skurcze mięśni gładkich
-
Glistnik jaskółcze ziele
Glistnik swoją pełną nazwę zawdzięcza greckiemu lekarzowi Dioskuridesowi, który zwrócił uwagę na fakt, że roślina ta zaczyna kwitnąć, gdy przylatują jaskółki, natomiast więdnie po ich odlocie. Jest przede wszystkim bardzo skutecznym środkiem niwelującym kurzajki. Glistnik zawiera trujące alkaloidy i przyjmowanie doustnie środków na jego bazie powinno być konsultowane z lekarzem. Zielarstwo wykorzystuje kwitnące części nadziemne, z kolei przemysł farmaceutyczny podziemne – korzeń oraz kłącze.
-
Rumian rzymski
Rumian rzymski, zwany także szlachetnym, należy do najpopularniejszych ziół leczniczych wykorzystywanych w Europie. Jest rośliną blisko spokrewnioną z rumiankiem pospolitym i obie należą do rodziny astrowatych. Wykazuje także podobne właściwości, lecz dzięki gorzkim substancjom aromatycznym, silniej wzmaga wydzielanie enzymów trawiennych oraz rozluźnia mięśnie gładkie. Znalazł także zastosowanie jako naturalny środek rozjaśniający blond włosy.
-
Kolendra siewna
Kolendra, inaczej pieprz polski lub pieprzyk, jest jednym z najstarszych ziół przyprawowych uprawianych przez człowieka i wykorzystywanych zarówno w kuchni, jak i kosmetyce. Wszystkie jej części są jadalne, z kolei surowcem leczniczym stosowanym w ziołolecznictwie są jego liście oraz owoce (nasiona), głównie ze względu na swoje detoksykujące właściwości. Liście kolendry u podstawy przypominają włoską natkę pietruszki.
-
Dzięgiel litwor
Dzięgiel przez wieki był istotnym źródłem pożywienia oraz właściwości leczniczych w Skandynawii. Do dziś młode łodygi, ogonki liściowe oraz liście jadane są tam jako warzywo. Znany także pod nazwą Arcydzięgiel oraz Angelica, jest dwuletnią rośliną, która charakteryzuje się silnym i przyjemnym korzennym aromatem i smakiem, stąd swoje zastosowanie znalazł również jako przyprawa. Z kolei surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie jest przede wszystkim jego korzeń i pozyskiwany z niego olejek.
-
Porzeczka czarna
Porzeczka jest rośliną leczniczą ze szczególnie wysoką zawartością antyoksydantów oraz witamin (zwłaszcza witaminy C i A), więc jest doskonałym rozwiązaniem na wzmocnienie odporności organizmu, a także środkiem zapobiegającym chorobom oczu, np. zaćmy. Wystarczy 100g jej owoców, aby zaspokoić aż 260% dziennego zapotrzebowania na witaminę C. Surowcem leczniczym są zarówno jej owoce, jak i liście. W Polsce dzika porzeczka jest pod ścisłą ochroną, dlatego pozyskać ją można tylko z upraw.
-
Pietruszka zwyczajna
Właściwości pietruszki w medycynie ludowej znane i stosowane są już od ponad 2000 lat. W tym celu stosuje się zarówno liście, owoce, jak i korzenie. Zawiera kilka razy więcej witaminy C niż owoce cytrusowe (2-3 łyżki pietruszki zaspokajają dziennie zapotrzebowanie na witaminę C) i jest jednym z najbogatszych źródeł witaminy A, potasu, wapnia, sodu, magnezu i żelaza. Do tego wystarczy przeżuwać kilka liści, czy kawałek korzenia, aby skutecznie odświeżyć oddech i zamaskować nieprzyjemny zapach, np. czosnku.
-
Rumianek pospolity
Rumianek jest jednym z najpopularniejszych ziół w Polsce, a spotkać go można bardzo często na polach i rabatkach. Swoją popularność zawdzięcza nie tylko częstotliwości występowania, ale również sporej ilości właściwości leczniczych, chętnie stosowanych są w ziołolecznictwie. Surowcem leczniczym są jego kwiaty, które posiadają rzadko występujące w świecie roślin substancje, w tym działający przeciwalergicznie chamazulen. Należy zwrócić szczególną uwagę na niego podczas zbiorów, gdyż bardzo łatwo pomylić go z Rumianem polnym (inaczej zwanym „rzymskim”).
-
Ruta zwyczajna
Roślina zwana potocznie rutką, jest mrozoodporną rośliną, obecnie nieco zapomnianą w zielarstwie. Jest jedną z najstarszych roślin wykorzystywaną w celu leczenia cukrzycy, ponieważ dzięki obecności pochodnej guanidyny, była prekursorem grupy leków obniżających poziom cukru we krwi. Dziś, ze względu na swoje rozkurczowe właściwości, jest bardzo polecana kobietom, które odczuwają silne bóle menstruacyjne oraz jako skuteczny środek odstraszający insekty i koty.
-
Mierznica czarna
Mierznica swoją nazwę gatunkową (określana także jako ballota) zawdzięcza charakterystycznej właściwości, jaką jest fakt, że po zerwaniu, w trakcie suszenia czernieje. Ze względu na szerokie działanie lecznicze, stosowana jest przy wielu schorzeniach od setek lat, niestety jej nieprzyjemny smak, jak i zapach powodują, że nie jest ona już tak popularna w użytku. W Polsce roślina ta uznawana jest za archeofit, czyli roślinę obcego pochodzenia. Surowcem leczniczym są jej pędy wraz z kwiatostanami.
-
Serdecznik pospolity
Serdecznik to wieloletnia i miododajna roślina, która swoją nazwę zawdzięcza, przede wszystkim pozytywnemu wpływowi na pracę serca oraz sedatywnym właściwościom. Natomiast określenia takie jak „gęsia stopa”, czy „lwi ogon” nadane jej zostały z powodu charakterystycznego kształtu liści. Istotne jest, iż nie działa on bezpośrednio na mięsień sercowy, a na układ nerwowy serca. Do tego ma dość specyficzny i nieprzyjemny zapach. Surowiec leczniczy stanowią jego części nadziemne oraz kwiaty.
-
Bylica pospolita
Bylica pospolita ma bardzo podobne działanie do bylicy piołun, lecz jest słabsza, przez co bezpieczniejsza w użyciu oraz nie jest taka gorzka. Stosowana może być zarówno w lecznictwie, jak i kuchni. Wspomaga układ trawienny, niweluje bóle brzucha i działa leczniczo na wątrobę. Z kolei jako przyprawa, często dodawana jest do potraw tłustych i ciężkostrawnych, a przygotowany wcześniej napar dodany do wody bardzo skutecznie czyści lustra i kryształy. Surowcem leczniczym jest ziele bylicy pospolitej (kwitnące pędy) oraz jej korzeń.
-
Głóg
Zarówno głóg jednoszyjkowy jak i dwuszyjkowy są gatunkami, które powszechnie występują i są wykorzystywane w Polsce, z czego ten pierwszy ma podłużne owoce z brązowym odcieniem i jedną pestką, a drugi z kolei jasnoczerwone, kuliste, o dwóch, czasem trzech pestkach. Głóg od dawna kojarzony jest ze snem, gdyż do dzisiaj napary oraz nalewki z kwiatów głogu zalecane są na problemy z zasypianiem. W XIX wieku odkryto jego lecznicze działanie na układ krążenia, stąd jest również częstym składnikiem leków nasercowych. Częściami leczniczymi są jego kwiatostany oraz owoce.
-
Dziurawiec zwyczajny
Dziurawiec swoją nazwę zawdzięcza liściom, ponieważ na całej powierzchni mają małe dziurki – zbiorniki olejków eterycznych, które, ze względu na hyperycynę (czerwony barwnik) po potarciu wydzielają krwistoczerwony sok. Lecznictwo ludowe do dzisiaj uznaje go za lek uniwersalny, co potwierdzają najnowsze badania kliniczne, zwłaszcza w przypadku leczenia schorzeń neurologicznych i psychicznych. Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie są jego kwiatostany.
-
Krwawnik pospolity
Krwawnik swoją nazwę zawdzięcza właściwościom, dzięki którym potrafi on zatrzymać niewielkie krwawienia oraz stosowany był jako środek na skaleczenia. Odkrycie silnie stężonego pyłku tego surowca w grobie neandertalczyka tylko potwierdza fakt, że wykorzystywany był już od czasów prehistorycznych. Poza medycyną krwawnik znalazł również zastosowanie w kuchni jako przyprawa do zup i sosów, oraz w kosmetyce jako składnik kremów, masek i szamponów. Należy do tej samej rodziny co rumianek i posiada podobne właściwości lecznicze. Surowcem leczniczym są wysuszone kwiatostany oraz ziele.
-
Lawenda lekarska
Lawenda słynie ze swoich właściwości aromaterapeutycznych i stosowana była już w czasach starożytnych. Mówiono, że łagodzi agresję i przyciąga pozytywną energię. Używanie jej w formie kadzidła pomagało odstraszać owady i zapobiegało rozprzestrzenianiu się zarazy. Obecnie jest jedną z najpopularniejszych roślin wykorzystywanych w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym. Wprowadza w stan ukojenia, niweluje uczucie rozedrgania i budzi pozytywne myśli. Z kolei surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie są jej kwiaty.
-
Koper ogrodowy
Koper wykorzystywany był jako roślina lecznicza już w czasach starożytnego Egiptu, a do dzisiaj prym w tej kwestii wiodą kraje skandynawskie. Stał się popularnym suplementem ze względu na swoje właściwości, przede wszystkim poprawiające trawienie, skutecznie niwelujące kolki i uspokajające niemowlęta. Najwięcej aromatu posiadają nasiona kopru, które wydzielają słodki zapach. Surowcem leczniczym wykorzystywanym w fitoterapii są jego owoce, czyli nasiona, z kolei w kuchni i przemyśle spożywczym jego ziele.
-
Lubczyk ogrodowy
Lubczyk jest rośliną leczniczą i przyprawową, która w dawnych czasach swoją popularność zawdzięczała miłosnym zdolnościom – wierzono, że zwiększa potencję i pobudza libido. Często wykorzystywany był jako składnik napojów miłosnych i dodatek do kąpieli, który miał zapewnić szczęście w miłości. Dzisiaj ziołolecznictwo potwierdza jego silne zdolności detoksykujące i wspomagające trawienie, z kolei kuchnia wykorzystuje lubczyk jako naturalne maggi. Wykorzystywane są części nadziemne (liście i nasiona) oraz jego korzenie.
-
Melisa lekarska
Melisa jest bardzo miododajną byliną o przyjemnym cytrynowych zapachu, która znana jest przede wszystkim ze swoich uspokajających i nasennych właściwości. Jej nazwa melisa, z greckiego, w dosłownym tłumaczeniu znaczy „liść dla pszczoły”. Należy do tej samej rodziny co mięta. W ziołolecznictwie wykorzystuje się całą roślinę, choć głównie jej liście, które poza wpływem na układ nerwowy, wspomagają także układ pokarmowy oraz mogą służyć jako aromatyczna przyprawa.
-
Nagietek lekarski
Nagietek jest rośliną pochodzącą z rejonu Morza Śródziemnego, z kolei w Polsce znaleźć ją można raczej w ogrodach, gdyż bardzo rzadko rośnie na dziko. Jest jednym z najpopularniejszych ziół stosowanych w przy stanach zapalnych i chorobach skóry. Dawniej służył jako barometr, ponieważ jeśli o godzinie 7 rano kwiaty nie były rozwinięte, to można było się spodziewać opadów deszczu. Surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie i kosmetyce są jego kwiaty.
-
Kozłek lekarski
Ta bylina znana jest również pod nazwą waleriana i jest, nie tylko bardzo skutecznym środkiem uspokajającym i ułatwiającym zasypianie, ale także wśród kotów uchodzi za silny afrodyzjak – wydzielany przez niego zapach wprawia je w kilkuminutową ekstazę, ponieważ działa na nie jak feromon. Choć obecnie zastąpiony przez leki syntetyczne, to nadal wchodzi w skład 80% zielarskich preparatów zażywanych na bezsenność. Surowcem leczniczym jest jego kłącze oraz korzeń.
-
Babka lancetowata
Babka lancetowata jest rośliną jednoroczną, która dzięki swoim zdolnościom dostosowywania się do przeróżnych warunków, rośnie dziko na niemalże każdej łące i polu. Jej wytrzymałość potwierdza również fakt, że stosowana była już w starożytności jako okłady na rany, opuchliznę i ukąszenia. Surowcem leczniczym są liście, choć należy zachować ostrożność, ponieważ można ją łatwo pomylić z naparstnicą wełnistą, która ma podobne liście, lecz jest toksyczną rośliną dla naszego serca.