Cistus incanus

Czystek siwy

Dawniej wykorzystywany do uzyskania labdanum, czyli pachnącej, czarnej żywicy, przeznaczonej do wytwarzania kadzideł, perfum i okładów na rany. Dzisiaj swoją sławę zawdzięcza przede wszystkim właściwościom wspierania układu immunologicznego oraz wysokiej zawartości polifenoli. Istnieje ponad 20 gatunków czystka, z czego każdy ma nieco inne właściwości dominujące – w tym kreteński (ukierunkowany na boreliozę, odstrasza kleszcze), laurolistny (działa przeciwcukrzycowo i przeciwbólowo) oraz ladanowy (hamuje rozwój bakterii i grzybów).

Galeria

źródło: Tim Mossholder

źródło: Tim Mossholder

źródło: Katya

źródło: Jerry Kirkhart

Opis rośliny

rozwiń

Pokrój
Gęsty krzew o wysokości do 1,5 m i podobnej szerokości.

Pędy
Wyprostowane.

Liście
Liście o długości do 5 cm, jajowate, pomarszczone. Na obydwu stronach posiadają gruczoły wytwarzające żywicę.

Kwiaty
Różowe o średnicy 3-7 cm, mające od 3-8 pomiętych płatków korony.

Występowanie
Naturalnie rośnie w południowej Europie, w rejonie basenu Morza Śródziemnego, a także Azji Mniejszej. Tworzy gęste zarośla na ubogich, suchych, kamienistych glebach, najczęściej wapiennych. Występuje na stanowiskach ciepłych, nasłonecznionych.

zwiń

Właściwości czystka siwego

Działanie antyoksydacyjne

Czystek siwy jest źródłem składników polifenolowych, które charakteryzują się silną aktywnością antyoksydacyjną. Proantocyjanidy wzmacniają przeciwutleniające działanie kwasów fenolowych, które zwalczają wolne rodniki i eliminują reaktywne formy tlenu z organizmu, chroniąc przed skutkami stresu oksydacyjnego, opóźniając proces starzenia, a także hamując rozwój chorób biodegeneracyjnych.

Stany zapalne

Zawarte w surowcu garbniki działają ściągająco, tworząc warstwę ochronną zabezpieczającą tkanki, ale także hamują aktywność enzymów odpowiedzialnych, za powstawanie stanów zapalnych, jednocześnie łagodząc obrzęki i wysięki.

Wzmocnienie odporności i drobnoustroje

Czystek wykazuje aktywność przeciwko bakteriom, wirusom i grzybom, przez co wspiera organizm w walce z wszelakimi infekcjami. Wzmacnia układ odpornościowy i oczyszcza organizm z toksyn i metali ciężkich, stąd polecany jest także palaczom i osobom mieszkającym w wysoce uprzemysłowionych miejscach. Z kolei olejek eteryczny, posiada właściwości cytostatycznie i cytotoksycznie, czyli wykazuje działanie toksyczne wobec komórek nowotworowych. Dzięki temu wspiera on profilaktykę nowotworową oraz walkę z bakteriami i grzybami.

Układ krążenia

Wspomaga także funkcjonowanie układu krwionośnego, wzmacniając m.in. naczynia krwionośne i hamując utlenianie się złego cholesterolu LDL. Regularne spożywanie ekstraktów z czystka przeciwdziała miażdżycy i zmniejsza ryzyko udaru oraz zawału. Do tego hamuje wydzielanie histaminy, przez co łagodzi reakcje alergiczne. Czystek obniża również poziom cukru we krwi oraz blokuje aktywność enzymów trawiących polisacharydy do glukozy.

Zewnętrznie

Stosowany zewnętrznie wspomaga leczenie łupieżu, egzem skórnych, wyprysków i trądziku. Kąpiele i okłady zwalczają grzybicę skóry i paznokci, przyspieszają gojenie się ran i łagodzą atopowe stany zapalne skóry.

Rośliny o podobnym działaniu

Stres oksydacyjnyRozmaryn lekarski
Stany zapalne (ogólnie)Bukko brzozowe
Oczyszczanie organizmuPokrzywa zwyczajna
Miażdżyca (Arterioskleroza)Mierznica czarna
ŁupieżŁopian większy

Przeciwwskazania do stosowania czystka

Nie wywołuje skutków ubocznych.

Pozyskiwanie

Czystek naturalnie nie występuje w Polsce, ale łatwo można go wyhodować w doniczce. Siewki i młode rośliny preferują miejsca zacienione, natomiast starsze wolą suche i słoneczne. Latem powinna znajdować się na zewnątrz. Bardzo źle znosi niskie temperatury. Zerwane liście i gałązki najpierw kilkadziesiąt minut suszymy na słońcu, a resztę procesu suszenia kończymy w zacienionym miejscu. Gotowy składnik trzyma się w szczelnie zamkniętym pojemniku, w zacienionym miejscu.

Składniki aktywne

rozwiń

Flawonoidy – kwercetyna, kemferol, rutyna, luteolina, mirycetyna, apigeina
Związki fenolowe – katechina, galokatechina, proantocyjanidy B1 i B3
Terpeny- diterpeny typu labdanu, monoterpeny mircen i limonen
Kwasy tłuszczowe
Fitoestrole
Witaminy
Olejek eteryczny

zwiń

Przepisy z wykorzystaniem czystka

Napar z czystka

Dawkowanie:

2-3 razy dziennie (do 4 szklanek dziennie w przypadku przeziębienia lub grypy – najlepiej z dodatkiem miodu i soku owocowego z dużą ilością witaminy C – malinowy, jarzębinowy lub syrop imbirowy), najlepiej przez co najmniej 4 tygodnie, aby uzyskać skuteczny efekt.

Przygotowanie:

Łyżka świeżych lub suszonych liści, 200 ml wody.

Liście zalej wrzątkiem, a następnie przykryj. Zaparzaj przez 20 minut po czym przecedź.

Odwar z czystka

Dawkowanie:

Płukanki, okłady, przemywanie – stosować w miarę potrzeby.

Stany zapalne, nieżyt jelit i żołądka – 3-4 razy na dobę.

Przygotowanie:

10g ciętego czystka, 220 ml wody (płukanki) / 100 ml wody (stany zapalne).

Czystek zalać wodą, przelać do garnka i doprowadzić do wrzenia. Gotujemy go przez 5 minut i odstawiamy do ostudzeni, a na koniec przecedzić.

Syrop z czystka

Dawkowanie:

1 łyżeczka, 2-3 razy dziennie

Przygotowanie:

Wyciąg z czystka, miód.

Do wyciągu z czystka dodać identyczną ilość miodu. Mieszaninę odstawić na jakiś czas, aby składniki połączyły się ze sobą.

Inhalacja z czystka

Dawkowanie:

Stosować w miarę potrzeby.

Przygotowanie:

2-3 łyżeczki suszu, woda.

Do miski z gorącą wodą wsypujemy susz. Pochylamy się nad miską, okrywamy głowę ręcznikiem, aby zatrzymać parę. Głęboko oddychamy, wdychając parę aż do wystygnięcia wody.

Nalewka z czystka

Dawkowanie:

Stosować w miarę potrzeby.

Przygotowanie:

1 część suszonych liści, 2 części spirytusu 60%, miód.

Liście rozdrabniamy moździerzem na jednolity pył. Przesypujemy liście do butelki, a ich ilość powinna stanowić około 1/3 objętości butelki. Wlewamy alkohol (objętość 2 razy większa od liści) i odstawiamy na okres 1 miesiąca, co jakiś czas intensywnie mieszając zawartość. Po miesiącu, korzystając z papierowego filtra lub sitka oddzielamy liście od alkoholu.

Inne

Dawkowanie:
Przygotowanie:

1# Czystek możemy wykorzystać również jako płukankę do czyszczenia jamy ustnej – zębów i ich okolic z drobnoustrojów.