Carum carvi

Kminek zwyczajny

Kminek jest jedną z najstarszych roślin znanych ludzkości, a z jej właściwości korzystano już w czasach neolitu. Często mylony jest z kminem rzymskim i choć zwyczajowo kminek nazywany jest także kminem polnym, to należy do innego rodzaju. Poza licznymi właściwościami leczniczymi, w tym skuteczne zwalczanie kolki u niemowląt, jest także popularną aromatyczną przyprawą stosowaną w kuchni europejskiej i skandynawskiej.

Opis rośliny

rozwiń

Pokrój
Osiąga wysokość 30-80 cm.

Łodyga
Wzniesiona, bruzdkowana, mocno rozgałęziona, podłużnie żeberkowana.

Liście
Liście rozety i dolne łodygowe są długoogonkowe, górne – bezogonkowe, podwójnie- lub potrójnie-pierzastodzielne, o wąskich działkach. Ogonek liściowy przechodzi w pochwę, z której wyrastają dwa listki.

Kwiaty
Drobne, białe (wyjątkowo zdarzają się różowe), zebrane w liczne baldachy złożone o 5-10 szypułach. Pokrywek brak.

Owoce
Rozłupnia, złożona z dwu oddzielnych niełupek, długości 4–6 mm, podwieszonych na wspólnym wieszadle za pomocą cienkich nici, które po wyschnięciu stają się kruche i łatwo obłamują. Owoce są w stanie dojrzałym brunatne, wydłużone, nieco zagięte ku stronie wewnętrznej, a na stronie zewnętrznej opatrzone 5 żeberkami.

Korzeń
Białawy, wrzecionowaty i mięsisty.

Występowanie
Występuje w Francji, przez Niemcy, wschodnie granice Polski, Ural, Syberię, po Himalaje. Rośnie pospolicie na łąkach, miedzach, przydrożach i pastwiskach.

zwiń

Właściwości kminku zwyczajnego

Przewód pokarmowy

Dzięki flawonoidom kminek ma działanie przeciwzapalne i rozkurczowe. Jest ziołem wspomagającym delikatnie trawienie, ponieważ stymuluje wydzielanie śliny, soków gastrycznych i żółci oraz ruchy jelit. Usprawnia procesy układu pokarmowego, niweluje wzdęcia, zaparcia, łagodzi bóle brzucha, powoduje uczucie sytości i działa wiatropędnie. Roślina zmniejsza także łaknienie na słodycze i polecana jest osobom stosującym kuracje odchudzające.

Do tego rozluźnia mięśnie gładkie jelit, przez co działa silnie przeciwskurczowo i skutecznie zwalcza kolkę u niemowląt. Ziele zalecane jest osobom starszym, które mają problemy z zaburzeniami wydzielania przepływu żółci, zmagającym się z atonią jelit oraz nerwicą wegetatywną.

Układ moczowy oraz krążenia

Badania wykazują, że kminek posiada także właściwości antycholesterolowe oraz diuretyczne. Obniża poziom glukozy i lipidów we krwi, nieznacznie zwiększa objętość wydalanego moczu, oczyszcza drogi moczowe oraz chroni nerki przed nefropatią cukrzycową. Działanie ochronne wykazuje także w przypadku wątroby przeciwko toksycznym czynnikom chemicznym. Obecne wysokie stężenie żelaza i kumaryn pomaga rozrzedzić krew i poprawić krążenie, przez co polecany jest w przypadku anemii.

Dolegliwości kobiece

Kmin polny, ze względu na swoje właściwości rozkurczowe, pomaga załagodzić bóle menstruacyjne, wywołać opóźniającą się menstruację i wyregulować cykl miesiączkowy. Do tego ekstrakty z surowca posiadają właściwości mlekopędne i wspomagają laktację u karmiących matek.

Drobnoustroje

Kminek stosowany jest przy infekcjach i stanach zapalnych układu oddechowego, a dzięki zawartej witaminie C wzmacnia układ odpornościowy. Pomaga także zwalczyć bakterie i grzyby, w tym Escherichia coli, gronkowca złocistego, Candida albicans, Campylobacter jejuni oraz niektóre gatunki grzybów pleśniowych.

Układ nerwowy

Aromaterapia z kolei zaleca stosowanie olejku eterycznego z kminku, ponieważ działa pobudzająco i relaksacyjnie w stanach stresu, zmęczenia i obniżenia nastroju.

Zewnętrznie

Olejek stosowany zewnętrznie pomaga w przypadku powierzchownych zakażeń bakteryjnych, grzybiczych i pasożytniczych (świerzb) oraz łagodzi spowodowane przez nie stany zapalne. W formie masażu działa rozluźniająco i przeciwbólowo, natomiast smarowany na pośladki i uda rozbija tkankę tłuszczową i wspomaga walkę z cellulitem.

Rośliny o podobnym działaniu

OdchudzanieMelonowiec właściwy
Bóle menstruacyjneŚliwa tarnina
BakterieCebula jadalna
Poprawa nastrojuKoniczyna łąkowa
ŚwierzbMacierzanka tymianek

Przeciwwskazania do stosowania kminku

Może wywołać reakcje alergiczne w przypadku osób uczulonych na zioła z rodziny selerowatych. Maksymalna dzienna dawka dla dorosłych to 6 g, dla dzieci od 1 do 4 roku życia 2 g oraz 1 g w przypadku dzieci do 1 roku życia. Spożywanie dużych ilości może prowadzić do uszkodzenia wątroby. Nasion kminku i olejku nie powinny spożywać kobiety w ciąży oraz małe dzieci.

Pozyskiwanie

Rośnie dziko na terenach ubogich w wodę, głównie na łąkach i przy drodze. Owoce najlepiej zbierać w czerwcu i lipcu gdy baldachimy są już brunatne. Zebrane są praktycznie od razu gotowe do użycia.

Składniki aktywne

rozwiń

Polifenole – flawonoidy (kwercetyna, kemferol), kwasy fenolowe, furanokumaryny
Lipidy – kwas petroselinowy
Polisacharydy
Olejki eteryczne (do 6%) – karwon (75%), karweol, limonen
Leukoantycyjany
Związki poliacetylenowe – falkaryndion
Kwasy organiczne – kwas kawowy
Olej tłusty – do 22%
Związki białkowe i cukrowe – do 20%

zwiń

Przepisy z wykorzystaniem kminku

Napar z kminku

Dawkowanie:

2-3 razy dziennie, po pół szklanki.

Przygotowanie:

1 łyżeczka nasion, 200 ml wody.

Nasiona kminku zmiażdż w moździerzu i zalej wrzątkiem. Parzyć pod przykryciem przez 15-20 minut, a następnie przecedzić. W celu zwiększenia skuteczności, dobrze go wymieszać w równych proporcjach z majerankiem.

Syrop na kaszel

Dawkowanie:

Mały kieliszek po posiłku, 2-3 razy dziennie.

Przygotowanie:

1 butelka białego wytrawnego wina, 3 czubate łyżki zmielonych nasion kminku.

Kminek zalewamy winem i odstawiamy na okres 2 tygodni, często wstrząsając.

Nalewka z kminku

Dawkowanie:

1 łyżka dodana do niewielkiej ilości przegotowanej, ciepłej wody, trzy razy dziennie.

Przygotowanie:

2 łyżeczki nasion kminku, 1 łyżeczka cukru, ½ l spirytusu 40-60%.

Nasiona miażdżymy, po czym wsypujemy razem z cukrem do butelki, zalewamy i odstawiamy w suche miejsce na 3 tygodnie. Następnie całość filtrujemy i zamykamy w butelce na 9 tygodni.

Inne

Dawkowanie:
Przygotowanie:

1# Napar z kminku dodatkowo pobudza laktację i pomaga w przypadku nerwicy wegetatywnej.

2# Herbata z kminku jest skuteczna w przypadku kolki niemowlęcej.

3# Żucie nasion kminku po jedzeniu odświeża oddech i łagodzi kwasotę w żołądku.

4# W przypadku dolegliwości układu pokarmowego można zjeść 1 łyżkę wymieszanego zmielonego kminku i majeranku, po czym popić wodą.