świąd skóry

Łopian większy
Łopian znalazł zastosowanie nie tylko w ziołolecznictwie, ale także w kosmetyce oraz jako warzywo. Olej łopianowy stał się skutecznym środkiem na wypadające włosy. Potocznie często nazywany „rzepem” ze względu na swoje przyczepne właściwości. Kwiaty łopianu tworzą charakterystyczne koszyki otoczone małymi haczykami, które przyczepiają się do sierści zwierząt i rozsiewają nasiona. W Polsce spotkać można głównie 3 gatunki tej rośliny – Łopian większy, pajęczynowaty, oraz mniejszy. Surowcem leczniczym jest jego korzeń oraz niekiedy liście.
Ogórecznik lekarski
Ogórecznik lekarski jest rośliną jednorodną zielarską o szerokim zastosowaniu nie tylko w kuchni, ale przede wszystkim w medycynie i kosmetyce. Jego przetwory (głównie z kwiatów) stosuje się tylko zewnętrznie, ze względu na wysoką zawartość alkaloidów pirolizydynowych, które działają toksycznie na wątrobę. Wyjątkiem jest pozyskiwany z nasion olej z ogórecznika, który jest bardzo korzystny dla naszego zdrowia i doskonale sprawdzi się jako środek do pielęgnacji skóry.
Pietruszka zwyczajna
Właściwości pietruszki w medycynie ludowej znane i stosowane są już od ponad 2000 lat. W tym celu stosuje się zarówno liście, owoce, jak i korzenie. Zawiera kilka razy więcej witaminy C niż owoce cytrusowe (2-3 łyżki pietruszki zaspokajają dziennie zapotrzebowanie na witaminę C) i jest jednym z najbogatszych źródeł witaminy A, potasu, wapnia, sodu, magnezu i żelaza. Do tego wystarczy przeżuwać kilka liści, czy kawałek korzenia, aby skutecznie odświeżyć oddech i zamaskować nieprzyjemny zapach, np. czosnku.
Rumianek pospolity
Rumianek jest jednym z najpopularniejszych ziół w Polsce, a spotkać go można bardzo często na polach i rabatkach. Swoją popularność zawdzięcza nie tylko częstotliwości występowania, ale również sporej ilości właściwości leczniczych, chętnie stosowanych są w ziołolecznictwie. Surowcem leczniczym są jego kwiaty, które posiadają rzadko występujące w świecie roślin substancje, w tym działający przeciwalergicznie chamazulen. Należy zwrócić szczególną uwagę na niego podczas zbiorów, gdyż bardzo łatwo pomylić go z Rumianem polnym (inaczej zwanym „rzymskim”).
Owies zwyczajny
Owies już od czasów prehistorycznych był jednym z najważniejszych źródeł żywności zarówno dla ludzi jak i zwierząt. Choć stosowany głównie do wyrobu kaszy i płatków owsianych, posiada również walory lecznicze oraz kosmetyczne, o których przekonano się z czasem. W ziołolecznictwie stosuje się przede wszystkim świeże ziele owsa, a także słomę owsianą po dojrzeniu ziarna.
Jasnota biała
Inaczej pokrzywa martwa lub głucha – ze względu na fakt, że w przeciwieństwie do pokrzywy zwyczajnej, nie parzy. Pomimo bardzo podobnego wyglądu, należy też do innej rodziny roślin. W medycynie ludowej od dawna wykorzystywana była na dolegliwości kobiece, czy układu moczowego. Jest również cennym źródłem kwasów fenolowych o silnych właściwościach przeciwutleniających oraz składników mineralnych. Surowcem leczniczym są jej białe rozwinięte kwiaty. Jasnota purpurowa oraz jasnota gajowiec charakteryzują się podobnymi właściwościami leczniczymi.
Pięciornik kurze ziele
Kurze ziele jest jedyną odmianą pięciornika, której kwiat składa z czterech płatków. W dodatku jest rośliną o największym procentowym udziale garbników ze wszystkich roślin rosnących w Polsce. Do dzisiaj jest on wykorzystywany w medycynie ludowej jako skuteczny środek na zatrucia pokarmowe. Wszystkie pięciorniki wykazują działanie ściągające, stąd medycyna tradycyjna, w celu leczenia biegunek, stanów zapalnych czy chorób zakaźnych wykorzystywała również pięciornika rozłogowego, czy wiosennego. Surowcem leczniczym kurzego ziela jest jego kłącze.
Macierzanka piaskowa
Macierzanka piaskowa jest odmianą tymianku, lecz różni się delikatniejszym smakiem i cytrynową nutą. Stosowana jest do przyprawiania potraw, jest cennym składnikiem kosmetycznym (w przypadku walki z trądzikiem jest skuteczniejszy od nagietka), a ziołolecznictwo wykorzystuje ją w walce z wieloma dolegliwościami (choć działanie ma z reguły 2-, 3-krotnie słabsze od ziela tymianku). Dodaje się go do wszelkich mieszanek ziołowych mających na celu wzmocnienie organizmu, dezynfekcję oraz poprawę wyglądu skóry. Jest rośliną miododajną i ciepłolubną, przez co często odwiedzana jest przez pszczoły. Surowcem posiadającym właściwości lecznicze jest ziele macierzanki.
Rumian rzymski
Rumian rzymski, zwany także szlachetnym, należy do najpopularniejszych ziół leczniczych wykorzystywanych w Europie. Jest rośliną blisko spokrewnioną z rumiankiem pospolitym i obie należą do rodziny astrowatych. Wykazuje także podobne właściwości, lecz dzięki gorzkim substancjom aromatycznym, silniej wzmaga wydzielanie enzymów trawiennych oraz rozluźnia mięśnie gładkie. Znalazł także zastosowanie jako naturalny środek rozjaśniający blond włosy.
Koniczyna łąkowa
Określana czasem koniczyną czerwoną, jest rośliną pastewną, która głównie kojarzona jest ze szczęściem. W ziołolecznictwie uznawana jest za nieocenioną pomoc w dolegliwościach kobiecych, skórnych oraz górnych dróg oddechowych. Obecne badania nad jej właściwościami potwierdzają, iż może być z powodzeniem stosowana jako suplement zamiast hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie menopauzy. Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie są jej kwiaty.
Len zwyczajny
Len stosowany jest przez ludzi od ponad 5 tysięcy lat nie tylko jako roślina lecznicza, ale również jako środek kosmetyczny oraz materiał do produkcji włókien i papieru. Olej lniany jest przede wszystkim doskonałym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, -6 i -9 oraz substancji śluzowych, które są w stanie wchłonąć wodę ważącą aż 30 razy więcej. W dzisiejszych czasach nasiona (siemię lniane) uważane są za tzw. superfood.
Prawoślaz lekarski
Jak nazwa sugeruje, prawoślaz zawiera śluzy, dzięki którym posiada właściwości zmiękczające. Jest to roślina bogata w związki o działaniu łagodzącym w stosunku do błon śluzowych i skóry, stąd najczęściej wykorzystywanym produktem jest syrop prawoślazowy na kaszel, który jest również przeznaczony do stosowania u dzieci. Jest też jednym z niewielu syropów, który można stosować zarówno przy suchym, jak i mokrym kaszlu. Zastosowanie lecznicze posiada jego korzeń (najwięcej substancji śluzowych) oraz liście (mają o połowę mniej substancji śluzowych niż korzeń).
Mięta pieprzowa
Mięta jest rośliną wszechstronną, a swoje chłodzące i lekko znieczulające właściwości zawdzięcza olejkowi eterycznemu, który zawiera między innymi mentol. W starożytności uważano, że noszenie na głowie mięty pobudzało pracę mózgu i po części mieli rację, ponieważ pinen (substancja zapachowa) wspomaga pamięć. W zielarstwie najczęściej wykorzystywana jest mięta pieprzowa, ale również mięta polej oraz zielona (zwana także kłosową).
Dzięgiel litwor
Dzięgiel przez wieki był istotnym źródłem pożywienia oraz właściwości leczniczych w Skandynawii. Do dziś młode łodygi, ogonki liściowe oraz liście jadane są tam jako warzywo. Znany także pod nazwą Arcydzięgiel oraz Angelica, jest dwuletnią rośliną, która charakteryzuje się silnym i przyjemnym korzennym aromatem i smakiem, stąd swoje zastosowanie znalazł również jako przyprawa. Z kolei surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie jest przede wszystkim jego korzeń i pozyskiwany z niego olejek.
Fiołek trójbarwny
Popularnie nazywany bratkiem ogrodowym, jest gatunkiem fiołka bezwonnego. Jest rośliną wykorzystywaną zarówno w ziołolecznictwie, jak i w przemyśle kosmetycznym, m.in. ze względu na jego skutecznie właściwości przeciwtrądzikowe. Surowcem leczniczym są jego nadziemne części kwitnące. Fiołek polny oraz wonny mają podobne właściwości, ale są mniej wartościowe i wykazują słabsze działanie. Fiołek wonny wykorzystywany jest bardziej w przemyśle perfumeryjnym.
Ruta zwyczajna
Roślina zwana potocznie rutką, jest mrozoodporną rośliną, obecnie nieco zapomnianą w zielarstwie. Jest jedną z najstarszych roślin wykorzystywaną w celu leczenia cukrzycy, ponieważ dzięki obecności pochodnej guanidyny, była prekursorem grupy leków obniżających poziom cukru we krwi. Dziś, ze względu na swoje rozkurczowe właściwości, jest bardzo polecana kobietom, które odczuwają silne bóle menstruacyjne oraz jako skuteczny środek odstraszający insekty i koty.
Bazylia pospolita
Aromatyczna roślina, której nazwa pochodzi z greckiego basileus, czyli „król”, jest popularną przyprawą w kuchni prowansalskiej oraz włoskiej. Pomimo tego, ogromną rolę odgrywa również w ziołolecznictwie, kosmetologii, a także perfumerii. Najcenniejszą substancją czynną bazylii są olejki eteryczne bogate w związki bioaktywne, witaminy i minerały. Zawiera również eugenol, który dzięki antyseptycznym i znieczulającym właściwościom, wykorzystywany jest do odkażania kanałów zębowych oraz jako składnik cementu dentystycznego.
Głóg
Zarówno głóg jednoszyjkowy jak i dwuszyjkowy są gatunkami, które powszechnie występują i są wykorzystywane w Polsce, z czego ten pierwszy ma podłużne owoce z brązowym odcieniem i jedną pestką, a drugi z kolei jasnoczerwone, kuliste, o dwóch, czasem trzech pestkach. Głóg od dawna kojarzony jest ze snem, gdyż do dzisiaj napary oraz nalewki z kwiatów głogu zalecane są na problemy z zasypianiem. W XIX wieku odkryto jego lecznicze działanie na układ krążenia, stąd jest również częstym składnikiem leków nasercowych. Częściami leczniczymi są jego kwiatostany oraz owoce.
Melisa lekarska
Melisa jest bardzo miododajną byliną o przyjemnym cytrynowych zapachu, która znana jest przede wszystkim ze swoich uspokajających i nasennych właściwości. Jej nazwa melisa, z greckiego, w dosłownym tłumaczeniu znaczy „liść dla pszczoły”. Należy do tej samej rodziny co mięta. W ziołolecznictwie wykorzystuje się całą roślinę, choć głównie jej liście, które poza wpływem na układ nerwowy, wspomagają także układ pokarmowy oraz mogą służyć jako aromatyczna przyprawa.
Gwiazdnica pospolita
Jest to bardzo ekspansywna i jadalna roślina, która w Polsce, uznawana jest za uporczywy i niechciany chwast w ogrodach, w dodatku bardzo trudny do wyplewienia. Gwiazdnica nie tylko rekultywuje wyjałowioną ziemię, ale stanowi też pożywienie dla ptactwa. W krajach takich jak Stany Zjednoczone, Anglia, czy Rosja jest ziołem bardzo chętnie używanym w ziołolecznictwie. Do dziś jest tam używana jako lek przeciwbólowy, przeciwnowotworowy i stosowany na trudno gojące się rany. Surowcem leczniczym gwiazdnicy jest jej ziele.