Opis rośliny
rozwińŁodyga
Cztero-kanciasta, naga, w dole rozgałęziona,
Liście
Równoległe ulistnienie, liście jajowate, całobrzegie lub ząbkowane, zielone lub fioletowe,
Kwiaty
Czerwonawe, różowe lub żółtobiałe. Zebrane w nibyokółki, po 6 w kątach liści, kwiatostan szczytowy (kłosokształtny), kielich dwuwargowy, o krótkiej rurce. Obfitują w nektar.
Owoce
Małe, owalne, brązowe niełupki,
Korzenie
System korzeniowy palowy, niezbyt głęboki i silnie rozgałęziony,
Występowanie
Prawdopodobnie pochodzi z tropikalnej strefy Azji, Indii, lecz dzisiaj nie rośnie dziko. Występuje tylko w uprawie.
Właściwości bazylii pospolitej
Przewód pokarmowy
Bazylia wykorzystywana jest w leczeniu lekkich zaburzeń trawiennych oraz bólów związanych z problemami trawiennymi. Łagodzi wzdęcia, odbijanie, niestrawność oraz wzmaga apetyt, ponieważ pobudza wydzielanie śliny, żółci i soków żołądkowych, które stymulują proces trawienia i m.in ułatwiają trawienie tłuszczów. Dzięki olejkowi eterycznemu wykazuje także uchwytne działanie rozkurczowe i wiatropędne. Pomaga zwalczyć zaparcia, poprawia ruchy perystaltyczne jelit, łagodzi skurcze żołądka, kolkę, a także bóle menstruacyjne. Pomoże również zapobiec wymiotom i nudnościom. Ponadto chroni komórki wątroby przed toksycznością czynników chemicznych.
Górne drogi oddechowe
W przypadku infekcji połączonych z gorączką bazylia działa napotnie, przez co wykorzystywana jest przy grypie i przeziębieniu. Obniża gorączkę, pomocniczo wspomaga leczenie uporczywego kaszlu, kokluszu, zapalenia oskrzeli oraz astmy. Wykazuje działanie osuszające i rozgrzewające, a także pomaga usunąć nadmiar śluzu z dróg oddechowych.
Układ nerwowy
Zawarte w bazylii związki wpływają sedatywnie oraz nasennie na układ nerwowy. Poprawia nastrój, łagodzi stany depresyjne, działa uspokajająco, relaksacyjnie i pomaga leczyć bezsenność (trudność z zaśnięciem, nocne budzenie, bardzo wczesne budzenie). Polecana jest przy wyczerpaniu nerwowym i umysłowym, stanach lękowych i apatii. Kąpiele z bazylią działają pobudzająco, wzmacniają i dodają sił, a wieczorne napary obniżają napięcie nerwowe i ułatwiają zasypianie. Do tego stymuluje krążenie w mózgu i zwiększa jasność umysłu. Pomaga przy migrenach, bólach głowy i dolegliwościach bólowych na tle nerwowym.
Układ krążenia
Ekstrakty wodne z bazylii wspierają układ naczyniowo-sercowy i zmniejszają ryzyko chorób układu krążenia. Rozszerzają naczynia krwionośne, działają przeciwzakrzepowo oraz obniżają poziom glukozy we krwi. Do tego wysoka zawartość witaminy A ochrania komórki nabłonkowe przed działaniem wolnych rodników i przeciwdziała utlenianiu cholesterolu we krwi. Przeciwdziała zaburzeniom krążenia i wspiera pracę mięśnia sercowego.
Drobnoustroje
Olejek eteryczny jest silnie antybakteryjny, zwłaszcza w przypadku gronkowca złocistego i pałeczki okrężnicy. Zwalcza także grzyby, w tym kropidlaka czarnego odpowiedzialnego za oskrzelowo-płucną aspergilozę. Do tego jest owadobójczy i skutecznie je od siebie odstrasza.
Zewnętrznie
Stosowany zewnętrznie, dzięki antyseptycznym właściwościom, niweluje opuchliznę i skaleczenia, łagodzi ból oraz stany zapalne stawów, w tym reumatyzm. W formie płukanek łagodzi stany zapalne górnych dróg oddechowych i jamy ustnej, bóle zębów oraz gardła. Sprawdza się przy pielęgnacji skóry, tonizuje cerę trądzikową, a także łagodzi świąd i ukąszenia owadów.
Rośliny o podobnym działaniu
Niestrawność (dyspepsja) – Gorczyca
Krztusiec (koklusz) – Dziewanna
Stany lękowe – Melisa lekarska
Zakrzepica – Arnika górska
Reumatyzm – Bylica pospolita
Przeciwwskazania do stosowania bazylii
Nie stosować w czasie ciąży i karmienia piersią ze względu na zawarty w olejkach eterycznych estragol. Osoby z chorobami układu krwionośnego, borykające się z zaburzeniami krzepliwości krwi oraz z problemami z ciśnieniem i epilepsją, powinny stosować bazylię w małych ilościach.
Pozyskiwanie
Bazylia nie jest rośliną rosnącą dziko. Jest ziołem jednorocznym. We własnym ogrodzie najlepiej posadzić ją w maju lub czerwcu. Lubi miejsca nasłonecznione i umiarkowany tryb podlewania. Nie jest zbyt wymagającą rośliną do hodowli. Liście przeznaczone do suszenia lub mrożenia zbieramy w czerwcu, przed okresem kwitnienia. Surowcem leczniczym są jej liście oraz kwiaty.
Składniki aktywne
rozwińOlejek eteryczny – estragol, linalol, eugenol
Garbniki – ok. 5%
Flawonoidy – flawony i (w odmianach purpurowych) antocyjany
Substancje gorzkie
Kwasy fenolowe
Taniny
Saponiny
Fitosterol
Sole mineralne
Przepisy z wykorzystaniem bazylii
Napar z bazylii
Dawkowanie:3 razy dziennie – nie stosować w sposób ciągły.
Przygotowanie:Łyżka liści, 200 ml wody.
Kilka liści wraz z gałązkami porwij na mniejsze części i zalej wrzątkiem. Przykryj na 10-15 minut.
Odwar z bazylii
Dawkowanie:Stosować w miarę potrzeby.
Przygotowanie:Czubata łyżka świeżych liści, 250 ml wody, 3 ziarna pieprzu.
Świeże liście siekamy na mniejsze i zalewamy wrzątkiem. Dodajemy świeżo zmiażdżony pieprz. Podgrzewamy na małym ogniu przez 20 minut.
Tonik z bazylii
Dawkowanie:Rano i na wieczorem.
Przygotowanie:Kilka świeżych liści, 125 ml przegotowanej wody (opcjonalnie witamina A+E).
Umyj dokładnie liście oraz pojemnik, do którego przelany zostanie tonik. Zioła i wodę blendujemy. Przelewamy przez gazę do pojemnika. Z pozostałej papki można zrobić maseczkę. Przechowywać maksymalnie 2 tygodnie.
Syrop z bazylii
Dawkowanie:Jedna łyżka kilka razy dziennie.
Przygotowanie:Pęczek liści, szklanka wody, szklanka cukru, 2 cytryny.
Zagotuj wodę z cukrem aż do jego rozpuszczenia. Cytrynę dokładnie umyj i sparz. Zetrzyj na tarce tylko żółtą część skórki cytryny i wyciśnij ją. Do garnka z wodą i cukrem dodaj sok z cytryny, startą skórkę oraz liście bazylii. Odstaw na 24h, a następnie przecedź płyn przez sito. Sok ponownie gotuj przez kilka minut. Przelej płyn do pojemnika i pozostaw do ostygnięcia. Syrop przechowywać w lodówce.
Inhalowany ekstrakt z liści bazylii
Dawkowanie:Stosować w miarę potrzeby.
Przygotowanie:Łyżka suszonych liści bazylii, 500ml wody.
Liście bazylii dodać do wrzącej wody, umieszczonej w dużym naczyniu. Nakryć głowę ręcznikiem i pochylić się na parą wodną. Mieszankę spokojnie wdychać około 10 minut. Dodając olejek z drzewa sandałowego uzyskamy ulgę przy bólu głowy oraz przyjemne uczucie ochłodzenia.
Inne
Dawkowanie:Przygotowanie:
#1 Żucie świeżych liści łagodzi kaszel i przeziębienie oraz skutecznie zmniejsza ochotę na sięgnięcie po papierosa. Pomaga również w przypadku zaburzeń trawiennych.
#2 Wspiera eliminację kamieni nerkowych. W proporcji 1:1 przygotowujemy miksturę z łyżeczki soku z bazylii oraz miodu i pijemy codziennie rano przez 5-6 miesięcy. Pomóc może również herbata z suszonych liści bazylii.