Opis rośliny

Pokrój
Osiąga wysokość do 50 cm.

Łodyga
Wzniesiona, często owłosiona, rozgałęziająca się.

Liście
3-listkowe, jajowate lub eliptyczne, całobrzegie listki, przeważnie plamiaste. U nasady liści występują owłosione i szydłowato zakończone, błoniaste przylistki, często zrośnięte z ogonkiem liściowym.

Kwiaty
Motylkowe, jasnopurpurowe, pachnące, w główkach kulistych lub jajowatych, znajdujących się przeważnie po 2 na jednej łodydze. W 10-nerwowej i owłosionej z zewnątrz rurce kielicha występuje pierścień włosków.

Owoc
Nieduży, zawierający jedno tylko nasiono strąk.

Korzeń
Palowy, sięgający nawet do 1,5 m w głąb. W powierzchniowej warstwie gleby tworzy on liczne i długie rozgałęzienia.

Występowanie
Występuje w Europie, Azji i obu Amerykach na żyznych łąkach i trawnikach. W Polsce uprawiana, głównie na żyznych glebach. Dziko rośnie również na przydrożach i nieużytkach.

Właściwości koniczyny łąkowej

Górne drogi oddechowe

Koniczyna łąkowa działa przede wszystkim rozkurczowo i wykrztuśnie, przez co zalecana jest w leczeniu uporczywego kaszlu, w tym ataku kaszlu związanego z kokluszem, a także łagodzi choroby oskrzelowe (m.in. astma) i infekcje dróg oddechowych. Garbniki dodatkowo działają osłonowo na górne drogi oddechowe i zmniejszają ich stany zapalne. Koniczyna to również sprawdzony lek na przeziębienie i grypę.

Dolegliwości kobiece

Izoflawony obecne w surowcu (zwane także fitoestrogenami) skutecznie wspomagają kobiecy organizm w czasie menopauzy, nie wywołując przy tym skutków ubocznych. Ekstrakty z koniczyny poprawiają nastrój i koncentrację, zmniejszają potliwość i uderzenia gorąca, poprawiają pracę serca, a także zmniejszają suchość pochwy i chronią przed spadkiem libido. Do tego izoflawony pomagają zapobiec rozwojowi osteoporozy zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

Układ moczowy oraz krążenia

Koniczyna wspomaga również pracę układu sercowo-naczyniowego, a także lekko moczowego. Działa moczopędnie, pomaga usunąć piasek z nerek i rozpuszczać kamienie nerkowe. Uchwytnie zwiększa elastyczność ścian naczyń krwionośnych, pomaga obniżyć ciśnienie krwi, hamuje tworzenie się zakrzepów i zmniejsza szansę na wystąpienie chorób układu krążenia. Dodatkowo obniża cholesterol we krwi, oczyszcza naczynia krwionośne ze złogów cholesterolu i zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej oraz miażdżycy.

Łysienie i nowotwory

Wyciągi z koniczyny zalecane są także mężczyznom, ponieważ łagodzą przebieg łysienia androgenowego i wspomagają terapię raka prostaty (w przypadku kobiet – piersi, macicy i jajników) stymulując apoptozę komórek nowotworowych. Regularne spożywanie preparatów, może przyczynić się do zwolnienia tempa wzrostu nowotworu oraz zmniejszyć szansę na powstawanie przerzutów.

Zewnętrznie

Stosowana zewnętrznie niweluje świąd, stany zapalne, obrzęki oraz uśmierza ból przy stłuczeniach. Pomaga na łuszczycę, trądzik, łupież, egzemę, wysypki skórne, oparzenia i przyspiesza gojenie się ran.

Kosmetyki z koniczyny działają ujędrniająco, odmładzająco i oczyszczająco.

Rośliny o podobnym działaniu

Kaszel – Stokrotka pospolita
Menopauza – Jasnota biała
Piasek w nerkach – Lubczyk ogrodowy
Wypadanie włosów – Łopian większy
Stłuczenia – Kasztanowiec zwyczajny

Przeciwwskazania do stosowania koniczyny

Brak.

Pozyskiwanie

Koniczyna kwitnie od maja do września. Rośnie na polach i łąkach. Kwiaty najlepiej zbierać do południa ścinając same główki kwiatowe lub z szypułkami i liśćmi. W przypadku suszenia najlepiej rozłożyć zebrane kwiaty na papierze i suszyć w zaciemnionym i przewiewnym miejscu. Ważne jest, aby nie straciły swojego koloru. Przechowuj w szczelnie zamkniętym pojemniku, w ciemnym miejscu.

Składniki aktywne

Polifenole – flawonoidy, w tym tryfolina
Hipoksantyna i ksantyna
Asparagina
Tyrozyna
Izoflawony – genisteina, formononetyna, biochanina A
Procyjanidyny
Kwas salicylowy i kumarowy
Olejek lotny – furfurol
Witamina C i E
Karoten

Przepisy z wykorzystaniem koniczyny

Nalewka koniczynowa

Dawkowanie:

30 kropli na ¼ szklanki ciepłej, przegotowanej wody, 3 razy dziennie, przez pół roku.

Przygotowanie:

500g kwiatów koniczyny, 1l wódki (70%) zrobionej ze spirytusu.

Do słoja wkładamy kwiaty, zalewamy je wódką i szczelnie zakręcamy. Odstawiamy w ciepłe miejsce na 6 tygodni. Następnie nalewkę filtrujemy przez gazę i zlewamy do butelek.

Syrop z kwiatów koniczyny łąkowej

Dawkowanie:

Dorośli – 1 łyżka, 3 razy dziennie.

Dzieci – 1 łyżeczka, 3 razy dziennie.

Termin ważności syropu to 1 rok.

Przygotowanie:

500 g świeżych kwiatów, 4 szklanki wody, 1 cytryna, 1kg cukru.

Zebrane kwiaty (nie przemywać) zalewać wodą, dodać czystą i pokrojoną w plastry cytrynę (bez pestek). Odstawiamy na 2 godziny. Następnie gotujemy roztwór pod przykryciem przez 20 minut na wolnym ogniu i odstawiamy na 24 godziny. Następnego dnia przecedzamy i wyciskamy przez gazę. Dodajemy cukier i gotujemy przez 4-5 godzin, aż do uzyskania gęstego syropu. Gorący roztwór przelewamy do słoików, szczelnie zamykamy i odwracamy do góry dnem. Po otwarciu przechowywać w lodówce.

Napar z kwiatów koniczyny

Dawkowanie:

Ciepły płyn pijemy po pół szklanki, 2 razy dziennie.

Można zastosować większą ilość naparu do kąpieli.

Przygotowanie:

3 łyżeczki suszonych kwiatów, 250 ml wody.

Kwiaty zalewamy wrzątkiem i odstawiamy pod przykryciem na 15 minut do czasu naciągnięcia.

Maść z kwiatów koniczyny

Dawkowanie:

Stosować w miarę potrzeby.

Przygotowanie:

250 g świeżych kwiatów lub 5 czubatych łyżek suszonych, kostka (250g) smalcu wieprzowego.

Smalec rozpuszczamy w garnku w gorącej kąpieli wodnej i dodajemy kwiaty, mieszając drewnianą łyżką. Gotujemy na małym ogniu przez 8 godzin i odstawiamy do wystygnięcia. Czynność powtarzamy przez kolejne 2 dni. Następnie całość przecedzamy przez gazę, a zioła wyciskamy. Maść przelewamy do wyparzonych słoików i zostawiamy do zastygnięcia.

Inne

Dawkowanie:
Przygotowanie:

1# Świeże kwiaty koniczyny można zgnieść i przykładać na ukąszenia oraz ugryzienia owadów.