Opis rośliny
rozwińPokrój
Osiąga wysokość od 60 do 190 cm.
Łodyga
Jest bardzo skrócona (tzw. piętka), typu głąbik.
Liście
Częścią jadalną cebuli są mięsiste pochwy liściowe (białe, fioletowe, żółte).
Kwiaty
Pędy kwiatostanowe (głąbiki) zakończone kulistymi baldachami zawierającymi 50-100 różowych i liliowych kwiatów.
Owoce
Torebki zawierające zwykle 6 trójgraniastych czarnych pomarszczonych nasion.
Korzeń
Cebula wytwarza wiązkowy system korzeniowy sięgający 30-40 cm.
Występowanie
Prawdopodobnie pochodzi ze środkowej lub zachodniej Azji. Obecnie występuje tylko w uprawach, której mają miejsce na całym świecie. Jest wytrzymała na mróz, nie lubi suszy i wilgoci. Preferuje gleby bogate w fosfor, azot i potas.
Właściwości cebuli jadalnej
Wzmocnienie organizmu oraz górne drogi oddechowe
Cebula posiada silne właściwości bakteriobójcze oraz jest popularnym środkiem na przeziębienie i grypę. Działanie to zawdzięcza między innymi składnikom lotnym, które uwalniają się podczas krojenia lub miażdżenia cebuli, a także związkom nielotnym, znajdującym się w jej miąższu. Hamuje rozwój bakterii oraz zawiera fruktany, które są pokarmem korzystnym dla bakterii jelitowych, często wyniszczanych przez stosowanie antybiotyków. Do tego zwalcza drobnoustroje górnych dróg oddechowych, zwiększa wytwarzanie śluzu oraz stymuluje ruchy nabłonka rzęskowego. Polecana jest w przypadku suchego, męczącego kaszlu (zwłaszcza z miodem lub syropem), chrypce oraz przy nieżytach dróg oddechowych, w tym zapaleniu gardła, oskrzeli, czy krtani. Ponadto wzmacnia i witaminizuje organizm, a dzięki obecności siarki, zwiększa jego odporność na choroby. Zwalcza zakażenia, a także jest skutecznym środkiem po kuracji antybiotykowej.
Przewód pokarmowy
Cebula ma także korzystny wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego. Przyjmowana doustnie wykazuje przeciwbakteryjne działanie na przewód pokarmowy, poprawia trawienie i przeciwdziała powstawaniu zaparciom. Pobudza zarówno perystaltykę jelit jak i apetyt. Z kolei siarka bierze udział w wytwarzaniu cysteiny, która pomaga w utrzymaniu prawidłowej masy ciała i detoksykacji organizmu. Do tego poprawia funkcjonowanie nadwyrężonej alkoholem wątroby, stąd jest dobrym lekiem na kaca.
Układ krążenia
Cebula również rozrzedza krew, z kolei wysoka zawartość potasu łagodnie wpływa na obniżenie ciśnienia krwi, przez co przeciwdziała tworzeniu się zakrzepów. Allicyna natomiast podnosi cholesterol HLD, obniża zły cholesterol LDL oraz korzystnie wpływa na układ krwionośny i moczowy. Przetwory z cebuli działają wspomagająco na dusznicę bolesną, zwężenie żył, a także stosowane profilaktycznie, zapobiegają atakom serca. Do tego zawarta w cebuli glukokinina zapobiega pojawieniu się cukrzycy u osób znajdujących się w grupie ryzyka, a jedzenie surowej cebuli może pomóc obniżyć poziom cukru we krwi.
Zewnętrznie
Stosowana zewnętrznie miazga ze świeżej cebuli w formie okładów rozszerza naczynia krwionośne znajdujące się pod skórą, powodując przy tym uczucie palenia i zaczerwienienie skóry, ale także działając silnie bakteriobójczo. Ten sam zabieg z cebulą ugotowaną lub pieczoną nie podrażnia skóry i w znacznym stopniu zachowuje swoje właściwości bakteriobójcze i odmiękczające. Okłady ze świeżej cebuli (miazga) stosowane są na miejsca bolące przy chorobie reumatycznej w celu poprawienia ukrwienia tkanek i zmniejszenia bólu. Okłady z cebuli ugotowanej lub pieczonej natomiast polecane są w przypadku trudno gojących się ran, wrzodów, czyraków i ropni.
Ukąszenia oraz próchnica
Miejsca ukąszenia przez osy, pszczoły, czy komara można posmarować surową cebulą w celu szybszego zagojenia. Wykorzystuje się ją również w chorobie wysokogórskiej i przy raku piersi. Cebula pozwala zapobiec także próchnicy zębów i pomaga w infekcjach jamy ustnej. Około 3-8 minut żucia surowej cebuli likwiduje wszystkie drobnoustroje znajdujące się w jamie ustnej i gardle.
Rośliny o podobnym działaniu
Grypa – Czosnek niedźwiedzi
Bakterie – Macierzanka piaskowa
Dusznica bolesna – Głóg
Reumatyzm – Wiązówka błotna
Ukąszenia – Babka lancetowata
Przeciwwskazania do stosowania cebuli
Nie wolno przechowywać przekrojonej cebuli, ponieważ w wyniku utlenienia staje się toksyczna. Ograniczyć lub wykluczyć stosowanie w przypadku ciężkich chorób nerek, wątroby, żołądka i serca. Surowej cebuli nie powinny też jeść osoby z ostrymi dolegliwościami woreczka żółciowego. Na cebulę powinni uważać cierpiący na refluks żołądkowy i zespół jelita drażliwego. Cebula jeszcze też szkodliwa dla zwierząt.
Pozyskiwanie
Brak informacji.
Składniki aktywne
rozwińZwiązki siarkowe – metylo-, propylo- i propenyloalliina, sulfotlenek S-propenylocysteiny
Dwupeptydy
Olejek eteryczny – dwusiarczek i trójsiarczek n-propylu (90%), trójsulfonian propylu i dwumetylotiofen
Związki cukrowe
Substancje śluzowe
Pektyny
Witaminy – C, B, E, K, PP, A
Sole mineralne – krzemionka (15%)
Przepisy z cebuli jadalnej
Nalewka cebulowa
Dawkowanie:1 kieliszek przed snem.
Przygotowanie:1/2kg obranej cebuli, 5 ząbków czosnku, 50g owoców czarnego bzu lub 1/3 szklanki soku z bzu, 500ml spirytusu, 500 ml wody.
Cebulę, czosnek i bez czarny miksujemy, po czym zostawiamy na 8 dni. Następnie przecedzamy i kilka razy filtrujemy, aż do uzyskania przejrzystego płynu. Zalewamy spirytusem oraz przegotowaną wodą. Całość dokładnie mieszamy. Odstawiamy na kolejny tydzień.
Wino cebulowe
Dawkowanie:1 kieliszek, 2-3 razy dziennie.
Przygotowanie:Około 325g obranej cebuli, 700ml wytrawnego wina białego, 100g miodu pszczelego.
Cebulę miksujemy, dodajemy miód, dokładnie mieszamy i odstawiamy na godzinę, po czym dodajemy wino. Słój szczelnie zamykamy i odstawiamy w ciepłe miejsce na 7 dni. Po tym czasie przecedzamy i filtrujemy przez gazę.
Cebulowa odżywka do włosów
Dawkowanie:Ze względu na intensywny zapach, kurację najlepiej stosować wieczorem.
Przygotowanie:1 średniej wielkości cebula, kilka kropli soku z cytryny, 2 łyżki soku z pokrzywy, 1 żółtko.
Cebulę ścieramy na tarce, dodajemy sok z cytryny, sok z pokrzywy i żółtko. Wszystkie składniki mieszamy, nakładamy na zwilżone włosy i delikatnie wmasowujemy w skórę głowy. Włosy przykrywamy folią, zawijamy w ręcznik i trzymamy tak przez około godzinę. Następnie włosy spłukujemy ciepłą wodą i myjemy ziołowym szamponem.
Syrop z cebuli
Dawkowanie:Dorośli – 1 łyżka, 3 razy dziennie.
Dzieci – 1 łyżeczka, 2-3 razy dziennie.
Przygotowanie:2-3 główki cebuli, cukier.
Drobno posiekaną cebulę wkładamy do słoika i zasypujemy cukrem każdą warstwę, po czym odstawiamy na 5 godzin, do póki cebula nie puści soków. Następnego dnia przecedzamy przez gazę. Sok z cebuli w połączeniu z octem jabłkowym w stosunku 2:1 likwiduje przebarwienia skóry i plamy wątrobowe.
Inne
Dawkowanie:Przygotowanie:
1# Plasterek świeżej cebuli położony w miejsce ukąszenia przez osę lub na lekkie oparzenie łagodzi ich skutki.
2# Na stwardnienie naczyń mózgu polecana jest mieszanka 1 startej surowej cebuli oraz 1 jabłka. Taką mieszankę jemy 2 razy dziennie.