Jasnota biała

Opis rośliny

Właściwości jasnoty białej

Dolegliwości kobiece

Jasnota biała jest przede wszystkim ziołem dla kobiet, które działa przeciwkrwotocznie oraz łagodzi symptomy menopauzy. Zmniejsza krwawienia maciczne, w przypadku zbyt obfitych krwawień miesiączkowych, a w lekkich przypadkach całkowicie je hamuje. [1] Ponadto łagodzi stany zapalne i ropne, w tym pochwy oraz szyjki macicy, a także, w formie irygacji, wspiera leczenie białych upławów. Do tego działanie rozkurczowe jasnoty łagodzi bóle menstruacyjne, bóle podbrzusza oraz pomaga regulować miesiączkowanie. [2]

Aktywność przeciwutleniająca i stany zapalne

Wysoki potencjał antyoksydacyjny kwiatów jasnoty może rozszerzyć zastosowania terapeutyczne tej rośliny na zapobieganie chorób nowotworowych i zwyrodnieniowych różnych narządów, takich jak układ płciowy i moczowy, które są jednym z jej głównych obszarów działania. Innymi słowy, duże ilości związków fenolowych, takich jak flawonoidy w kwiatach surowca są oznaką adaptacyjnego podejścia tego zioła do ochrony swoich narządów płciowych. Uzyskane z badań wyniki wykazały silną aktywność antyoksydacyjną, z czego ekstrakty butanolowe wykazywały również działanie zmiatające i hamujące wolne rodniki. [3]

Przeciwutleniające działanie ma także związek z przeciwzapalnymi właściwościami, które w przypadku jasnoty białej, są szczególnie efektywne w razie stanów zapalnych oczu. Zapalenie oka jest związane z wysokim poziomem ekspresji cytokin prozapalnych. Badanie ujawniło, że ekstrakt z jasnoty może zmniejszać produkcję cytokin prozapalnych przez komórki nabłonka rogówki. Ekstrakty mają również działanie immunomodulujące, które można wykorzystać do utrzymania zdrowia oczu. [4]

Górne drogi oddechowe

Przeciwzapalne i wykrztuśne właściwości jasnoty wykorzystywane są również w przypadku dolegliwości górnych dróg oddechowych. Powleka i regeneruje błony śluzowe dróg oddechowych, łagodząc przy tym nieżyt gardła, krtani oraz oskrzeli. Wspiera leczenie zapalenia oskrzeli z obfitą wydzieliną oraz bólem, ułatwia odkrztuszanie, łagodzi kaszel, a także chrypkę. [2] Stwierdzono również, że działanie rozluźniające jasnoty może być spowodowane jej związkami fenolowymi. W związku z tym, biorąc pod uwagę obserwowany efekt, może być środkiem do kontrolowania pacjentów z obturacyjną chorobą płuc i astmą. [9]

Układ moczowy, przewód pokarmowy i cukrzyca

Badania potwierdzają pozytywne, lecz umiarkowane działanie jasnoty na funkcjonowanie układu pokarmowego oraz moczowego. Łagodzi ich stany zapalne, pozytywnie wpływa na pracę nerek oraz pęcherza, a także działa oczyszczająco stymulując usuwanie zbędnych produktów przemiany materii wraz z wydalanym moczem. [9] Wspomaga leczenie zaburzeń przewodu pokarmowego, takich jak zaparcia, skurcze jelit, wzdęcia, oraz biegunki, w tym u niemowląt i małych dzieci. Ponadto, wykazuje działanie ochronne na tkankę wątroby oraz ludzkie linie komórkowe fibroblastów. [10]

Ekstrakty wodno-alkoholowe, choć nieco słabsze od pokrzywy zwyczajnej, obniżają poziom trójglicerydów w przypadku cukrzycy, a także regulują stosunek cholesterolu LDL i HDL. Jednak w badaniu na szczurach wywołanych stresem akinetycznym poziom trójglicerydów i transaminaz wątrobowych wzrósł po wstrzyknięciu ekstraktu z tego zioła. Ta różnica może zatem wynikać z różnych ogólnych warunków badań lub różnych stanów choroby (cukrzyca i stres). [3] Połączenie tych dwóch roślin (Jasnota biała i Pokrzywa zwyczajna) wykazało korzystny wpływ na enzymy wątrobowe i spowodowało znaczne obniżenie poziomu glukozy w surowicy u szczurów z cukrzycą. [5]

Drobnoustroje oraz nowotwory

Jasnota biała zawiera irydoidy, które wykazują między innymi, działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, a także przeciwgrzybicze (tylko ekstrakt wodny [6]). Jak podają wyniki badań, surowiec hamuje wnikanie wirusa odpowiedzialnego za zapalenie wątroby typu C oraz wpływa toksycznie na wirusa opryszczki. [7] Bakterie Gram-dodatnie były bardziej wrażliwe niż bakterie Gram-ujemne, zwłaszcza na ekstrakty chloroformowe z kwiatów i liści. [6]

Z kolei inne doświadczenia sugerują, że ekstrakty chloroformowe i metanolowe z rośliny mają silne działanie przeciwnowotworowe na ludzkiego raka płuc. Komórki poddawano działaniu ekstraktów przez 24 lub 48 godzin. Ekstrakty metanolowe i chloroformowe działały cytotoksycznie na te komórki nowotworowe, a po 48 godzinach inkubacji powodowały przejście komórek w stadium G2, a kombinacja obu ekstraktów powodowała apoptozę. Zaobserwowano również zmniejszenie żywotności i właściwości adhezyjnych komórek. [8]

Zewnętrznie

Stosowany zewnętrznie wyciąg z jasnoty ma działanie antyseptyczne, antybakteryjne, antyoksydacyjne oraz przeciwzapalne. Stymuluje rozmnażanie komórek biorących udział w regeneracji naskórka, przez co przyspiesza gojenie się skóry. [2] W formie okładów pomaga zmniejszyć obrzęki, guzy pourazowe, ostre zapalenie stawów, żylaki, a także hemoroidy. Do tego łagodzi świąd skóry, łupież i wysypkę skórną, zwłaszcza u dzieci oraz przynosi ulgę zmęczonym oczom, niweluje opuchnięcia oraz cienie pod oczami.

[1] Źródło: Chemical Composition of the Essential Oil of the Flowering Aerial Parts of Lamium album L., 2016
[2] Źródło: Investigation of biological activity of Lamii albi flos extracts, 2007
[3] Źródło: A review on biological effects of Lamium album (white dead nettle) and its components, 2019
[4] Źródło: The Effect of Lamium album Extract on Cultivated Human Corneal Epithelial Cells (10.014 pRSV-T), 2015
[5] Źródło: Comparison the Effects of Lamium Album and Urticadioicaonserum Level of Glucose and Lipid Profile in Male Diabetic Rats, 2015
[6] Źródło: Antimicrobial Activity of Extracts from In Vivo and In Vitro Propagated Lamium Album L. Plants, 2013
[7] Źródło: Lamiridosins, Hepatitis C Virus Entry Inhibitors from Lamium album, 2009
[8] Źródło: Anticancer effect of plant extracts from Lamium album L. by induction of cell death in vitro, 2012
[9] Źródło: Effects of standardized extracts of Lamium album and Urtica dioica on rat tracheal smooth muscle contraction, 2018
[10] Źródło: Phenolic Constituents of Lamium album L. subsp. album Flowers: Anatomical, Histochemical, and Phytochemical Study, 2020

Rośliny o podobnym działaniu

Infekcje intymne – Sosna zwyczajna
Zapalenie oskrzeli – Lawenda lekarska
Oczyszczanie organizmu – Pokrzywa zwyczajna
Obrzęki – Chaber bławatek

Przeciwwskazania do stosowania jasnoty

Nie korzystać w czasie ciąży i karmienia piersią.

Pozyskiwanie

Kwiaty zbieramy od maja do jesieni – ręcznie, uważając aby ich nie pognieść, najlepiej podczas suchej i słonecznej pogody. Suszymy od razu w zacienionym, przewiewnym i ciepłym miejscu, rozkładając cienką warstwą na papierze. Możemy także suszyć w suszarni o temp. 35 stopni. Przechowujemy w ciemnych, szczelnie zamkniętych pojemnikach.

Składniki aktywne

Przepisy z jasnoty białej