jeden wolny i dziewięć zrośniętych), słupek jeden.

Owoc
Wygięty strąk, zakończony 2–3 cm dzióbkiem o barwie beżowobrunatnej, zawierającym ok. 15 romboidalnych lub pryzmatycznych nasion koloru beżowego, podzielonych bruzdą na dwie nierówne części (podobnych do nasion gryki).

Korzeń
Mocny, palowy.

Występowanie
Pochodzi z Małej Azji i Rejonu Morza Śródziemnego. W Polsce roślina zawlekana i przejściowo dziczejąca z upraw. Preferuje gleby wapienne, żyzne, stanowiska zaciszne i słoneczne.

zwiń

Właściwości kozieradki pospolitej

Przewód pokarmowy

Kozieradka zawiera aż do 30% substancji śluzowych, które działają osłaniająco i w połączeniu z pobudzającym wpływem goryczy rośliny skutecznie wspomagają funkcjonowanie układu pokarmowego. Stymuluje procesy trawienne, pobudza mechanizmy wydzielnicze, ułatwia wypróżnianie, wchłanianie pokarmów, a także przyswajanie składników odżywczych. Do tego powleka ściany żołądka, wspomaga leczenie wrzodów oraz łagodzi zapalenie błony śluzowej żołądka, dyspepsję i wzdęcia.

Wzmocnienie organizmu

Koniczyna grecka jest bogatym źródłem białka, witamin i związków mineralnych, a przy tym pobudza apetyt i ułatwia przytycie. Polecana jest w przypadku wychudzenia i anoreksji jako środek odżywczy, a także skutecznie wspomagający budowanie odporności organizmu, zwłaszcza w okresie rekonwalescencji po chorobach zakaźnych.

Układ krążenia

Badania potwierdzają słabe przeciwcukrzycowe właściwości, a zawarte w surowcu saponiny obniżają glikemię u ludzi z cukrzycą typu 2. Stymuluje wydzielanie insuliny, hamuje działanie enzymów podnoszących glikemię oraz blokuje rozwój katarakty. Do tego kozieradka obniża poziom cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów, chroniąc organizm przed miażdżycą.

Drobnoustroje

Ekstrakty z kozieradki wykazują działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne oraz przeciwpasożytnicze (przewód pokarmowy). Zwalcza m.in. gronkowca złocistego, E. Coli, pałeczkę zapalenia płuc, dwoinkę rzeżączki, pałeczkę ropy błękitnej, Salmonellę i rzęsistek pochwowy.

Kobiety i mężczyźni

Dodatkowo estrogenowe składniki czynne kozieradki stymulują laktację oraz łagodzą objawy menopauzy. Do tego redukuje ilość tkanki tłuszczowej i podwyższa stężenie testosteronu, przez co zalecana jest mężczyznom prowadzącym sportowy tryb życia.

Zewnętrznie

Stosowana zewnętrznie w formie ciepłych okładów (najlepiej kataplazmy) przyspiesza gojenie się ran, ropni, owrzodzeń i czyraków. Wspiera leczenie stanów zapalnych skóry, urazów, stłuczeń oraz hemoroidów. Do tego wspiera pielęgnację cery łojotokowej i trądzikowej, wzmacnia włosy, a w formie wcierki zapobiega wypadaniu włosów, łagodzi podrażnienia skóry głowy i stymuluje wzrost nowych kosmyków.

Rośliny o podobnym działaniu

Nieregularne wypróżnieniaPrawoślaz lekarski
Zaćma (katarakta)Borówka czernica
PasożytyBylica piołun
LaktacjaTrybula ogrodowa
OwrzodzeniaNagietek lekarski

Przeciwwskazania do stosowania kozieradki

Uważać w przypadku tendencji do tycia, ponieważ zwiększa masę ciała. W przypadku nowotworu piersi, jajników i endometrium należy zasięgnąć opinii lekarza. Może zakłócać działanie leków przeciwzakrzepowych.

Pozyskiwanie

Zbierać na początku czerwca, można również z kwiatami. Suszyć w suszarce do warzyw w 50 stopniach lub przy użyciu piekarnika (z uchylonymi drzwiczkami). Nasiona można zbierać w sierpniu i wrześniu. Po zebraniu wyłuskać z owoców i odłożyć w zacienione, przewiewne miejsce do wysuszenia.

Składniki aktywne

rozwiń

Saponiny sterolowe – do 0,3%
Alkaloidy – trygonelina i fenugrekina
Izoflawonoidy – rotenoidy
Flawonoidy – witeksyna
Olejki eteryczne – sotolon, beta-elemen
Substancje śluzowe (do 30%) – galaktomannany
Lipidy, cholina, lecytyna
Witaminy – amid kwasu nikotynowego
Związki tłuszczowe – do 10%
Związki białkowe – do 30%
Gorycze

zwiń

Przepisy z wykorzystaniem kozieradki

Odwar z kozieradki

Dawkowanie:

Wzmocnienie odporności po chorobie lub antybiotykoterapii – 2 razy dziennie (najlepiej z łyżką miodu).

Problemy skórne, trądzik, wypryski – materiał moczymy w ciepłym odwarze i stosujemy miejscowo i regularnie, pozostawiając 10 minut.

Przygotowanie:

Łyżka nasion, 200 ml wody.

Nasiona rozgnieć w moździerzu, a następnie wsyp do gotującej się wody. Gotuj jeszcze przez kilka minut pod przykryciem i pozostaw do ostygnięcia.

Napar z kozieradki

Dawkowanie:

Pić małymi porcjami przez cały dzień.

Przygotowanie:

2 łyżki nasion, 500 ml wody.

Nasiona delikatnie uprażyć na suchej patelni, żeby lekko zmieniły kolor. Zalać wodą, zagotować, a następnie zdjąć z ognia. Zaparzać pod przykryciem przez 10 minut.

Wywar z kozieradki

Dawkowanie:

Zewnętrznie jako okłady dla skóry lub płukanka do słabych, wypadających włosów – stosować w miarę potrzeby.

Wewnętrznie na wątrobę (oczyszcza z toksyn i wzmacnia) – 3-4 razy dziennie po ½ szklanki.

Przygotowanie:

3 łyżki nasion, 500 ml wody.

Zmielone nasiona zalać wodą i gotować przez 5 minut.

W przypadku cukrzycy – proporcja 1 łyżeczka zmielonej kozieradki na szklankę wody

Nalewka z kozieradki

Dawkowanie:

Pić 3 razy dziennie, po 1 łyżce oraz przemywać nim skórę.

Przygotowanie:

½ szklanki nasion, 250 ml czystej wódki 40-60%.

Nasiona zmielić, wsypać do słoika i zalać gorącą wódką. Odstawić na tydzień, a następnie przefiltrować i przelać.

Inne

Dawkowanie:
Przygotowanie:

#1 w kosmetyce naturalnej kozieradka jest znakomity lekarstwem na wypadające włosy, a kompresy i maseczki dobrze wpływają na cerę z niedoskonałościami i trądzikiem.

2# stosowanie kozieradki dodatkowo powoduje przyrost masy mięśniowej. Zwiększa wytrzymałość mięśni oraz ogólną siłę.