Abies alba

Jodła pospolita

Zwana także jodłą białą, jest jednym z najwyższych drzew w Europie. Pozyskuje się z niej wysoko gatunkowe drewno, które wykorzystywane jest zarówno w przemyśle meblarskim jak i papierniczym. W celach leczniczych wykorzystuje się igły, szyszki, pędy, a także olejek jodłowy oraz terpentynowy. Umiejscowiony w żywicy aromatyczny olejek terpentynowy ma właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Jodła ma właściwości zdrowotne zbliżone do świerka, jak również sosny. Poza jodłą białą zielarstwo pozyskuje surowiec również z jodły syberyjskiej oraz balsamicznej (głównie aromaterapia).

Galeria

źródło: fauxto_digit

źródło: Joan Simon

źródło: F. D. Richards

źródło: Airam Dato-on

Opis rośliny

rozwiń

Pokrój
Osiąga wysokość do 50 m.

Pień
Prosty, strzelisty, łatwo oczyszczający się z bocznych gałęzi. Młoda kora cienka, gładka, jasnopopielata z pęcherzykami żywicy, stara wąsko spękana na tarczkowate płytki.

Pąki
Suche (nieżywicowane), nieduże o czerwonawobrązowej barwie, u nasady białawe. Łuski jajowate, niewielkie.

Liście
Igły, które mają 1,5-3 cm długości, są grzebieniasto usytuowane na gałązkach, są równowąskie i spłaszczone. Od spodu widoczne dwa jasne paski. Ulistnienie skrętoległe.

Kwiaty
Kwiaty męskie z żółtymi pylnikami, zebranymi w jajowate kotki wyrastające pojedynczo w kątach igieł, na ubiegłorocznych gałązkach. Kwiaty żeńskie zebrane w wielołuskowe, wyprostowane szyszki.

Szyszki
Zielone szyszki, kształtu walcowatego, ok. 15 cm długości i średnicy 3-5 cm, stojące na gałęzi. W czasie dojrzewania przybierają barwę brązowawą. Gdy dojrzeją rozpadają się, zostaje tylko oś szyszki.

Nasiona
Trójkątno-jajowate, żółtawe, z szerokim, purpurowo-żółtym skrzydełkiem.

Występowanie
Występuje w Europie Środkowej, przeważnie w obszarach górskich. W Polsce pospolita w centrum i na południu kraju. Lubi dużą wilgotność powietrza, żyzne i wilgotne gleby.

zwiń

Właściwości jodły pospolitej

Górne drogi oddechowe

Jodła głównie stosowana jest jako lek na dolegliwości dróg oddechowych. Zarówno igły, pąki, kora jak i oleożywica posiadają silne właściwości sedatywne i wykrztuśne, udrażniając drogi oddechowe i łagodząc towarzyszące im dolegliwości. Działania te najaktywniejsze są na poziomie oskrzeli, stąd polecane są w przypadku uporczywego, suchego i drażniącego kaszlu, stanów zapalnych gardła, zatok, oskrzeli, płuc i krtani oraz bólów gardła.

Układ moczowy oraz przewód pokarmowy

Preparaty z jodły pomagają także niwelować problemy układu moczowego oraz pokarmowego. Łagodzą stany zapalne błon śluzowych przewodu pokarmowego, a także dróg moczowych. Ponadto wspierają leczenie bóli reumatycznych i dolegliwości trawiennych powstałych na tle nerwowym, reguluje działanie układu trawiennego oraz poprawia apetyt.

Drobnoustroje i nowotwory

Zawarte w surowcu oleożywice i olejki eteryczne wykazują silne właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze. Zwłaszcza w formie miodu (ma silnie skoncentrowane składniki czynne), zwalczają one gronkowca złocistego oraz bakterię Acinetobacter maumanni, która odporna jest na większość antybiotyków i odpowiedzialna za zakażenia oportunistyczne. Do tego jodła zawiera witaminę C i antyoksydanty, przez co wzmacnia odporność organizmu. Doskonale sprawdza się w okresach przeziębienia i grypy. Ponadto, wodne ekstrakty z jodły hamują rozrost komórek nowotworowych oraz zmniejszają guzy nowotworowe.

Zewnętrznie

Stosowana zewnętrznie, dzięki antyseptycznym właściwościom przyspiesza gojenie się ran oraz łagodzi objawy egzem, czy oparzenia. Zastosowanie kąpieli z dodatkiem kilku kropel olejku z jodły pozytywnie wpływa na układ nerwowy. Łagodzi objawy zmęczenia, działa uspokajająco, regeneruje siły, ułatwia zasypianie, do tego lekko rozgrzewa i rozluźnia mięśnie.

Rośliny o podobnym działaniu

Zatoki Rumianek pospolity
Zapalenie dróg żółciowychBluszczyk kurdybanek
Gronkowiec złocistyOrzech włoski
EgzemyKoniczyna łąkowa

Przeciwwskazania do stosowania jodły

Nie stosować w przypadku uczulenia na składniki jodły. Nie zaleca się stosować kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią. Stosowanie w przypadku dzieci powyżej 4 roku życia skonsultować z lekarzem.

Pozyskiwanie

Do przygotowania odwaru, czy maści jodłowej wystarczy ścięcie około trzech niewielkich gałązek jodły. Z racji tego, że jest ona dostępna przez cały rok, nie ma potrzeby, aby ją przetwarzać, czy suszyć.

Składniki aktywne

rozwiń

Trójterpeny – lanstany i cykloartany
Monoterpeny – octan bornylu, kamfen, pinen, santen
Olejek eteryczny – kadynen, taksyfolina, limonen
Dwuterpeny i seskwiterpeny
Polifenole – flawonoidy i lignany
Fitosterole

zwiń

Przepisy z jodły pospolitej

Kąpiel z odwarem z igieł jodły

Dawkowanie:

Stosować w miarę potrzeby.

Przygotowanie:

200 g świeżych igieł jodły, 1l wody.

Igły wkładamy do garnka, zalewamy zimną wodą, zagotowujemy, po czym ogrzewamy na małym ogniu przez kolejne 5 minut. Odwar wlewamy do wanny i dopełniamy wodą. Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 15-20 minut, a temperatura nie powinna przekraczać 38 stopni.

Maść jodłowa wg Hildegardy z Bingen

Dawkowanie:

Ból miejscowy czoła, skroni, żołądka i serca, osłabione serce – 2 razy dziennie smarować,

Przygotowanie:

100g kory i igliwia jodły, 20g świeżych liści szałwii lub 2,5 łyżki suszonej szałwii, ½ l wody, 150 g masła.

Korę, igliwie oraz szałwię wkładamy do garnka. Zalewamy wodą i gotujemy do czasu, aż zioła staną się miękkie. Dodajemy masło i mieszamy drewnianą łyżką, aż nie utworzy się ziołowa papka. Całość przecedzamy przez gazę, a garnek z maścią wstawiamy do naczynia wypełnionego zimną wodą. Mieszamy tak długo, aż maść z jodły osiągnie prawie stałą konsystencję. Odlewamy wodę zebraną na wierzchu, po czym ponownie podgrzewamy i ponownie mieszamy w zimnej kąpieli wodnej. Maść przekładamy do małych pojemników i przechowujemy w lodówce.

Tonik jodłowy

Dawkowanie:

Stosować w miarę potrzeby.

Przygotowanie:

5-6 szyszek jodły, 200 ml wody.

Szyszki zalewamy gorącą wodą, po czym odstawiamy na noc. Gotowy preparat przechowujemy w lodówce.

Napar z igieł jodły

Dawkowanie:

2-3 razy dziennie.

Przygotowanie:

1 łyżeczka drobno posiekanych igieł jodły, 250 ml wody.

Igły zalewamy gorącą wodą i zaparzamy je przez kilka minut. Przecedzamy i pijemy, póki napar jest jeszcze ciepły.