zapalenie pęcherza
-
Mącznica lekarska
Mącznica jest niewielkim krzewem z tej samej rodziny co borówka i żurawina, i tak samo posiada właściwości lecznicze w przypadku zapalenia pęcherza moczowego. Określana jest również niedźwiedzim gronem, a jej nazwa nawiązuje do mączystego smaku owoców. Choć jagody mącznicy są jadalne, to właśnie liście są surowcem leczniczym. Z racji tego, że w Polsce grozi jej wyginięcie, jest objęta częściową ochroną gatunkową.
-
Porzeczka czarna
Porzeczka jest rośliną leczniczą ze szczególnie wysoką zawartością antyoksydantów oraz witamin (zwłaszcza witaminy C i A), więc jest doskonałym rozwiązaniem na wzmocnienie odporności organizmu, a także środkiem zapobiegającym chorobom oczu, np. zaćmy. Wystarczy 100g jej owoców, aby zaspokoić aż 260% dziennego zapotrzebowania na witaminę C. Surowcem leczniczym są zarówno jej owoce, jak i liście. W Polsce dzika porzeczka jest pod ścisłą ochroną, dlatego pozyskać ją można tylko z upraw.
-
Pietruszka zwyczajna
Właściwości pietruszki w medycynie ludowej znane i stosowane są już od ponad 2000 lat. W tym celu stosuje się zarówno liście, owoce, jak i korzenie. Zawiera kilka razy więcej witaminy C niż owoce cytrusowe (2-3 łyżki pietruszki zaspokajają dziennie zapotrzebowanie na witaminę C) i jest jednym z najbogatszych źródeł witaminy A, potasu, wapnia, sodu, magnezu i żelaza. Do tego wystarczy przeżuwać kilka liści, czy kawałek korzenia, aby skutecznie odświeżyć oddech i zamaskować nieprzyjemny zapach, np. czosnku.
-
Robinia akacjowa
Roślina ta wywodzi się z Ameryki Północnej i zawdzięcza swoją nazwę francuskiemu botanikowi Jean Robin’owi, który sprowadził ją do Europy na początku XVII wieku. Swoją popularność zyskała przede wszystkim dzięki pięknemu zapachowi. Aromaterapia wykorzystuje robinię w celu pobudzania zmysłów i rozwijania psychiki, ponieważ łagodzi napięcie, odpręża oraz pomaga w nauce. Jest również rośliną miododajną, bardzo cenioną przez pszczelarzy. Surowcem zielarskim są tylko kwiaty akacji, ponieważ kora, liście i nasiona są trujące.
-
Bukko brzozowe
Zwany także „Buchu” jest wiecznie zielonym krzewem pochodzącym z regionu Cap w południowej Afryce, gdzie od dawna wykorzystywany jest jako surowiec leczniczy. Jego liście zawierają aromatyczny olejek eteryczny o zapachu podobnym do czarnej porzeczki i stosowany jest w aromaterapii oraz przemyśle perfumeryjnym. Bukko cenione jest przede wszystkim za swój pozytywny i wielokierunkowy wpływ na układ moczowy. Ziołolecznictwo także wykorzystuje do tego celu jego liście.
-
Bez czarny
Jest jedną z najstarszych roślin wykorzystywanych w lecznictwie. Ze względu na to, że wszystkie składniki tej rośliny mają ogromne znaczenie i są wykorzystywane w leczeniu, często nazywany był „apteką dla biednych ludzi”. Częściami wykorzystywanymi są kwiaty, owoce oraz kora. Jego owoce mają odmienne właściwości lecznicze niż kwiaty, natomiast w kuchni używane są oba surowce. Stosowany był również do farbowania włosów, a korzenie gotowane w winie miały pomagać na ukąszenia węży.
-
Dziewanna
Ze względu na swój charakterystyczny wygląd, czyli wyrastające żółte kwiaty na końcu długiej, prostej łodygi, nazywana była „świecą królewską”. Już w starożytności wykorzystywana była jako lek na biegunkę, skurcze żołądka i chroniczny kaszel (jest składnikiem słynnej wykrztuśnej mieszanki ziołowej). Surowcem lekarskim dziewanny są jej kwiatostany oraz niekiedy liście. Jest rośliną dwuletnią, gdzie w pierwszym roku wytwarza liście, a w drugim kwiaty. Działanie lecznicze dostarczają 3 gatunki dziewanny: wielkokwiatowa, drobnokwiatowa oraz kutnerowa.
-
Skrzyp polny
Skrzyp jest jedną z najstarszych prymitywnych roślin na świecie, która pojawiła się na Ziemi około 300 milionów lat temu. Obecnie można wyróżnić około 50 gatunków tej rośliny, ale tylko ta odmiana posiada właściwości lecznicze. Zdolności te w szczególności stosowane są w kosmetyce, zwłaszcza dzięki dobroczynnym działaniom skrzypu na cerę, włosy i paznokcie. Roślina ta dzięki swoim właściwościom i wysokiej zawartości krzemu znana jest też pod nazwą „trawa cynowa”. Surowcem zielarskim skrzypu są jego pędy płonne.
-
Mniszek lekarski
Mniszek lekarski (często mylony z trującym dla człowieka mleczem polnym) jest bardzo pospolitą rośliną inwazyjną, rosnącą pod koniec kwietnia na wszelakich łąkach, pastwiskach i murawach. Często odbierany jako zwykły chwast, posiada silne właściwości diuretyczne. Aby łatwo odróżnić mniszek lekarski od mlecza, wystarczy zwrócić uwagę, czy z łodygi wyrasta tylko jeden kwiat (mniszek), czy więcej (mlecze). Nie tylko koszyki kwiatowe mniszka mają właściwości prozdrowotne, ale również łodygi, liście oraz korzenie.
-
Brzoza brodawkowata
Dzięki dużej ilości surowców zielarskich brzoza ma bardzo zróżnicowane i prozdrowotne działanie na organizm człowieka. M.in. stymuluje, wzmacnia odporność, działa jak naturalny diuretyk oraz wykorzystywana jest do produkcji ksylitolu – cukru pozyskiwanego z kory brzozy. Zielarstwo w celach leczniczych wykorzystuje przede wszystkim liście, ale także korę, sok, pąki, czy nawet występujące na pniach grzyby – błyskoporek (chaga) i białoporek podkorowy (huba brzozowa). Pozyskiwane one są zarówno z brzozy brodawkowatej, jak i brzozy białej (omszonej).
-
Ogórecznik lekarski
Ogórecznik lekarski jest rośliną jednorodną zielarską o szerokim zastosowaniu nie tylko w kuchni, ale przede wszystkim w medycynie i kosmetyce. Jego przetwory (głównie z kwiatów) stosuje się tylko zewnętrznie, ze względu na wysoką zawartość alkaloidów pirolizydynowych, które działają toksycznie na wątrobę. Wyjątkiem jest pozyskiwany z nasion olej z ogórecznika, który jest bardzo korzystny dla naszego zdrowia i doskonale sprawdzi się jako środek do pielęgnacji skóry.
-
Sosna zwyczajna
Sosna jest drzewem iglastym o najskuteczniejszych właściwościach pochłaniających szkodliwe dla zdrowia pyły odpowiadające za pogarszanie się jakości powietrza. Już sam dłuższy spacer wśród drzew sosnowych wpływa leczniczo na płuca i oskrzela, dzięki zawartemu w sosnach olejkowi lotnemu. Surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie jest kora sosny nadmorskiej, aromatyczna żywica (olejek terpentynowy), pąki sosny zwyczajnej oraz pozyskiwany z nich olejek eteryczny. Używane głównie do leczenia chorób oddechowych.
-
Bluszczyk kurdybanek
Bluszczyk (znany też pod nazwą Obłożnik) jest rośliną, która pozytywnie wpływa na pracę układu trawiennego i oddechowego. Można ją spotkać na łąkach oraz w okolicach pól. Niestety, często jest traktowana jako uporczywy chwast, choć posiada wiele właściwości prozdrowotnych. Od dawna wykorzystywana jest w polskiej jak i europejskiej medycynie ludowej. Surowcem leczniczym są zarówno kwiaty, jak i jego liście. Do tego jest również bardzo aromatyczną przyprawą.
-
Wrzos zwyczajny
Jest jedynym przedstawicielem gatunku rośliny wieloletniej z rodzaju wrzos należącej do rodziny wrzosowatych. Wykorzystywany jest jako roślina lecznicza, miododajna oraz ozdobna. Surowcem leczniczym wrzosu jest jego ziele oraz kwiaty. Co ciekawe, im wyżej znajduje się dany wrzos względem poziomu morza tym większe jest stężenie polifenoli w surowcu. Sposób w jaki kwitnie, pozwala przewidzieć, jaka będzie jesień oraz zima – gdy kwiaty rozwijają się w dolnej części krzewinki, można spodziewać się długiej i ciepłej jesieni. Z kolei mrozy nastąpią dopiero z początkiem lutego.
-
Chaber bławatek
Ta miododajna roślina swoją nazwę zawdzięcza kwiatom w kolorze chabrowym, który dodatkowo przyciąga owady zapylające. Jej surowcem leczniczym są kwiaty, popularnie wykorzystywane w leczeniu chorób oczu i układu moczowego, jak również w kosmetyce (problemy skórne) oraz jako źródło naturalnego niebieskiego barwnika. Jest to dziko rosnący w całej Europie kwiat, choć w niektórych rejonach jest już zagrożony wyginięciem, ze względu na stosowanie pestycydów.
-
Śliwa tarnina
Tarnina jest jedną z pierwszych zakwitających roślin oraz należy do jednych z najstarszych roślin używanych przez człowieka. Choć w fitoterapii wykorzystuje się głównie owoce (tzw. tarki) tego ciernistego krzewu, to warto również przyjrzeć się właściwościom leczniczym jego kwiatów, liści oraz kory. Nie należy jednak spożywać pestek znajdujących się w owocach, gdyż są cierpkie w smaku i przede wszystkim trujące.
-
Stokrotka pospolita
Jest to jedna z pierwszych roślin, która pojawia się na trawnikach wraz z nadejściem wiosny i kwitnie aż to późnej jesieni. Jej płatki rozchylają się o wschodzie słońca i zamykają, gdy zapada zmierzch. Choć ich wygląd jest dość niepozorny, to właściwości, jakie posiada, są skuteczne i wszechstronne, zarówno te zdrowotne jak i kosmetyczne.
-
Prawoślaz lekarski
Jak nazwa sugeruje, prawoślaz zawiera śluzy, dzięki którym posiada właściwości zmiękczające. Jest to roślina bogata w związki o działaniu łagodzącym w stosunku do błon śluzowych i skóry, stąd najczęściej wykorzystywanym produktem jest syrop prawoślazowy na kaszel, który jest również przeznaczony do stosowania u dzieci. Jest też jednym z niewielu syropów, który można stosować zarówno przy suchym, jak i mokrym kaszlu. Zastosowanie lecznicze posiada jego korzeń (najwięcej substancji śluzowych) oraz liście (mają o połowę mniej substancji śluzowych niż korzeń).
-
Lubczyk ogrodowy
Lubczyk jest rośliną leczniczą i przyprawową, która w dawnych czasach swoją popularność zawdzięczała miłosnym zdolnościom – wierzono, że zwiększa potencję i pobudza libido. Często wykorzystywany był jako składnik napojów miłosnych i dodatek do kąpieli, który miał zapewnić szczęście w miłości. Dzisiaj ziołolecznictwo potwierdza jego silne zdolności detoksykujące i wspomagające trawienie, z kolei kuchnia wykorzystuje lubczyk jako naturalne maggi. Wykorzystywane są części nadziemne (liście i nasiona) oraz jego korzenie.
-
Fiołek trójbarwny
Popularnie nazywany bratkiem ogrodowym, jest gatunkiem fiołka bezwonnego. Jest rośliną wykorzystywaną zarówno w ziołolecznictwie, jak i w przemyśle kosmetycznym, m.in. ze względu na jego skutecznie właściwości przeciwtrądzikowe. Surowcem leczniczym są jego nadziemne części kwitnące. Fiołek polny oraz wonny mają podobne właściwości, ale są mniej wartościowe i wykazują słabsze działanie. Fiołek wonny wykorzystywany jest bardziej w przemyśle perfumeryjnym.
-
Tasznik pospolity
Tasznik pospolity wykorzystywany jest z powodu swoich właściwości przeciwkrwotocznych już od czasów średniowiecza. Obecnie uznawany bardziej jako popularny chwast, jest rośliną synantropijną o charakterystycznych owocach w kształcie serc. Usuwanie tasznika pospolitego z pól i ogrodów może być sporym wyzwaniem, ponieważ jest rośliną bardzo ekspansywną. Właściwości te rekompensuje fakt, że tasznik pomaga także zwalczać dokuczliwe dla człowieka owady. Surowcem leczniczym jest jego ziele.