nowotwory
-
Papryka roczna
Zwyczajowo nazywana pieprznicą, papryka jest rośliną jednoroczną w Polsce, z kolei byliną w krajach tropikalnych. Swój pikantny smak zawdzięcza obecności kapsaicynoidom, które wbrew powszechnej opinii oddziałują na receptory języka wrażliwe na ciepło, a nie na receptory smaku. Jako jedno z nielicznych warzyw, zachowuje swoje właściwości pod wpływem duszenia i pieczenia. Owoce papryki wykorzystywane są zarówno w przemyśle spożywczym, jako przyprawa, jak i ziołolecznictwie.
-
Mniszek lekarski
Mniszek lekarski (często mylony z trującym dla człowieka mleczem polnym) jest bardzo pospolitą rośliną inwazyjną, rosnącą pod koniec kwietnia na wszelakich łąkach, pastwiskach i murawach. Często odbierany jako zwykły chwast, posiada silne właściwości diuretyczne. Aby łatwo odróżnić mniszek lekarski od mlecza, wystarczy zwrócić uwagę, czy z łodygi wyrasta tylko jeden kwiat (mniszek), czy więcej (mlecze). Nie tylko koszyki kwiatowe mniszka mają właściwości prozdrowotne, ale również łodygi, liście oraz korzenie.
-
Brzoza brodawkowata
Dzięki dużej ilości surowców zielarskich brzoza ma bardzo zróżnicowane i prozdrowotne działanie na organizm człowieka. M.in. stymuluje, wzmacnia odporność, działa jak naturalny diuretyk oraz wykorzystywana jest do produkcji ksylitolu – cukru pozyskiwanego z kory brzozy. Zielarstwo w celach leczniczych wykorzystuje przede wszystkim liście, ale także korę, sok, pąki, czy nawet występujące na pniach grzyby – błyskoporek (chaga) i białoporek podkorowy (huba brzozowa). Pozyskiwane one są zarówno z brzozy brodawkowatej, jak i brzozy białej (omszonej).
-
Nagietek lekarski
Nagietek jest rośliną pochodzącą z rejonu Morza Śródziemnego, z kolei w Polsce znaleźć ją można raczej w ogrodach, gdyż bardzo rzadko rośnie na dziko. Jest jednym z najpopularniejszych ziół stosowanych w przy stanach zapalnych i chorobach skóry. Dawniej służył jako barometr, ponieważ jeśli o godzinie 7 rano kwiaty nie były rozwinięte, to można było się spodziewać opadów deszczu. Surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie i kosmetyce są jego kwiaty.
-
Chrzan pospolity
Chrzan jest byliną z rodziny kapustowatych, z tej samej rodziny co gorczyca i rzodkiewka, oraz posiada podobne właściwości. Surowcem leczniczym są m.in. liście, choć największe zastosowanie, również w kuchni, posiada jego korzeń. Za ostry smak chrzanu odpowiada synigryna, czyli glukozynolan, który skutecznie wspomaga zdrowie. Powstaje z niego izotiocyjanian allilu, który jest związkiem o działaniu antybiotycznym – stąd określenie chrzanu naturalnym antybiotykiem.
-
Szparag lekarski
Słowem „szparag” określa się roślinę oraz jadalne pędy, z których jadana jest tylko końcówka łodygi razem z pąkiem kwiatowym. Z kolei owocem jest okrągła jagoda, która po dojrzeniu przybiera czerwony kolor. Szparag uznawany jest za jeden z najpopularniejszych afrodyzjaków, jest niskokaloryczny, przez co wspiera odchudzanie, wzmacnia odporność, a także odpowiada za prawidłowy rozwój płodu. Do tego posiada najwyższą zawartość glutationu, czyli jednego z najsilniejszych deoksydantów i substancji antyrakotwórczych.
-
Jasnota biała
Inaczej pokrzywa martwa lub głucha – ze względu na fakt, że w przeciwieństwie do pokrzywy zwyczajnej, nie parzy. Pomimo bardzo podobnego wyglądu, należy też do innej rodziny roślin. W medycynie ludowej od dawna wykorzystywana była na dolegliwości kobiece, czy układu moczowego. Jest również cennym źródłem kwasów fenolowych o silnych właściwościach przeciwutleniających oraz składników mineralnych. Surowcem leczniczym są jej białe rozwinięte kwiaty. Jasnota purpurowa oraz jasnota gajowiec charakteryzują się podobnymi właściwościami leczniczymi.
-
Bukko brzozowe
Zwany także „Buchu” jest wiecznie zielonym krzewem pochodzącym z regionu Cap w południowej Afryce, gdzie od dawna wykorzystywany jest jako surowiec leczniczy. Jego liście zawierają aromatyczny olejek eteryczny o zapachu podobnym do czarnej porzeczki i stosowany jest w aromaterapii oraz przemyśle perfumeryjnym. Bukko cenione jest przede wszystkim za swój pozytywny i wielokierunkowy wpływ na układ moczowy. Ziołolecznictwo także wykorzystuje do tego celu jego liście.
-
Róża
Róża przede wszystkim swoją popularność zyskała w ogrodnictwie jako roślina dekoracyjna, choć już w bardzo dawnych czasach wykorzystywana była nie tylko do aromatyzowania potraw i napojów, ale także w celach leczniczych oraz wzmacniających organizm. Owoce róży pomarszczonej posiadają ponad 130 przeróżnych związków leczniczych i są rekordzistami pod względem ilości naturalnej witaminy C. Wystarczy zjeść 3 owoce róży pomarszczonej, aby zapewnić organizmowi dzienną dawkę tej witaminy. Zielarstwo wykorzystuje surowiec z kilka gatunków róży, w tym kwiaty róży damasceńskiej, suszone owoce róży rdzawej oraz owoce pozorne róży dzikiej (do 6% wit. C) i girlandowej (do 10% wit. C).
-
Herbata chińska
Popularnie zwana także kamelią, herbata chińska pochodzi z Południowo-Wschodniej Azji, gdzie od najstarszych czasów, uznawana jest przez medycynę chińską za święty napój. Dzięki antyoksydantom wykazuje prozdrowotne właściwości lecznicze, wspomaga odchudzanie oraz stosowana profilaktycznie hamuje wzrost komórek nowotworowych, nie uszkadzając przy tym zdrową tkankę. Choć uprawiana jest głównie w Chinach i Indii, w klimacie tropikalnym, na wysokości 2100 m.n.p.m, to można ją również uprawiać w warunkach domowych.
-
Borówka czernica
Popularnie i regionalnie nazywana często jagodą, należy do najstarszych znanych leków stosowanych w północnej i środkowej Europie. Surowcem leczniczym są liście borówki oraz owoce pozyskiwane ze stanu naturalnego. Posiada wysoką zawartość przeciwutleniaczy oraz składników bioaktywnych i zaliczana jest do tzw. superfoods. Jest skutecznym środkiem m.in. na rozstroje żołądka, dyzenterię, czy robaczycę (tylko surowe owoce), który podawać można już od maleńkości. Wykorzystywana jest także do poprawy wzroku i leczenia „kurzej ślepoty”.
-
Płucnica islandzka
Płucnica jest efektem symbiozy pomiędzy grzybem, a mikroskopijnym porostem. Naturalnie występuje i zbierana jest przede wszystkim w Bułgarii, Rosji, Rumunii, a także w Polsce, gdzie popularnie nazywana jest porostem (lub tarczownicą) islandzkim i jest pod ochroną. Jak nazwa mogłaby sugerować, jest ona od XVII wieku stosowana przy chorobach górnych dróg oddechowych, ale też w przypadku problemów trawiennych oraz skórnych. Surowcem zielarskim porostu jest jego plecha w formie ususzonej.
-
Bylica piołun
To bardzo gorzkie ziele o charakterystycznym zapachu, zwane jest także panieńskim lub psią rutą. Kojarzony jest często z wytwarzaniem wysokoprocentowego alkoholu z udziałem piołunu o nazwie absynt. Piołun stosowany był w medycynie ludowej już od stuleci, m.in. na dolegliwości pokarmowe oraz kobiece. Istotną kwestią jest w jego przypadku dawkowanie, ponieważ zawarty w olejku eterycznym tujon jest substancją trującą. Surowcem leczniczym jest ziele piołunu.
-
Bylica pospolita
Bylica pospolita ma bardzo podobne działanie do bylicy piołun, lecz jest słabsza, przez co bezpieczniejsza w użyciu oraz nie jest taka gorzka. Stosowana może być zarówno w lecznictwie, jak i kuchni. Wspomaga układ trawienny, niweluje bóle brzucha i działa leczniczo na wątrobę. Z kolei jako przyprawa, często dodawana jest do potraw tłustych i ciężkostrawnych, a przygotowany wcześniej napar dodany do wody bardzo skutecznie czyści lustra i kryształy. Surowcem leczniczym jest ziele bylicy pospolitej (kwitnące pędy) oraz jej korzeń.
-
Czosnek niedźwiedzi
Czosnek niedźwiedzi to zioło o właściwościach bardzo zbliżonych do tych, które posiada czosnek pospolity, lecz pod wieloma względami je przewyższa. Jego nazwa pochodzi z przekazów ludowych, ponieważ po wybudzeniu z zimowego snu, niedźwiedzie instynktownie szukają i zjadają duże ilości tej rośliny, żeby oczyścić swój organizm. Swoją sławę „naturalnego antybiotyku” zawdzięcza alliinie (aminokwas), która w wyniku rozkładu przekształca się w allicynę, wykazującą silne działanie antybiotyczne. Surowcem lekarskim są jego liście oraz rzadziej cebulki.
-
Baobab afrykański
Baobab według afrykańskich wierzeń, jest drzewem posadzonym na opak. Dzięki bardzo
wysokiemu stężeniu witaminy C i zdolnościom przeciwutleniającym, uznano go za kolejny superfood. Wykorzystuje się wszystkie jego elementy – kora, liście, nasiona oraz owoce. Stanowi on cenny surowiec odżywczy, a także leczniczy. Zawiera kwas cytrynowy, który nadaje mu kwaskowaty posmak. Jest również stosowany jako naturalny konserwant. -
Aloes
Aloes był wykorzystywany ze względu na swoje liczne właściwości lecznicze już ponad 5000 lat temu w starożytnej Mezopotamii, Egipcie i Grecji. Z kolei współczesne badania naukowe potwierdziły prozdrowotne i lecznicze właściwości aloesu, które zawdzięcza bogactwu substancji bioaktywnych. Zawarty w nim miąższ oraz sok dostarczają organizmowi niezbędnych pierwiastków śladowych i substancji, które regulują funkcjonowanie całego organizmu, przywracają jego równowagę i poprawiają ogólny stan zdrowia. Surowcem leczniczym są liście aloesu i pozyskiwane one są z poszczególnych gatunków – aloes zwyczajny, uzbrojony, drzewiasty i inne.
-
Szałwia lekarska
Szałwia jest popularną, silnie aromatyczną rośliną śródziemnomorską, która w Polsce nie występuje w stanie dzikim. Znana już w czasach starożytnych, gdzie służyła jako roślina lecznicza i magiczna, symbolizująca długowieczność, dzisiaj głównie kojarzona jest z płukankami na bóle zębów. Posiada szerokie zastosowanie w lecznictwie, kosmetyce oraz jako roślina przyprawowa. Poza szałwią lekarską medycyna tradycyjna wykorzystuje także szałwię muszkatołową oraz hiszpańską. Surowcem leczniczym są ich liście, a także kwiaty.
-
Pietruszka zwyczajna
Właściwości pietruszki w medycynie ludowej znane i stosowane są już od ponad 2000 lat. W tym celu stosuje się zarówno liście, owoce, jak i korzenie. Zawiera kilka razy więcej witaminy C niż owoce cytrusowe (2-3 łyżki pietruszki zaspokajają dziennie zapotrzebowanie na witaminę C) i jest jednym z najbogatszych źródeł witaminy A, potasu, wapnia, sodu, magnezu i żelaza. Do tego wystarczy przeżuwać kilka liści, czy kawałek korzenia, aby skutecznie odświeżyć oddech i zamaskować nieprzyjemny zapach, np. czosnku.
-
Rozmaryn lekarski
Rozmaryn jest podkrzewem dziko rosnącym w rejonach basenu Morza Śródziemnego (łac. Rosmarinus – „rosa od morza”). Swoje szerokie zastosowanie odnalazł w świecie medycyny, kosmetologii, aromaterapii oraz sztuce kulinarnej. Wykazuje najwyższą aktywność przeciwutleniającą spośród 39 roślin zielarskich i aż 40-krotnie wyższy potencjał od warzyw i owoców. Wykorzystywane są jego liście i kwiaty, które zalecane są m.in. do rozgrzania organizmu, poprawy krążenia mózgowego, czy koncentracji.
-
Sosna zwyczajna
Sosna jest drzewem iglastym o najskuteczniejszych właściwościach pochłaniających szkodliwe dla zdrowia pyły odpowiadające za pogarszanie się jakości powietrza. Już sam dłuższy spacer wśród drzew sosnowych wpływa leczniczo na płuca i oskrzela, dzięki zawartemu w sosnach olejkowi lotnemu. Surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie jest kora sosny nadmorskiej, aromatyczna żywica (olejek terpentynowy), pąki sosny zwyczajnej oraz pozyskiwany z nich olejek eteryczny. Używane głównie do leczenia chorób oddechowych.
-
Aspalat prosty (Rooibos)
Popularnie nazywany jest aspalatem prostym lub czerwoną herbatą, choć nie jest w żaden sposób spokrewniony z prawdziwym drzewem herbacianym. Napar z jego liści nie tylko posiada właściwości lecznicze, dzięki obecności przeciwutleniaczy, ale także skutecznie gasi pragnienie. Ma łagodny, słodkawy smak i ze względu na to, że roiboos nie zawiera kofeiny, może być dobrym substytutem kawy oraz herbaty. Surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie są jego części nadziemne.
-
Glistnik jaskółcze ziele
Glistnik swoją pełną nazwę zawdzięcza greckiemu lekarzowi Dioskuridesowi, który zwrócił uwagę na fakt, że roślina ta zaczyna kwitnąć, gdy przylatują jaskółki, natomiast więdnie po ich odlocie. Jest przede wszystkim bardzo skutecznym środkiem niwelującym kurzajki. Glistnik zawiera trujące alkaloidy i przyjmowanie doustnie środków na jego bazie powinno być konsultowane z lekarzem. Zielarstwo wykorzystuje kwitnące części nadziemne, z kolei przemysł farmaceutyczny podziemne – korzeń oraz kłącze.
-
Robinia akacjowa
Roślina ta wywodzi się z Ameryki Północnej i zawdzięcza swoją nazwę francuskiemu botanikowi Jean Robin’owi, który sprowadził ją do Europy na początku XVII wieku. Swoją popularność zyskała przede wszystkim dzięki pięknemu zapachowi. Aromaterapia wykorzystuje robinię w celu pobudzania zmysłów i rozwijania psychiki, ponieważ łagodzi napięcie, odpręża oraz pomaga w nauce. Jest również rośliną miododajną, bardzo cenioną przez pszczelarzy. Surowcem zielarskim są tylko kwiaty akacji, ponieważ kora, liście i nasiona są trujące.
-
Żywokost lekarski
Roślina ta, zwana też „żywym gnatem”, zawdzięcza swoją nazwę właściwościom leczniczym, które „żywią kości” i stymulują regenerację komórek. W medycynie naturalnej wykorzystywany jest głównie korzeń i służy on do leczenia stłuczeń, skręceń, bolących stawów oraz obrzęków. Badania potwierdzają, że żywokost zawiera alkaloidy pirolizydynowe, które są toksyczne dla wątroby, więc nie może być on przewlekle stosowany wewnętrznie w żadnej formie.
-
Pięciornik kurze ziele
Kurze ziele jest jedyną odmianą pięciornika, której kwiat składa z czterech płatków. W dodatku jest rośliną o największym procentowym udziale garbników ze wszystkich roślin rosnących w Polsce. Do dzisiaj jest on wykorzystywany w medycynie ludowej jako skuteczny środek na zatrucia pokarmowe. Wszystkie pięciorniki wykazują działanie ściągające, stąd medycyna tradycyjna, w celu leczenia biegunek, stanów zapalnych czy chorób zakaźnych wykorzystywała również pięciornika rozłogowego, czy wiosennego. Surowcem leczniczym kurzego ziela jest jego kłącze.
-
Bez czarny
Jest jedną z najstarszych roślin wykorzystywanych w lecznictwie. Ze względu na to, że wszystkie składniki tej rośliny mają ogromne znaczenie i są wykorzystywane w leczeniu, często nazywany był „apteką dla biednych ludzi”. Częściami wykorzystywanymi są kwiaty, owoce oraz kora. Jego owoce mają odmienne właściwości lecznicze niż kwiaty, natomiast w kuchni używane są oba surowce. Stosowany był również do farbowania włosów, a korzenie gotowane w winie miały pomagać na ukąszenia węży.
-
Macierzanka piaskowa
Macierzanka piaskowa jest odmianą tymianku, lecz różni się delikatniejszym smakiem i cytrynową nutą. Stosowana jest do przyprawiania potraw, jest cennym składnikiem kosmetycznym (w przypadku walki z trądzikiem jest skuteczniejszy od nagietka), a ziołolecznictwo wykorzystuje ją w walce z wieloma dolegliwościami (choć działanie ma z reguły 2-, 3-krotnie słabsze od ziela tymianku). Dodaje się go do wszelkich mieszanek ziołowych mających na celu wzmocnienie organizmu, dezynfekcję oraz poprawę wyglądu skóry. Jest rośliną miododajną i ciepłolubną, przez co często odwiedzana jest przez pszczoły. Surowcem posiadającym właściwości lecznicze jest ziele macierzanki.
-
Melonowiec właściwy
Papaja (od karaibskiego słowa apapai – Owoc aniołów) jest drzewem oryginalnie pochodzącym z Meksyku, choć obecnie, jej głównym producentem są Indie. Surowcem leczniczym są jego liście oraz owoce – jagody o słodkawym, lekko kwaśnym smaku, zawierające czarne nasiona. Dzięki zawartej w owocach papainie wykorzystywana jest przede wszystkim w leczeniu schorzeń gastrycznych oraz jako ceniony składnik diet odchudzających.
-
Rozchodnik ostry
Ziele to jest rozpoznawalne dzięki jaskrawożółtym kwiatom i często wykorzystywane jest jako roślina ozdobna, głównie sadzona na rabatach, czy skalniakach. Rozchodnik swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznemu, ostremu smakowi liści, które po okresie przekwitania opadają lub stają się białe i papierowate. Surowcem zielarskim jest kwitnące ziele. Choć w dużych dawkach jest rośliną trującą, to warto zastosować ją do produkcji miodu gruszkowego o fantastycznych właściwościach leczących bóle głowy.
-
Dziewanna
Ze względu na swój charakterystyczny wygląd, czyli wyrastające żółte kwiaty na końcu długiej, prostej łodygi, nazywana była „świecą królewską”. Już w starożytności wykorzystywana była jako lek na biegunkę, skurcze żołądka i chroniczny kaszel (jest składnikiem słynnej wykrztuśnej mieszanki ziołowej). Surowcem lekarskim dziewanny są jej kwiatostany oraz niekiedy liście. Jest rośliną dwuletnią, gdzie w pierwszym roku wytwarza liście, a w drugim kwiaty. Działanie lecznicze dostarczają 3 gatunki dziewanny: wielkokwiatowa, drobnokwiatowa oraz kutnerowa.
-
Głóg
Zarówno głóg jednoszyjkowy jak i dwuszyjkowy są gatunkami, które powszechnie występują i są wykorzystywane w Polsce, z czego ten pierwszy ma podłużne owoce z brązowym odcieniem i jedną pestką, a drugi z kolei jasnoczerwone, kuliste, o dwóch, czasem trzech pestkach. Głóg od dawna kojarzony jest ze snem, gdyż do dzisiaj napary oraz nalewki z kwiatów głogu zalecane są na problemy z zasypianiem. W XIX wieku odkryto jego lecznicze działanie na układ krążenia, stąd jest również częstym składnikiem leków nasercowych. Częściami leczniczymi są jego kwiatostany oraz owoce.
-
Czystek siwy
Dawniej wykorzystywany do uzyskania labdanum, czyli pachnącej, czarnej żywicy, przeznaczonej do wytwarzania kadzideł, perfum i okładów na rany. Dzisiaj swoją sławę zawdzięcza przede wszystkim właściwościom wspierania układu immunologicznego oraz wysokiej zawartości polifenoli. Istnieje ponad 20 gatunków czystka, z czego każdy ma nieco inne właściwości dominujące – w tym kreteński (ukierunkowany na boreliozę, odstrasza kleszcze), laurolistny (działa przeciwcukrzycowo i przeciwbólowo) oraz ladanowy (hamuje rozwój bakterii i grzybów).
-
Śliwa tarnina
Tarnina jest jedną z pierwszych zakwitających roślin oraz należy do jednych z najstarszych roślin używanych przez człowieka. Choć w fitoterapii wykorzystuje się głównie owoce (tzw. tarki) tego ciernistego krzewu, to warto również przyjrzeć się właściwościom leczniczym jego kwiatów, liści oraz kory. Nie należy jednak spożywać pestek znajdujących się w owocach, gdyż są cierpkie w smaku i przede wszystkim trujące.
-
Leszczyna pospolita
Leszczyna jest krzewem z rodziny brzozowatych i znana jest głównie za sprawą swoich owoców – orzechów laskowych. Wykorzystywane one są zarówno w przetwórstwie spożywczym, farmaceutycznym, jak i kosmetycznym. Z tego powodu jest często sadzona w ogrodach oraz uprawiana na plantacjach, gdzie Turcja stała się czołowym producentem orzechów. Z kolei medycyna naturalna stosuje w swoich kuracjach orzechy, młode liście, kwiatostany oraz kora.
-
Dziurawiec zwyczajny
Dziurawiec swoją nazwę zawdzięcza liściom, ponieważ na całej powierzchni mają małe dziurki – zbiorniki olejków eterycznych, które, ze względu na hyperycynę (czerwony barwnik) po potarciu wydzielają krwistoczerwony sok. Lecznictwo ludowe do dzisiaj uznaje go za lek uniwersalny, co potwierdzają najnowsze badania kliniczne, zwłaszcza w przypadku leczenia schorzeń neurologicznych i psychicznych. Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie są jego kwiatostany.
-
Jodła pospolita
Zwana także jodłą białą, jest jednym z najwyższych drzew w Europie. Pozyskuje się z niej wysoko gatunkowe drewno, które wykorzystywane jest zarówno w przemyśle meblarskim jak i papierniczym. W celach leczniczych wykorzystuje się igły, szyszki, pędy, a także olejek jodłowy oraz terpentynowy. Umiejscowiony w żywicy aromatyczny olejek terpentynowy ma właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Jodła ma właściwości zdrowotne zbliżone do świerka, jak również sosny. Poza jodłą białą zielarstwo pozyskuje surowiec również z jodły syberyjskiej oraz balsamicznej (głównie aromaterapia).
-
Krwawnik pospolity
Krwawnik swoją nazwę zawdzięcza właściwościom, dzięki którym potrafi on zatrzymać niewielkie krwawienia oraz stosowany był jako środek na skaleczenia. Odkrycie silnie stężonego pyłku tego surowca w grobie neandertalczyka tylko potwierdza fakt, że wykorzystywany był już od czasów prehistorycznych. Poza medycyną krwawnik znalazł również zastosowanie w kuchni jako przyprawa do zup i sosów, oraz w kosmetyce jako składnik kremów, masek i szamponów. Należy do tej samej rodziny co rumianek i posiada podobne właściwości lecznicze. Surowcem leczniczym są wysuszone kwiatostany oraz ziele.
-
Jałowiec pospolity
Jałowiec swoją polską nazwę zawdzięcza temu, iż rośnie on na jałowych i piaszczystych terenach. Zwany kiedyś lekiem sarmatów. Jest zimozielonym krzewem, który swoją popularność zdobył dzięki bardzo skutecznym właściwościom trawiennym w dawnej ciężkostrawnej kulturze kulinarnej. Już samo żucie jego owoców poprawia pracę układu pokarmowego, z kolei dodane do dań, a zwłaszcza mięsnych (m.in. dziczyzny), podkreślają ich smak i wzbogacają aromat.
-
Jarzębina
Inaczej zwany jarzębem pospolitym, jak wiele roślin, wymaga odpowiedniej wiedzy, aby wykorzystać jego właściwości lecznicze. Przez zawarty kwas parasorbinowy, owoc zerwany jest dla człowieka niejadalny i musi zostać poddany działaniu wysokich lub niskich temperatur, żeby wykorzystać jego lecznicze cechy. W tym między innymi wysoką zawartość witamin i kwasów organicznych, a także za swoje właściwości odmładzające. Surowcem wykorzystywanym w medycynie naturalnej są owoce oraz kwiaty jarzębiny.
-
Koniczyna łąkowa
Określana czasem koniczyną czerwoną, jest rośliną pastewną, która głównie kojarzona jest ze szczęściem. W ziołolecznictwie uznawana jest za nieocenioną pomoc w dolegliwościach kobiecych, skórnych oraz górnych dróg oddechowych. Obecne badania nad jej właściwościami potwierdzają, iż może być z powodzeniem stosowana jako suplement zamiast hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie menopauzy. Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie są jej kwiaty.
-
Lippia trójlistna
Popularnie nazywana Werbeną cytrynową roślina, której cechą charakterystyczną jest intensywny, cytrynowy zapach. Nie jest jednak ani werbeną, ani palczatką cytrynową (znaną także jako trawa cytrynowa). Jest popularnym składnikiem perfum, stąd wiele osób kojarzy ją przede wszystkim z przemysłem perfumeryjnym. Jej niepowtarzalny cytrynowy smak i orzeźwiający aromat wykorzystywany jest do wzbogacania potraw, a przy tym działa uspokajająco, przeciwbólowo i relaksująco.
-
Koper ogrodowy
Koper wykorzystywany był jako roślina lecznicza już w czasach starożytnego Egiptu, a do dzisiaj prym w tej kwestii wiodą kraje skandynawskie. Stał się popularnym suplementem ze względu na swoje właściwości, przede wszystkim poprawiające trawienie, skutecznie niwelujące kolki i uspokajające niemowlęta. Najwięcej aromatu posiadają nasiona kopru, które wydzielają słodki zapach. Surowcem leczniczym wykorzystywanym w fitoterapii są jego owoce, czyli nasiona, z kolei w kuchni i przemyśle spożywczym jego ziele.
-
Lipa
Lipa jest jednym z ulubionych drzew wśród pszczół jeśli chodzi o dostarczycieli nektaru, a miód lipowy zaliczany jest do jednego z najbardziej wartościowych. Na całym świecie znana jest głównie ze swoich uspokajających właściwości oraz jako domowe lekarstwo na przeziębienie. Surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie są jej kwiatostany oraz pąki. Pozyskiwane są najczęściej z 3 gatunków lipy – szerokolistnej, drobnolistnej oraz holenderskiej, która jest skrzyżowaniem dwóch poprzednich.
-
Lubczyk ogrodowy
Lubczyk jest rośliną leczniczą i przyprawową, która w dawnych czasach swoją popularność zawdzięczała miłosnym zdolnościom – wierzono, że zwiększa potencję i pobudza libido. Często wykorzystywany był jako składnik napojów miłosnych i dodatek do kąpieli, który miał zapewnić szczęście w miłości. Dzisiaj ziołolecznictwo potwierdza jego silne zdolności detoksykujące i wspomagające trawienie, z kolei kuchnia wykorzystuje lubczyk jako naturalne maggi. Wykorzystywane są części nadziemne (liście i nasiona) oraz jego korzenie.
-
Gwiazdnica pospolita
Jest to bardzo ekspansywna i jadalna roślina, która w Polsce, uznawana jest za uporczywy i niechciany chwast w ogrodach, w dodatku bardzo trudny do wyplewienia. Gwiazdnica nie tylko rekultywuje wyjałowioną ziemię, ale stanowi też pożywienie dla ptactwa. W krajach takich jak Stany Zjednoczone, Anglia, czy Rosja jest ziołem bardzo chętnie używanym w ziołolecznictwie. Do dziś jest tam używana jako lek przeciwbólowy, przeciwnowotworowy i stosowany na trudno gojące się rany. Surowcem leczniczym gwiazdnicy jest jej ziele.
-
Podbiał pospolity
Podbiał jest jedną z pierwszych roślin, które pojawiają się wraz z początkiem wiosny. Od dawna znany jest jako skuteczny lek na schorzenia górnych dróg oddechowych. Zarówno kwiaty jak i młode liście posiadają właściwości lecznicze, natomiast zbierane są w różnych odstępach czasowych. Kiedy kwiaty przekwitną i zamienią się w puszystą kulkę, dopiero wtedy roślina zaczyna wypuszczać liście. Używany jest również jako przyprawa, a dawniej był palony podobnie jak tytoń – z liści podbiału przygotowuje się papierosy, których palenie ma na celu wspomaganie leczenia uzależnienia od nikotyny.
-
Orzech włoski
Orzech jest drzewem pochodzącym z Bliskiego Wschodu, natomiast do Polski przywędrował z Bałkanów i uprawiany jest głównie w ogrodach. Archeologia potwierdza, że stosowany był już 9000 lat temu, a Grecy nazywali je „drzewem królewskim”, ponieważ zarówno leczy jak i żywi. Wszystkie części rośliny, od korzenia, aż po skorupy i przegrody nasienne zawierają czynne substancje biologiczne. Regularne spożywanie 3-4 orzechów pozwala utrzymać właściwy poziom cholesterolu oraz z powodzeniem mogą zastąpić ryby w prawidłowej diecie. Głównym surowcem zielarskim są jego liście oraz zielona, niedojrzała naowocnia.