ukąszenia

Nagietek lekarski
Nagietek jest rośliną pochodzącą z rejonu Morza Śródziemnego, z kolei w Polsce znaleźć ją można raczej w ogrodach, gdyż bardzo rzadko rośnie na dziko. Jest jednym z najpopularniejszych ziół stosowanych w przy stanach zapalnych i chorobach skóry. Dawniej służył jako barometr, ponieważ jeśli o godzinie 7 rano kwiaty nie były rozwinięte, to można było się spodziewać opadów deszczu. Surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie i kosmetyce są jego kwiaty.
Arnika górska
Ze względu na dużą ilość cennych właściwości leczniczych arniki, wykorzystywanych od wieków, roślina ta niemalże całkowicie wyginęła. Stając się ofiarą własnego sukcesu, obecnie jest pod ochroną, a surowiec stosowany w kosmetyce i farmakologii pochodzi tylko z upraw. Występuje 30 gatunków arniki, z czego w Polsce tylko arnika górska. Doustnie staje się szybko toksyczna i dzisiaj stosowana jest tylko miejscowo. Surowcem leczniczym są kwiaty arniki, liście i koszyczki, choć najwięcej wartościowych substancji czynnych znajduje się w jego olejku eterycznym. Równowartościowych składników dostarcza także arnika łąkowa.
Kalaminta
Współcześnie nieco już zapomniana i rzadko stosowana przez zielarzy roślina, powszechnie stosowana w czasach średniowiecza. Najczęściej stosowanymi gatunkami są kalaminta (inaczej czyścica) lekarska oraz kalaminta mniejsza. Jest rośliną przyprawową i korzenną, zapachem przypominającą połączenie mięty oraz oregano. Zastosowanie znajduje przede wszystkim kuchnia włoska oraz medycyna ludowa jako alternatywa dla mięty.
Macierzanka piaskowa
Macierzanka piaskowa jest odmianą tymianku, lecz różni się delikatniejszym smakiem i cytrynową nutą. Stosowana jest do przyprawiania potraw, jest cennym składnikiem kosmetycznym (w przypadku walki z trądzikiem jest skuteczniejszy od nagietka), a ziołolecznictwo wykorzystuje ją w walce z wieloma dolegliwościami (choć działanie ma z reguły 2-, 3-krotnie słabsze od ziela tymianku). Dodaje się go do wszelkich mieszanek ziołowych mających na celu wzmocnienie organizmu, dezynfekcję oraz poprawę wyglądu skóry. Jest rośliną miododajną i ciepłolubną, przez co często odwiedzana jest przez pszczoły. Surowcem posiadającym właściwości lecznicze jest ziele macierzanki.
Chropawiec wonny (Adżwan)
Ajwan jest aromatycznym kuzynem kminku zwyczajnego, spokrewnionym z kminem rzymskim i koprem ogrodowym. Jest zarówno rośliną leczniczą jak i popularną przyprawą korzenną, pochodzącą z Indii, gdzie określana jest jako ziele biskupie lub carom. Charakteryzuje się silnym, ostrym aromatem, wykorzystywanym przede wszystkim w daniach wegetariańskich, oraz właściwościami ułatwiającymi trawienie.
Dziewanna
Ze względu na swój charakterystyczny wygląd, czyli wyrastające żółte kwiaty na końcu długiej, prostej łodygi, nazywana była „świecą królewską”. Już w starożytności wykorzystywana była jako lek na biegunkę, skurcze żołądka i chroniczny kaszel (jest składnikiem słynnej wykrztuśnej mieszanki ziołowej). Surowcem lekarskim dziewanny są jej kwiatostany oraz niekiedy liście. Jest rośliną dwuletnią, gdzie w pierwszym roku wytwarza liście, a w drugim kwiaty. Działanie lecznicze dostarczają 3 gatunki dziewanny: wielkokwiatowa, drobnokwiatowa oraz kutnerowa.
Wąkrota azjatycka (Gotu kola)
Zwyczajowo nazywana Gotu Kola, jest adaptogenem powszechnie wykorzystywanym w chińskiej medycynie naturalnej oraz indyjskiej – Ajurwedzie – gdzie doceniany jest za swoje odmładzające właściwości, a także pozytywny wpływ pamięć, koncentrację oraz funkcjonowanie mózgu. Rosnąca i zbierana dziko, przede wszystkim w Kenii i na Madagaskarze (większość preparatów produkowanych jest tych miejscach), wąkrota azjatycka uważana jest za zioło długowieczności.
Rumian rzymski
Rumian rzymski, zwany także szlachetnym, należy do najpopularniejszych ziół leczniczych wykorzystywanych w Europie. Jest rośliną blisko spokrewnioną z rumiankiem pospolitym i obie należą do rodziny astrowatych. Wykazuje także podobne właściwości, lecz dzięki gorzkim substancjom aromatycznym, silniej wzmaga wydzielanie enzymów trawiennych oraz rozluźnia mięśnie gładkie. Znalazł także zastosowanie jako naturalny środek rozjaśniający blond włosy.
Hyzop lekarski
W dawnych wierzeniach ludowych roślina ta przedstawiana była jako symbol spokoju i równowagi, a stosowana głównie do łagodzenia agresji i chorób układu oddechowego. Swoje właściwości lecznicze, a także oczyszczające, służące rytuałom duchownym, zawdzięcza zapachowi wydzielanemu przy spalaniu suszu. Zawiera olejek eteryczny, który jest złożony z ponad 50 związków – używany przede wszystkim do aromatyzowania potraw oraz do produkcji likieru i perfum.
Babka lancetowata
Babka lancetowata jest rośliną jednoroczną, która dzięki swoim zdolnościom dostosowywania się do przeróżnych warunków, rośnie dziko na niemalże każdej łące i polu. Jej wytrzymałość potwierdza również fakt, że stosowana była już w starożytności jako okłady na rany, opuchliznę i ukąszenia. Surowcem leczniczym są liście, choć należy zachować ostrożność, ponieważ można ją łatwo pomylić z naparstnicą wełnistą, która ma podobne liście, lecz jest toksyczną rośliną dla naszego serca.
Aloes
Aloes był wykorzystywany ze względu na swoje liczne właściwości lecznicze już ponad 5000 lat temu w starożytnej Mezopotamii, Egipcie i Grecji. Z kolei współczesne badania naukowe potwierdziły prozdrowotne i lecznicze właściwości aloesu, które zawdzięcza bogactwu substancji bioaktywnych. Zawarty w nim miąższ oraz sok dostarczają organizmowi niezbędnych pierwiastków śladowych i substancji, które regulują funkcjonowanie całego organizmu, przywracają jego równowagę i poprawiają ogólny stan zdrowia. Surowcem leczniczym są liście aloesu i pozyskiwane one są z poszczególnych gatunków – aloes zwyczajny, uzbrojony, drzewiasty i inne.
Lippia trójlistna
Popularnie nazywana Werbeną cytrynową roślina, której cechą charakterystyczną jest intensywny, cytrynowy zapach. Nie jest jednak ani werbeną, ani palczatką cytrynową (znaną także jako trawa cytrynowa). Jest popularnym składnikiem perfum, stąd wiele osób kojarzy ją przede wszystkim z przemysłem perfumeryjnym. Jej niepowtarzalny cytrynowy smak i orzeźwiający aromat wykorzystywany jest do wzbogacania potraw, a przy tym działa uspokajająco, przeciwbólowo i relaksująco.
Lawenda lekarska
Lawenda słynie ze swoich właściwości aromaterapeutycznych i stosowana była już w czasach starożytnych. Mówiono, że łagodzi agresję i przyciąga pozytywną energię. Używanie jej w formie kadzidła pomagało odstraszać owady i zapobiegało rozprzestrzenianiu się zarazy. Obecnie jest jedną z najpopularniejszych roślin wykorzystywanych w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym. Wprowadza w stan ukojenia, niweluje uczucie rozedrgania i budzi pozytywne myśli. Z kolei surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie są jej kwiaty.
Melisa lekarska
Melisa jest bardzo miododajną byliną o przyjemnym cytrynowych zapachu, która znana jest przede wszystkim ze swoich uspokajających i nasennych właściwości. Jej nazwa melisa, z greckiego, w dosłownym tłumaczeniu znaczy „liść dla pszczoły”. Należy do tej samej rodziny co mięta. W ziołolecznictwie wykorzystuje się całą roślinę, choć głównie jej liście, które poza wpływem na układ nerwowy, wspomagają także układ pokarmowy oraz mogą służyć jako aromatyczna przyprawa.
Porzeczka czarna
Porzeczka jest rośliną leczniczą ze szczególnie wysoką zawartością antyoksydantów oraz witamin (zwłaszcza witaminy C i A), więc jest doskonałym rozwiązaniem na wzmocnienie odporności organizmu, a także środkiem zapobiegającym chorobom oczu, np. zaćmy. Wystarczy 100g jej owoców, aby zaspokoić aż 260% dziennego zapotrzebowania na witaminę C. Surowcem leczniczym są zarówno jej owoce, jak i liście. W Polsce dzika porzeczka jest pod ścisłą ochroną, dlatego pozyskać ją można tylko z upraw.
Orzech włoski
Orzech jest drzewem pochodzącym z Bliskiego Wschodu, natomiast do Polski przywędrował z Bałkanów i uprawiany jest głównie w ogrodach. Archeologia potwierdza, że stosowany był już 9000 lat temu, a Grecy nazywali je „drzewem królewskim”, ponieważ zarówno leczy jak i żywi. Wszystkie części rośliny, od korzenia, aż po skorupy i przegrody nasienne zawierają czynne substancje biologiczne. Regularne spożywanie 3-4 orzechów pozwala utrzymać właściwy poziom cholesterolu oraz z powodzeniem mogą zastąpić ryby w prawidłowej diecie. Głównym surowcem zielarskim są jego liście oraz zielona, niedojrzała naowocnia.
Bazylia pospolita
Aromatyczna roślina, której nazwa pochodzi z greckiego basileus, czyli „król”, jest popularną przyprawą w kuchni prowansalskiej oraz włoskiej. Pomimo tego, ogromną rolę odgrywa również w ziołolecznictwie, kosmetologii, a także perfumerii. Najcenniejszą substancją czynną bazylii są olejki eteryczne bogate w związki bioaktywne, witaminy i minerały. Zawiera również eugenol, który dzięki antyseptycznym i znieczulającym właściwościom, wykorzystywany jest do odkażania kanałów zębowych oraz jako składnik cementu dentystycznego.
Dziurawiec zwyczajny
Dziurawiec swoją nazwę zawdzięcza liściom, ponieważ na całej powierzchni mają małe dziurki – zbiorniki olejków eterycznych, które, ze względu na hyperycynę (czerwony barwnik) po potarciu wydzielają krwistoczerwony sok. Lecznictwo ludowe do dzisiaj uznaje go za lek uniwersalny, co potwierdzają najnowsze badania kliniczne, zwłaszcza w przypadku leczenia schorzeń neurologicznych i psychicznych. Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie są jego kwiatostany.
Cebula jadalna
Właściwa botaniczna nazwa cebuli to „Cebula czosnek”. Jest bliską krewną czosnku pospolitego oraz pora, jednocześnie mając bardzo podobne, korzystne działanie na organizm. Jest doceniana i wykorzystywana leczniczo od wieków. Dzięki bogatej zawartości w substancje bakteriobójcze i witaminę C jest skutecznym środkiem na przeziębienie i wzmocnienie odporności. Zarówno czosnek jak i cebula zawierają związki siarki, które odpowiedzialne są za charakterystyczny smak, zapach, oraz wartości zdrowotne.
Koniczyna łąkowa
Określana czasem koniczyną czerwoną, jest rośliną pastewną, która głównie kojarzona jest ze szczęściem. W ziołolecznictwie uznawana jest za nieocenioną pomoc w dolegliwościach kobiecych, skórnych oraz górnych dróg oddechowych. Obecne badania nad jej właściwościami potwierdzają, iż może być z powodzeniem stosowana jako suplement zamiast hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie menopauzy. Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie są jej kwiaty.
Gwiazdnica pospolita
Jest to bardzo ekspansywna i jadalna roślina, która w Polsce, uznawana jest za uporczywy i niechciany chwast w ogrodach, w dodatku bardzo trudny do wyplewienia. Gwiazdnica nie tylko rekultywuje wyjałowioną ziemię, ale stanowi też pożywienie dla ptactwa. W krajach takich jak Stany Zjednoczone, Anglia, czy Rosja jest ziołem bardzo chętnie używanym w ziołolecznictwie. Do dziś jest tam używana jako lek przeciwbólowy, przeciwnowotworowy i stosowany na trudno gojące się rany. Surowcem leczniczym gwiazdnicy jest jej ziele.