Aspalathus linearis

Aspalat prosty (Rooibos)

Popularnie nazywany jest aspalatem prostym lub czerwoną herbatą, choć nie jest w żaden sposób spokrewniony z prawdziwym drzewem herbacianym. Napar z jego liści nie tylko posiada właściwości lecznicze, dzięki obecności przeciwutleniaczy, ale także skutecznie gasi pragnienie. Ma łagodny, słodkawy smak i ze względu na to, że roiboos nie zawiera kofeiny, może być dobrym substytutem kawy oraz herbaty. Surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie są jego części nadziemne.

Galeria

źródło: Media Club

źródło: Media Club

źródło: Media Club

Opis rośliny

rozwiń

Pokrój
Osiąga wysokość do 150 cm.

Pędy
Nabiegłe ciemnoczerwono (stąd nazwa czerwonokrzew).

Liście
Pojedyncze, równowąskie, długości 2–6 cm, jasnozielone.

Kwiaty
Żółte, nieduże, osadzone na szypułkach.

Owoc
Podłużny, owłosiony strąk, długości ok. 1,5 cm.

Występowanie
Występuje w klimacie śródziemnomorskim, dziko rośnie w Afryce południowej. Jest wrażliwa na mróz, kwitnie tylko powyżej 900 m n.p.m.

zwiń

Właściwości aspalatu prostego

Wzmocnienie organizmu oraz drobnoustroje

Spożywanie ekstraktów z rooibos jest polecane osobom, które źle tolerują kofeinę lub z jej powodu odczuwają kołatanie serca, uczucie lęku i trudności w zasypianiu. Może być stosowana tuż przed snem oraz jest bezpieczna dla dzieci. Kolejną korzyścią może być niska zawartość tanin, które również mogą być nietolerowane. Z kolei polisacharydy i wysoka zawartość witaminy C stymulują układ immunologiczny, zwalczają niektóre bakterie, przeciwdziałają wirusowi AIDS, oraz zmniejszają ryzyko przeziębień. Nie zawiera także kwasu szczawiowego (występującego np. w herbacie), który tworząc szczawiany, prowadzi do powstawania kamieni nerkowych i kamieni pęcherza moczowego. Rooibos polecany jest osobom z anemią, dzieciom i młodzieży, ponieważ wspomaga absorpcję żelaza , wapnia, cynku, magnezu, a także fluoru, który wzmacnia zęby i kości.

Nowotwory i działanie antyoksydacyjne

Rooibos ma interesujący potencjał przeciwnowotworowy, ponieważ ułatwia wyeliminowanie substancji kancerogennych, hamuje rozrost komórek nowotworowych, do tego ogranicza ryzyko mutacji i ma działanie przeciwzapalne. Zawiera przeciwutleniacze, które chronią przed wolnymi rodnikami, choć ich działanie jest słabsze niż w przypadku zielonej herbaty (za wyjątkiem niesfermentowanego rooibosa). Obecne w rooibosie lignany łagodzą zaburzenia związane z menopauzą oraz, w połączeniu z antyoksydantami, spowalniają proces starzenia.

Przewód pokarmowy i cukrzyca

Czerwona herbata korzystnie wpływa na układ pokarmowy oraz wykazuje działanie przeciwcukrzycowe. Obniża poziom „złego” cholesterolu, reguluje funkcje trawienne i przyspiesza metabolizm, przez co jest skutecznym i naturalnym środkiem wspomagającym odchudzanie. Zmniejsza poziom hormonu stresu, odpowiedzialnego za napady głodu, dzięki czemu zmniejsza apetyt i wspiera redukcję masy ciała. Kwasy fenolowe i flawonoidy, wykazują korzystne działanie przy leczeniu schorzeń układu pokarmowego. Ochraniają błonę śluzową przewodu pokarmowego, łagodzą biegunki, zaparcie oraz bóle brzucha. Ponadto zawarty w surowcu aspalanthin wyrównuje poziom cukru we krwi, niweluje skoki cukru, poprawia wchłanianie glukozy i zwiększa wydzielanie insuliny przez trzustkę, hamując rozwój cukrzycy typu II.

Układ nerwowy

Napar z rooibos spożywany regularnie wpływa także na układ nerwowy. Poza obniżeniem poziomu stresu, działa relaksacyjnie, poprawia humor i ułatwia zasypianie. Ma podobne działanie do melisy, zwłaszcza przy bólach głowy i ogólnym rozdrażnieniu. Do tego zmniejsza ryzyko pojawienia się chorób układu sercowo-naczyniowego, Alzheimera oraz Parkinsona.

Alergie oraz dolegliwości kobiece

Dodatkowo rozszerza oskrzela, redukuje świszczący oddech i kaszel spowodowany przez alergie. Kwercetyna zapobiega występowaniu alergii i blokuje wydzielanie histaminy. Może być również stosowana w przypadku nietolerancji histaminy. Pomaga ograniczyć reakcję immunologiczną organizmu prowadzącą do wystąpienia alergii. Zalecany jest także kobietom w ciąży, które cierpią na niedokrwistość oraz ze względu na właściwości zwiększające laktację.

Zewnętrznie

Okłady z rooibosa łagodzą opuchliznę w okolicach oczu, trądzik, łuszczycę i oparzenia słoneczne. Łagodzi symptomy opryszczki oraz atopowego zapalenia skóry.

Rośliny o podobnym działaniu

AnemiaChrzan pospolity
OdchudzanieMelonowiec właściwy
Poprawa nastrojuKoniczyna łąkowa
AlergiaFiołek trójbarwny
Atopowe zapalenie skóryCzystek siwy

Przeciwwskazania do stosowania rooibosu

Silne działanie rooibosu może zakłócić leczenie niektórych schorzeń, m.in. chemioterapię. Osoby przyjmujące na stałe leki powinny skonsultować się z lekarzem.

Pozyskiwanie

Żeby przygotować surowiec na herbatę, trzeba ściąć pędy krzewu, rozdrobnić i poddać je procesowi fermentacji. W Polsce rooibos najlepiej kupować w sklepach zielarskich lub na wagę.

Składniki aktywne

rozwiń

Flawonoidy – aspalatyna, aspalalinina, notofagina, luteolina
Kwasy fenolowe – kwas galusowy, protokatechowy, chlorogenowy, kawowy
Związki lotne – gwajakol (24%)
Związki mineralne – potas, sód, magnez, wapń
Kumaryny – eskulina i eskuletyna
Lignany – sekoizolarycyrezynol
Taniny – mała ilość

zwiń

Przepisy z wykorzystaniem rooibosu

Napar z rooibosa

Dawkowanie:

2-3 razy dziennie.

Przygotowanie:

1 łyżka rooibosa, 250 ml wody/

Ziele zalać wrzątkiem i zaparzać przez 5 minut. Można dodać miętę, jaśmin, miód lub skórkę cytryny.