Opis rośliny
rozwińPokrój
Osiąga wysokość 30-80 cm.
Łodyga
Wzniesiona, rozgałęziona, żebrowana, nieowłosiona. Cała roślina wydziela zapach pluskiew.
Liście
Dolne pojedyncze, długoogonkowe, klapowe, o szerokich działkach; górne – podwójnie pierzastodzielne, o działkach równowąskich, podobnych do kopru.
Kwiaty
Jasnoróżowe lub białe, drobne, zebrane w baldachy złożone wyrastające na końcach rozgałęzień. Roślina miododajna. Kwiaty 5-krotne z 1 słupkiem i 5 pręcikami. Kwitnie od czerwca do lipca.
Owoce
Brunatny lub jasnobrunatny, bardziej lub mniej kulisty, o średnicy około 1,5–5 mm lub owalny, o długości 2–6 mm. Składa się z rozłupni, złożonej z rozłupek zwykle ściśle połączonych. Owoc jest nieowłosiony i posiada 10 falistych, lekko wzniesionych żeberek pierwotnych i 8 prostych, bardziej wyraźnych żeberek wtórnych. Młode owoce – zielone, przed dojrzewaniem różowieją, a dojrzałe przybierają barwę żółtawą.
Korzeń
Cienki, palowy, słabo rozgałęziony.
Występowanie
Kolendra pochodzi ze wschodniej części strefy śródziemnomorskiej. Obecnie uprawiana jest głównie w Europie, północnej Afryce i Azji. W Polsce czasem można spotkać dziko rosnącą, przeważnie hodowana jest na plantacjach. Lubi podłoże zasobne w próchnicę, piaszczysto-gliniaste.
Właściwości kolendry siewnej
Przewód pokarmowy
Medycyna naturalna zaleca stosowanie owoców kolendry do łagodzenia zaburzeń układu pokarmowego i dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Stymuluje powolne trawienie, łagodzi niestrawność, wzdęcia, odbijanie oraz gazy jelitowe. Obecny w owocach olejek eteryczny (a w tym linalol) działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i poprawia perystaltykę jelit. Działa wiatropędnie, niweluje bóle brzucha, aerofagię, biegunki, a także łagodzi stany zapalne błony śluzowej żołądka.
Ekstrakty z kolendry wykazują także właściwości żółciopędne, poprawiając przepływ żółci i soku trzustkowego do dwunastnicy. Reguluje procesy trawienia, wzmaga łaknienie i wspomaga oczyszczanie wątroby.
Układ nerwowy
Linalol działa również uspokajająco, obniżając poziom lęku, działając sedatywnie i relaksująco na mięśnie. Zalecany jest w przypadku nerwicy wegetatywnej z dolegliwościami serca oraz w stanach ogólnego pobudzenia nerwowego połączonego z trudnościami w zasypianiu.
Drobnoustroje
Olejek eteryczny jest środkiem antybakteryjnym, który w różnym stopniu hamuje rozwój patogenów, zwalcza je (gronkowiec złocisty, laseczka sienna, pałeczka ropy błękitnej, odmieniec pospolity) i wspomaga odbudowę flory bakteryjnej. Wspomaga leczenie zatruć pokarmowych, w tym bakterie Salmonelli czy E. Coli, zwalcza pasożyty i uodparnia organizm na zakażenia przenoszone przez przewód pokarmowy. Do tego skutecznie odstrasza insekty.
Układ krążenia
Zawarte w surowcu fitosterole pozytywnie wpływają na układ sercowo-naczyniowy. Obniżają poziom cholesterolu LDL i trójglicerydów, przez co wspomagają profilaktykę przeciwzawałową. Hamują wnikanie cholesterolu do przewodu pokarmowego i stymulują wydalanie go z organizmu. Do tego kolendra obniża poziom cukru we krwi, obniża ciśnienie tętnicze, a także stymuluje uwalnianie insuliny i jej działanie.
Oczyszczanie organizmu
Ważną właściwością kolendry jest jej zdolność do usuwania toksyn z organizmu, przez co zalecana jest osobom zamieszkującym tereny przemysłowe lub centrum miasta. Związki chemiczne obecne w liściach bardzo dobrze łączą się z metalami ciężkimi oraz przyspieszają ich wydalanie. Regularne stosowanie kolendry chroni przed zatruciem rtęcią i zwiększa wydalanie z moczem m.in. ołowiu i aluminium. Do tego liście kolendry, tak samo jak pietruszka, skutecznie odświeża oddech.
Zewnętrznie
Stosowana zewnętrznie posiada właściwości przeciwreumatyczne i przeciwartretyczne. W formie okładów miejscowych rozgrzewa skórę i łagodzi bóle o podłożu reumatycznym. Zmniejsza obrzęki, łagodzi stany zapalne skóry, działa dezynfekująco, antyseptycznie i przeciwutleniająco. Wspiera leczenie zaburzeń skórnych, w tym wypryski, suchość, oparzenia, czy infekcje grzybicze.
Rośliny o podobnym działaniu
Działanie rozkurczowe – Kminek zwyczajny
Nerwica wegetatywna – Kozłek lekarski
Zawał serca – Herbata chińska
Oczyszczanie organizmu – Czosnek niedźwiedzi
Obrzęki – Ruszczyk kolczasty
Przeciwwskazania do stosowania kolendry
Długotrwałe stosowanie kolendry wytrąca z organizmu witaminę B1, a jej niedobór może spowodować osłabienie, utratę koncentracji, zaburzenia układu krążenia i przewodu pokarmowego.
W takiej sytuacji wystarczy odstawić na jakiś czas kurację kolendrą lub uzupełnić braki witaminy B1, aby nie odczuć skutków ubocznych.
Pozyskiwanie
Kolendra musi zostać posiana samodzielnie, ale nie jest rośliną wymagającą i świetnie się czuje w doniczce. Kwiaty można zbierać na przełomie lipca i sierpnia (kiedy owoce przybiorą brunatny kolor). Liście najlepiej suszyć wieszając pęczki w przewiewnym, ciemnym miejscu.
Składniki aktywne
rozwińPolifenole – flawonoidy, kwasy fenolowe
Kwasy polifenolowe – kwas kawowy i chlorogenowy
Hydrokumaryny i izokumaryny
Triterpeny – koriandrol
Fitosterole – beta-sytosterol
Kwas petroselinowy – nasiona
Olejki eteryczne (do 1,5%) – decenal, decanal, linalol (70%), geraniol, limonen
Olej tłusty – do 20%
Związki białkowe i cukrowe – do 17%
Węglowodany – w tym mannit
Przepisy z wykorzystaniem kolendry
Napar z kolendry
Dawkowanie:½ szklanki, 2-3 razy dziennie przed posiłkiem.
Przygotowanie:Łyżeczka owoców, 200 ml wody.
Owoce zalać wrzątkiem i parzyć pod przykryciem przez 30 minut.
Nalewka z kolendry
Dawkowanie:3 razy dziennie, po 10 kropli.
Przygotowanie:½ szklanki nasion kolendry, ½ szklanki octu jabłkowego, ½ szklanki wody.
Nasiona zmiel przy pomocy moździerzu lub w młynku. Wymieszaj je z octem i wodą, a następnie odstaw w ciemne, chłodne miejsce na okres 2 tygodni, codziennie wstrząsając. Po tym czasie przelać do butelki.
Olejek z kolendry
Dawkowanie:Stosować w miarę potrzeby.
Przygotowanie:Garść nasion kolendry, oliwa z oliwek.
Nasiona rozgnieść, a następnie zagotować. Przestudzone i odcedzone nasiona zalać oliwą z oliwek.