Morfologia
rozwińPokrój
Osiąga wysokość od 10 do 20 cm.
Łodyga
Płożąca się, kwiatowe podnoszące się. Sporadycznie owłosiona lub naga, rozgałęziona, kanciasta i miękka, z długimi (do 1 m) ulistnionymi rozłogami.
Liście
Zimotrwałe, naprzeciwległe, długości 1–3 cm, sercowato okrągławe lub nerkowate, z karbowanym brzegiem. Na spodniej stronie blaszki często fioletowo-czerwone. Ogonki liściowe zawsze krótsze od międzywęźli.
Kwiaty
Wargowe, niebieskofioletowe, po 2-4 osadzone w kątach liści.
Owoce
Rozłupnia rozpadająca się na 4 rozłupki.
Występowanie
Występuje w całej Europie. W Polsce pospolicie rośnie w wilgotnych zaroślach, przydrożach lub na łąkach. Znaleźć ją można także w ogrodach i lasach liściastych. Rośnie na stanowiskach zarówno słonecznych jak i zacienionych. Nie ma dużych wymagań co do gleby.
Właściwości bluszczyku kurdybanek
Przewód pokarmowy
Stosowany jest przede wszystkim w przypadku zaburzeń układu pokarmowego. Powoduje unieczynnienie toksyn bakteryjnych oraz szkodliwych metabolitów, a także utrudnia ich wchłanianie. Wspiera walkę z niestrawnością, poprawiając trawienie, pobudzając wydzielanie soków trawiennych i przyspieszając dzięki temu przemianę materii oraz ułatwiając przyswajanie składników pokarmów. [1] Wspomaga leczenie zespołu jelita drażliwego, łagodzi wzdęcia, ból brzucha, nieregularne wypróżnianie, a także wzmaga apetyt. Ponadto nieznacznie zwiększa przepływ żółci i stymuluje opróżnianie pęcherzyka żółciowego, przez co zapobiega zaleganiu się żółci, niedokwaśności, oczyszcza organizm z toksyn, wspomaga pracę trzustki, z wysoką skutecznością przynosi ulgę przy kamicy żółciowej oraz pomaga pozbyć się nadmiaru wody z organizmu. [2]
Stany zapalne i wątroba
Bluszczyk wykazuje korzystne działanie wobec wątroby oraz posiada właściwości przeciwzapalne. Regeneruje wątrobę, chroni ją oraz zmniejsza jej przeciążenie. Ekstrakt roślinny może również wykazywać działanie antyoksydacyjne na uszkodzone komórki wątroby. Warto zastosować ekstrakty z bluszczyku w razie mało nasilonej niewydolności wątroby oraz w przypadku zapalenia pęcherza, nieżytu żołądka, jelit, dróg żółciowych, czy górnych dróg oddechowych. [3], Ponadto, saponiny i olejek eteryczny, zawarty w surowcu, mogą znacząco obniżyć poziom cholesterolu całkowitego. [5]
Choroby kości
Jak pokazują badania, ekstrakty alkoholowe z bluszczyku pomagają w leczeniu zaburzeń kostnych spowodowanych nadmierną osteoklastogenezą. Wyniki tych doświadczeń sugerują, że surowiec może mieć potencjalne zastosowanie w leczeniu chorób kości, takich jak zapalenie przyzębia, osteoporoza, czy reumatoidalne zapalenie stawów. [4]
Górne drogi oddechowe
Ekstrakty z ziela wzmacniają układ odpornościowy, a także działają bakteriobójczo i wykrztuśnie. [3] Są środkiem pomocniczym na przeziębienie i na walkę z infekcjami górnych dróg oddechowych. Niwelują kaszel, napady duszności, stany zapalne gardła oraz oczyszczają płuca z wydzieliny. Do tego powstrzymują rozwój antybiotykoodpornych bakterii, które mogą powodować infekcje ropne. [6] Surowiec wykazuje również toksyczne działanie wobec bakterii Gram-ujemnej Vibrio fischeri,
Zewnętrznie
Stosowany zewnętrznie działa regenerująco, ściągająco i przeciwzapalnie. Zwalcza świerzb, trądzik i stany zapalne skóry, przyspiesza gojenie się ran, skaleczeń, czy oparzeń I stopnia. Dodany do kąpieli może wykazywać właściwości wspomagające leczenie reumatyzmu. [4] Z kolei miejsca smarowane olejem przynoszą ulgę bolącym miejscom oraz siniakom. Ponadto antymelanogenne właściwości ekstraktu z bluszczyku okazały się być użytecznym środkiem terapeutycznym w leczeniu przebarwień oraz skutecznym składnikiem kosmetyków wybielających. [7]
[1] Źródło: Screening of Some European Medicinal Plants for Spasmolytic Activity on Isolated Guinea-Pig Trachea, 1995
[2] Źródło: Protective effect of Glechoma hederacea extract against gallstone formation in rodent models, 2021
[3] Źródło: Biological activity of Glechoma hederacea, 2002
[4] Źródło: Glechoma hederacea Suppresses RANKL-mediated Osteoclastogenesis, 2014
[5] Źródło: Glechoma hederacea extracts attenuate cholestatic liver injury in a bile duct-ligated rat model, 2017
[6] Źródło: Quantifying of bactericide properties of medicinal plants, 2011
[7] Źródło: Anti-melanogenesis effect of Glechoma hederacea L. extract on B16 murine melanoma cells, 2012
Rośliny o podobnym działaniu
Niestrawność (dyspepsja) – Koper ogrodowy
Stany zapalne (ogólnie) – Rozmaryn lekarski
Zapalenie gardła – Lawenda lekarska
Świerzb – Dziewanna
Skutki uboczne bluszczyku
Nie stosować w przypadku epilepsji oraz ciąży. Bluszczyk ma działanie poronne.
Pozyskiwanie bluszczyku kurdybanek
Najlepiej zbierać z miejsc nasłonecznionych, ponieważ te posiadają więcej właściwości zdrowotnych. Ścinamy młode pędy nad ziemią na początku kwitnienia. Suszymy rozkładając cienką warstwę w ciemnym i przewiewnym miejscu. Rozdrobniony susz przechowujemy w szczelnie zakręconych pojemnikach.
Składniki aktywne bluszczyku
rozwińSubstancja goryczowa – glechomina
Związki garbnikowe – 7%
Kwasy organiczne
Saponiny
Cholina
Olejek eteryczny – 0,06%
Sole mineralne
Przepisy z bluszczyku kurdybanek
Napar z bluszczyku
Dawkowanie:½ szklanki ciepłego naparu, 2-3 razy dziennie.
Przygotowanie:1 łyżka suszonego bluszczyku, 250 ml wody.
Ziele zalewamy wrzątkiem i odstawiamy na 10 minut do naciągnięcia.
Nalewka z bluszczyku
Dawkowanie:1 łyżka płynu, 3 razy dziennie po posiłku.
Przygotowanie:5 pędów bluszczyku, 500 ml spirytusu (45%).
Pędy delikatnie płuczemy, rozdrabniamy i układamy w słoju. Zalewamy wódką i odstawiamy w ciepłe, nasłonecznione miejsce na 1 tydzień. Następnie nalewkę przecedzamy przez gazę i przelewamy do butelek.
Syrop z bluszczyku
Dawkowanie:Dorośli – 1 łyżka płynu, 3 razy dziennie, dzieci – 1 łyżeczka płynu, 3 razu dziennie.
Przygotowanie:10 pędów bluszczyku, 4 szklanki wody, 750 g cukru lub miodu.
Ziele wkładamy do garnka i zalewamy wodą. Zagotowujemy i ogrzewamy na mały ogniu przez 15 minut. Następnie przecedzamy i dodajemy cukier lub miód. Ogrzewamy przez kolejne 5 minut, aż do rozpuszczenia cukru. Gorący płyn przelewamy do wyparzonych słoików. Szczelnie je zakręcamy i odwracamy do góry dnem.
Olej z bluszczyku
Dawkowanie:Stosować w miarę potrzeby
Przygotowanie:50 g suchego ziela bluszczyku, 1 l oliwy z oliwek.
Ziele umieszczamy w blenderze, bądź moździerzu, po czym ucieramy i stopniowo dodajemy oliwę. Na koniec przelewamy do słoika i odstawiamy na czas 1 miesiąca. Następnie filtrujemy i przelewamy do czystego naczynia i przechowujemy w ciemnym, suchym miejscu.