Opis rośliny
rozwińPokrój
Osiąga wysokość do 80 cm.
Liście
Mięsiste, najczęściej z woskowatym nalotem, szarozielone, brzegiem kolczaste, umieszczone w przyziemnych rozetkach.
Kwiaty
Długi, czerwony, żółty lub pomarańczowy okwiat, bogaty w nektar, zebrany w grono.
Owoc
Torebka.
Występowanie
Występuje w południowej Afryce oraz Półwyspie Arabskim. Uprawiany naturalnie w wielu krajach o klimacie gorącym.
Właściwości aloesu
Przewód pokarmowy
Dzięki wysokiej zawartości polisacharydów i antrazwiązków aloes wspomaga leczenie schorzeń układu trawiennego. Działają drażniąco na ściany jelita grubego, stymulują perystaltykę, a także hamują resorpcję wody ze światła jelit. Do tego posiada właściwości żółciopędne i działa wspomagająco przy zaburzeniach wątroby. Zwiększa produkcję soku żołądkowego i pobudza apetyt. Przetwory z aloesu polecane są osobom cierpiącym na atoniczne zaparcia (zanik ruchów perystaltycznych okrężnicy), zwłaszcza u osób starszych i otyłych, a także zaparcia spastyczne, którym towarzyszy ból brzucha. Wspomaga metabolizm, wspiera leczenie zespołu jelita drażliwego, choroby Leśniowskiego-Crohna, stymuluje prawidłowy rozrost mikroflory jelitowej, łagodzi stany zapalne przewodu pokarmowego, a także niweluje wrzody żołądka i dwunastnicy.
Działanie znieczulające oraz dolegliwości oczu
Zawarte w surowcu antyprostaglandyny działają przeciwbólowo oraz przeciwzapalnie, stąd aloes zalecany jest w przypadku chorób oczu, nerwobóli i bólach stawowych. Przynosi ulgę w przypadku skurczy mięśni, reumatyzmu i gośćca. Do tego ułatwia przyjęcie przeszczepionej rogówki, łagodzi zapalenie rogówki i spojówek, zmętnienie rogówki oraz zmiany zwyrodnieniowe.
Wzmocnienie odporności i nowotwory
Aloes wykazuje istotne właściwości biostymulujące, które nie tylko przywracają tonus i witalność, ale również wzmagają mechanizmy obronne organizmu. Wodne wyciągi lub miazga ze świeżych liści pobudzają czynności enzymów ustrojowych oraz podwyższają biologiczną sprawność tkanek chorych i zdrowych, przez co stymulują układ immunologiczny, a organizm sam zaczyna zwalczać choroby. Ponadto obniża poziom glukozy i trójglicerydów przeciwdziałając cukrzycy. Łagodzi objawy chorób o podłożu immunologicznym takie jak łuszczyca, egzema, a także alergie. Dodatkowo aloes zawiera karizynę, która działa przeciwwirusowo i wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego. Z kolei obecne w karizynie makrofagi niszczą komórki rakowe 10 razy skuteczniej niż standardowe farmaceutyczne preparaty o działaniu immunostymulującym.
Zewnętrznie
Liście aloesu są mięsiste i kolczaste, mogą zatrzymywać duże ilości wody i zawierają żel (miąższ), który jest bardzo bogaty w cukry, witaminy, minerały oraz aminokwasy. Te składniki silnie nawilżają i goją rany. Przyspieszają proces gojenia oraz leczenia różnych chorób skórnych, m.in. odleżyny, owrzodzenia, pęknięcia skóry czy rany popromienne. Ponadto rozszerzają naczynia krwionośne i dzięki temu zwiększają przepływ krwi do zranionych miejsc. Substancje w nim zawarte zmiękczają i chłodzą oparzoną skórę. Nałożony bezpośrednio na poparzoną skórę szybko przynosi ulgę i uaktywnia substancje przeciwzapalne. Dzięki bradykininie, która ma właściwości przeciwbólowe, niweluje towarzyszące oparzeniom swędzenie oraz ból.
Stosowany zewnętrznie wyciąg z aloesu zalecany jest również do łagodzenia skutków ukąszeń i użądleń owadów, wysypki alergicznej i ropnej, przy aftach, stanach zapalnych jamy ustnej oraz nieżycie nosa, a także w formie okładów w razie stanów zapalnych sromu i pochwy. Badania dowodzą, że stosowanie żelu w przypadku trądziku przyspiesza jego gojenie o 72 godziny.
Rośliny o podobnym działaniu
Zaparcia atoniczne – Strączyniec (Senes wąskolistny)
Zapalenie spojówek – Nostrzyk żółty
Alergia – Dziewanna
Odleżyny – Leszczyna pospolita
Afty – Szałwia lekarska
Przeciwwskazania do stosowania aloesu
W dużych ilościach może przyczyniać się do wypłukiwania elektrolitów, zwłaszcza potasu oraz może powodować przekrwienie okrężnicy i narządów miednicy małej. Należy zachować ostrożność przy zaparciach przejściowych, które występują po niektórych zabiegach chirurgicznych i z powodu chorób zakaźnych. Ostre lub podostre zapalenie i owrzodzenie jelita grubego, zapalenie ślepej kiszki i kłębków nerwowych oraz hemoroidy. Kobiety w ciąży powinny unikać stosowania wewnętrznego, ponieważ mała ilość antrazwiązków przedostaje się do mleka matki. Nie stosować w trakcie miesiączkowania i bezpośrednio po operacji przewodu pokarmowego.
Pozyskiwanie
Aloes świetnie znosi suszę. Lubi słońce i najlepiej rośnie na parapecie okna. W celu wykorzystania aloesu do celów leczniczych roślina musi mieć 3 lata, a jej liście około 20 cm. Nie ścinamy ich nożem, lecz obrywamy z obejmującymi łodygę pochwami. Na tydzień przed zbiorem przestać podlewać. Liście można zamrozić, z kolei przed dalszym stosowaniem powinien być przechowywany w lodówce 10-15 dni.
Składniki aktywne
rozwińAntrazwiązki – aloina (18%), aloinozydy A i B, aloeemodyna, homonataloina, izobarbaloina
Związki żywicowe – 10%
Sole mineralne – 1,5%
Aloezyna – c-glukozylo-chromon
Świeże liście
Antrazwiązki – połączenia glikozydowe i wolne aglikony
Kwasy organiczne – kwas bursztynowy i cynamonowy
Witaminy – tiamina, biotyna
Fitosterole
Polifenole – lignany
Substance białkowe – wolne aminokwasy
Polisacharydy – śluz
Sole mineralne – cynk, miedź molibden
Biogenne stymulatory
Przepisy z wykorzystaniem aloesu
Wino z aloesem
Dawkowanie:Kuracja:
3 razy dziennie przed posiłkiem
1 tydzień – 1 łyżeczka
Kolejne 4 tygodnie – 1 łyżka stołowa
Ostatnie 4 tygodnie – znowu 1 łyżeczka
50 dag liści aloesu, ½ l wytrawnego czerwonego wina, 3 łyżki miodu, 4 łyżki spirytusu.
Liście umyj, osusz i w papierowej torebce włóż na tydzień do lodówki. Następnie posiekaj je, dodaj resztę składników, szczelnie zamknąć i odstaw w ciemne miejsce na 4-5 dni. Przecedź przez płótno, po czym wlej do butelki i przechowuj w lodówce.
Sok z aloesu na astmę
Dawkowanie:1 łyżka 3 razy dziennie, 30minut przed posiłkiem.
Przygotowanie:Liście aloesu, woda, 500g orzechów włoskich, 300g miodu lipowego.
Liście przetrzeć wilgotną szmatką, owinąć w pergamin i odstawić do lodówki na 14 dni. Przepłukać, odciąć kolce oraz skórkę i zblendować je na miazgę. Następnie zalać przegotowaną wodą w stosunku 1:3 i odstawić całość na 1,5h. Całość przecedzić przez sitko i do odlanych 100 ml soku dodać orzechy oraz miód. Wymieszać i odstawić na 3 dni w chłodne miejsce.
Wino aloesowe na przeziębienie i wzmocnienie odporności
Dawkowanie:1 łyżka 3 razy dziennie.
Przygotowanie:Liście aloesu (250g miąższu), 235g scukrzonego miodu, 500 ml czerwonego wina dobrego gatunku.
Przez 2 tygodnie nie podlewać aloesu po czym ściąć dolne liście, oczyścić je, a na koniec odciąć kolce i skórę. Miąższ należy zmiksować i otrzymane 250g miazgi wymieszać z miodem i winem. Odstawić całość w szklanym słoju na okres 14 dni w chłodne miejsce, po czym przecedzić przez gęste sito.
Inne
Dawkowanie:Przygotowanie:
1# W przypadku dolegliwości żołądkowo-jelitowych (wzdęcia, zgaga, problemy trawienne, stany zapalne) do ¼ szklanki mleka wlać 1 łyżeczkę soku z aloesu. Zażywać 3 razy dziennie po 1 łyżeczce. Po 2 tygodniach zrobić 1 tydzień przerwy i powtórzyć kurację.
2# Urazy na skórze (pęcherze, otarcia, skaleczenia, oparzenia, odleżyny) – opłukać liście, odciąć kolce i skórkę, po czym przykładać miąższ do miejsc chorobowych. Można także pociąć miąższ z 1 liścia na kawałki, włożyć do termosu, dodać łyżeczkę szałwii oraz kwiatu nagietka, zalać 750ml wrzątku i odstawić na 1 godzinę. Smarować ciepłym naparem (oparzenia chłodnym) 3 razy dziennie.